Οι «κουδαραίοι», ήταν οι άνθρωποι που ασχολούνταν με την πέτρα, οι μάστορες, οι χτίστες. Ήταν περιοδεύοντα οικοδομικά συνεργεία που προέρχονταν από άγονα μέρη, ορεινά χωριά της Ηπείρου, τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας, τα Τζουμέρκα και από πολλές άλλες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης. Επικεφαλής της παρέας ήταν ο πρωτομάστορας, συνήθως ο καλύτερος χτίστης ή πελεκάνος, ακολουθούσαν οι πελεκάνοι ή πετροφάηδες (λιθοξόοι), οι μαστόροι, οι νταμαρτζήδες, τα μαστορόπουλα («κουδαρόπουλα» ή «λαγούλια»).
Η
ανάγκη να κρύβουν τα μυστικά του επαγγέλματος και η επιθυμία τους να
συνεννοούνται χωρίς να τους αντιλαμβάνονται οι άλλοι ώθησε τους χτίστες αυτούς να
δημιουργήσουν μια συνθηματική «γλώσσα» της συντεχνίας, άγνωστη στους πολλούς.
Παρακάτω παρατίθεται ένα γλωσσάρι Κουδαρίτικων λέξεων που συνέταξε ο Χρήστος Έξαρχος.
Γλωσσάρι Κουδαρίτικων
κουδαρίτικα
= η γλώσσα των μαστόρων
κούδαρος
= ο μάστορας
κουδαρίνα
= η γυναίκα του
κουδαρόπουλο
= το παιδί του
άρματα
= τα εργαλεία
μανεύω
= τρώγω
μάνο
= το ψωμί
μάνιμα
= το φαγητό
αβντάλι
= το τυρί
τρουχό
= το κρασί
οξιά
ή λουψιώτι = το νερό
μπαρός
= τ’ αφεντικό
μπαρίνα
= η αφεντικίνα
κολοβό
= το μεροκάματο
κράνια
= τα χρήματα
κρανίζω
= πληρώνω
ακράνιαστος
= απλήρωτος
δέξιος
= ο Έλληνας
ζέρβος
= ο Τούρκος
αγκίδα
= το κορίτσι
κουτσάκια
= τα βυζιά
λαγός
= το αγόρι
μόκος
= η σιωπή
κάλω
= η ασβέστη
τσιόκος
= το σφυρί
ασπρούδι
= το γάλα
γκαβές
= οι ξυλιές
αγωγιάτης
= τα πόδια
κούφιο
= το σπίτι
βίτσιου = η πόρτα
