Προσευχές και τραγούδια

Η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου είναι μία από τις μεγαλύτερες του χριστιανισμού και δίνει την ευκαιρία να προσευχηθούν, επισκεπτόμενοι τους αμέτρητους ναούς αφιερωμένους στην Παναγία, εκατομμύρια πιστοί σε όλο τον πλανήτη.

Νοερά ο άνθρωπος, με αυτή την ευλαβική επικοινωνία με τον Θεό, ζητάει το έλεος, την εξιλέωση από τις αμαρτίες του, την ικανοποίηση κάποιων αιτημάτων του ή απλώς εκφράζει κάποια από τα προβλήματα της καθημερινής του ζωής, τα οποία, για διάφορους προσωπικούς λόγους, δεν μπορεί να τα μοιραστεί με τους οικείους του. Από την αρχαιότητα, ο άνθρωπος προσπαθούσε να λύσει διάφορα λειτουργικά του προβλήματα μέσω των προσευχών, το ίδιο συνεχίζει βέβαια να κάνει και σήμερα, ενώ έχει τη δυνατότητα να εκφράσει αυτές τις προσευχές του και μέσω της μουσικής, όπου, ειδικά στο διεθνές τραγούδι, υπάρχουν πολλές μεγάλες επιτυχίες.
Η βραδινή προσευχή ήταν το θέμα του My prayer, που έγραψε ο ρουμάνος βιολιστής Georges Boulanger, το 1926, με τον τίτλο Avant de Mourir και έγινε επιτυχία ως My prayer το 1939, με τους Ink Spots και στη συνέχεια το 1956, με τους Platters.

Η ερωτική σχέση συχνά οδηγεί τον άνθρωπο στο να προσεύχεται για το καλό του αγαπημένου/ης του, χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ι say a little prayer των Bacharach/David, με την εκπληκτική ερμηνεία της Aretha Franklin να ξεχωρίζει.



Αρκετές συζητήσεις προκάλεσε το 1989 η Madonna με το Like a prayer, τραγούδι με το οποίο ήθελε, όπως είπε, να εκφράσει την αφοσίωσή της στον Θεό, τον οποίο σαν νεαρό κορίτσι έβλεπε ως το απόλυτο ανδρικό πρότυπο, σκέψεις που βέβαια προκάλεσαν τις αντιρρήσεις των καθολικών, κυρίως όμως για το βιντεοκλίπ με το οποίο συνόδευε το τραγούδι της.
Τον πόνο προσευχή έκανε το 1997 ο Αλκίνοος Ιωαννίδης με το Οσα η αγάπη ονειρεύεται:

Οσα η αγάπη ονειρεύεται, τα αφήνει όνειρα η ζωή.

Μα όποιος στ' αλήθεια ερωτεύεται, κάνει τον πόνο προσευχή, βαρκούλα κάνει το φιλί και ξενιτεύεται.

Ο ίδιος στον Προσκυνητή συνεχίζει να μας δείχνει το ποιητικό

 ταλέντο με στίχους όπως οι ακόλουθοι:

Στα πουλιά μιλάω και στα δέντρα τραγουδώ, κάποιον αγαπάω κι όταν τραγουδάω, προσευχές παραμιλώ, περπατώ και πάω.
Κάποιος είπε πως ο δρόμος είναι η φλέβα της φωτιάς, ψυχή μου πάντα να κυλάς.

Κάποιος είπε πως ταξίδι είναι μόνο η προσευχή, καρδιά μου να 'σαι ζωντανή.

Ονειρεύεται και προσεύχεται η Ελένη Τσαλιγοπούλου στο τραγούδι των Γιώργου Ανδρέου και Διονύση Καρατζά Φωνή σαν θάλασσα:
Τα χρόνια μου τα έκανα καντήλι, να θυμάμαι το νερό και τη φωτιά.
Τα χέρια μου τα έκανα μαντίλι, να κρατάω το φιλί και τη χαρά,

να ονειρεύομαι και να προσεύχομαι.

Ο Σπύρος Ζαγοραίος με τον δικό του τρόπο προσεύχεται για να αποκτήσει ξανά αυτό που χάθηκε:

Προσευχή, τα χείλη μου, τα χείλη μου για σένανε λένε

και τα μάτια μου μερόνυχτα κλαίνε, μερόνυχτα κλαίνε.
Να ξαναρθείς κοντά μου, μέσα στην αγκαλιά μου.

Η Γιοβάννα σε ένα από τα πιο ωραία τραγούδια του Μίμη Πλέσσα, σε στίχους του Κώστα Πρετεντέρη, τραγουδούσε το 1962:

Είναι οι στίχοι ταπεινοί είναι οι νότες ταπεινές κι είναι η δική μου η φωνή φωνή σαν όλες τις φωνές.
Μα βγαίνει μέσα απ' την ψυχή και αντηχεί σαν προσευχή.
Από σένα αρχίζουν όλα και τελειώνουνε σε σένα και δικός σου είναι ο κόσμος και δική σου η ζωή.
Πιο ανθρώπινος, ο Σωκράτης Μάλαμας, το 1996, στον Λαβύρινθο τραγουδούσε τη σύνθεσή του Του Ασώτου:
Κάνω τις αμαρτίες μου να 'χω να μετανιώνω
να λέω πως παραφέρομαι, μαζί μου να θυμώνω.

Κάνω τα μάτια τα στραβά όταν ξεπέφτω στα φτηνά, με προσευχές και με βρισιές ξεχνάω το αύριο και το χθες.

Ενα από τα πιο ωραία τραγούδια του Χρήστου Θηβαίου είναι Η βροχή, από τη δεκαετία του '90:
Βρέχει και στους καταυλισμούς χορεύουν τα παιδιά
στάζει ο θεός στις προσευχές, στο ντέφι, στις καρδιές, στα πόδια τα γυμνά.
Διασκευή σε παραδοσιακό από τον ίδιο είναι και το Αν ακούς:
Συλλαβίζω ακόμα τον ρυθμό, αν ακούς στις μουσικές σου πετώ
φτάνουν λίγα κάρβουνα ματιές μια ζωή να προσκυνάω δυο στιγμές.

Μόνο τα σημάδια του έρωτα αγκαλιάσαμε, στην καρδιά μια βουτιά δεν αρκεί,

τ' άλλα είναι κοράλλια που ακόμα δεν τα φτάσαμε,
είναι η αγάπη απάτητη γη.

Δι' Ευχών, ένα τραγούδι του Νίκου Αντύπα, σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, που επιχειρεί με επιτυχία να αγγίξει τα σημερινά προβλήματα, έχοντας ως πλεονέκτημα τη φωνή της Χαρούλας Αλεξίου:

Δι' ευχών των αγίων ημών, στους ναούς των μεγάλων λυγμών.
Δι' ευχών των αγίων της γης ορατής και αοράτου πληγής.
Δι' ευχών των αγίων που κλαις, που μπορείς σ' αγαπάω να λες.
Δι' ευχών των αγίων κι αεί με Θεού πνοή.

Το συναίσθημα του φόβου, εκτός από την πίστη, είναι αυτό που συνήθως μας οδηγεί στην προσευχή, αυτό το συναίσθημα δείχνει να το αποβάλλει ο Γιάννης Αγγελάκας στο τραγούδι του Από εδώ και πάνω:

Από δω και πάνω δεν ρωτάω άλλο πια, τι ζητώ, πού πάω και ποιος να 'μαι.

Από δω και πάνω σταματώ τις προσευχές, από δω και πάνω δεν φοβάμαι.

Ο Μίνως Μάτσας έχει γράψει τη μουσική και τους στίχους στο Είναι η αγάπη, για την Ελεωνόρα Ζουγανέλη:
Είναι η αγάπη της αρρώστιας γιατρικό, να ξεφύγω απ' της ζωής μου το μαρτύριο, κρύβω μέσα στην καρδιά μου μυστικό,
προσευχή στο βραδινό σιωπητήριο...
Στη δύναμη της προσευχής πίστευε και ο Μάνος Χατζιδάκις, που έγραψε το Μητέρα και αδερφή για το άλμπουμ Η εποχή της Μελισσάνθης και τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη:
Μητέρα κι αδερφή δώσ' μου μια ελπίδα, δώσ' μου μια ευχή.
Η αγάπη να απλωθεί παντοτινή στη γη σαν προσευχή.

Το ίδιο κάνει και στην Οδό Ονείρων, αρχικά με τη φωνή του Γιώργου Μαρίνου:

Δώσ' μου τα μαλλιά σου να τα κάνω προσευχή, για να ξαναρχίσω
το τραγούδι απ' την αρχή.
Για πολλούς λόγους προσεύχεται ο Γιάννης Μηλιώκας στο Vamos Αλάνια:
Προσεύχομαι μέρα και νύχτα να μη μου τη φέρει πισώπλατα ή πλάγια.
Προσεύχομαι μην τυχόν και μου κάνει βουντού με κόλπα και μάγια.
Προσεύχομαι πιο πολύ μην τυχόν, μην τυχόν και με πιάσει στα πράσα.
Προσεύχομαι και προσέχω συνάμα, αφού δεν μου πάνε τα ράσα.

Προσεύχομαι μέσα στον ύπνο μην παραμιλήσω και τα βγάλω στη φόρα.

Θετική απάντηση στις προσευχές του είχε βρει, το 1961, ο Neil Sedaka με το You mean everything to me και ξαναβρέθηκε με την αγαπημένη του, ενώ οι Duran Duran στο Save a prayer ζητούσαν από την αγαπημένη τους να προσευχηθεί την επόμενη μέρα.
Μετά τον θάνατο του Jim Morrison μελοποιήθηκε το ποίημά του An American Prayer.
Αρκετές προσευχές έχουν στόχο την προφύλαξη από το κακό των αγαπημένων μας προσώπων, που βρίσκονται για κάποιο λόγο μακριά μας• χαρακτηριστικό τραγούδι γι' αυτή την περίπτωση, το Dedicated to the one Ι love των Mamas and The Papas, που ήταν διασκευή σε τραγούδι των Shirelles.
Τέλος, συγκεκριμένα αιτήματα, όπως άλλωστε και όλοι από εμάς, όταν έχουμε την ανάγκη να προσευχηθούμε σε κάποια στιγμή της ζωής μας, έχει στο τραγούδι Προσευχή - που έγραψε η ίδια - η Χάρις Αλεξίου:
Δώσ' μου ένα σύνορο να περπατώ.
Δώσ' μου ένα όνομα να μη χαθώ
Δώσ' μου ένα όνειρο να κρατηθώ

Δώσ' μου ένα όραμα ν' αντισταθώ

Δώσ' μου ένα παιδί να εξομολογηθώ
Δώσ' μου ένα φιλί να πλύνω το κακό

Ξύπνησέ με το πρωί μ' έναν σκοπό

Που να λέει χαλάλι στη ζωή που ζω.

του Κώστα Ζουγρή