Το νέο Δ.Σ. του Α.Ο. Βαλτινού

Σύμφωνα με τις αρχαιρεσίες της Γενικής Συνέλευσης του Α.Ο. Βαλτινού, που έγιναν στις 16 Μαΐου 2022, προέκυψε το νέο Διοικητικό Συμβούλιο για την επόμενη τετραετία. 

Η σύνθεση του νέου Δ.Σ. έχει ως εξής:

Πρόεδρος: Καραθανάσης Ηλίας του Ευθυμίου

Αντιπρόεδρος Α΄: Βοτσιος Νικός του Γεωργίου

Αντιπρόεδρος Β΄: Ρούσης Στέργιος του Δημητρίου

Γενικός Γραμματέας: Σταμούλης Νίκος του Χρήστου

Ταμίας: Ριζαργιώτης Σωτήριος του Στεργίου

Γενικός Αρχηγός: Ιωάννου Σπύρος του Κων/νου

Σύμβουλος Α΄: Καραθανάσης Γεώργιος του Δημητρίου

Σύμβουλος Β΄: Βότσιος Κων/νος του Γεωργίου

Σύμβουλος Γ΄: Ιωάννου Γιώργος του Κων/νου

Το Γυμνάσιο Βαλτινού στην Martina Franca της Ιταλίας

 

Στα πλαίσια του Προγράμματος Erasmus+ με τίτλο: «Ανάπτυξη Δραστηριοτήτων STEM στο σχολείο» πραγματοποιήθηκε από 1η έως 6η Μαΐου η 5η κινητικότητα στην πόλη Martina Franca της Ιταλίας. Μαθητές και εκπαιδευτικοί παρακολούθησαν μαθήματα σχεδιασμού αντικειμένων με χρήση του Geogebra και έμαθαν διασκεδάζοντας να  κατασκευάζουν τρισδιάστατες απεικονίσεις.

Επίσης παρακολούθησαν μαθήματα εκπαιδευτικής ρομποτικής προγραμματίζοντας  ένα όχημα – ρομπότ και χρησιμοποίησαν αισθητήρες για την ανίχνευση διαρροής γκαζιού καθώς και για να παίξουν ποδόσφαιρο με τα ρομποτάκια. Πέρα από το εκπαιδευτικό μέρος του προγράμματος αυτού, που υπήρξε εξαιρετικά ενδιαφέρον και καινοτόμο, οι συμμετέχοντες περιηγήθηκαν σε αξιοθέατα της περιοχής  που αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO- Matera, Alberobello, μαθαίνοντας για την ιστορία αυτών και την μοναδική αρχιτεκτονική τους.

Η λατέρνα

 

Η λατέρνα είναι μουσικό όργανο που δεν απαιτεί τη δεξιοτεχνία του οργανοπαίχτη, όμως προσφέρει εξίσου την ίδια μουσική απόλαυση. Ο οργανοπαίχτης απλά παράγει μουσική με την περιστροφή ενός μοχλού.

Η λατέρνα, που συνήθως συνοδεύονταν από ένα ντέφι, μεσουράνησε ως μέσω ψυχαγωγίας και διασκέδασης, για πολλά χρόνια, αρχίζοντας από το 1805, στις τότε ελληνικές κοινότητες των αστικών κέντρων και κυρίως της Κωνσταντινούπολης και πλημμύρισε τον κόσμο με μουσική, σε μια εποχή που δεν υπήρχε ραδιόφωνο, γραμμόφωνο, τηλεόραση…

Χαρακτηριστικό το τραγούδι «Η λατέρνα», σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και στίχους Άγγελου Τερζάκη.

«Κάθε που βραδιάζει στη μικρή τη γειτονιά

μ’ ήλιο ή με χαλάζι με νοτιά και με χιονιά

έρχεται ν’ αράξει μάθε του έρωτα φονιά

μια λατέρνα κούτσα κούτσα στη γωνιά.

 

Γλυκόλαλη, γλυκόλαλη λατέρνα στη βραδιά

σαν το πουλί, σαν το πουλί φτεροκοπάει η καρδιά.

και ξανανθίζει στη μαραμένη τη γειτονιά

ξεγελασμένη μεσ’ στο χειμώνα κι η λεμονιά»…

Η αίσθηση προσανατολισμού του χώρου

 

Η ανάγνωση της εικόνας με την γάτα στα σκαλοπάτια, δημιουργεί την ψευδαίσθηση της γεωμετρικής παραμόρφωσης. Και το ερώτημα που τίθεται είναι: η γάτα ανεβαίνει ή κατεβαίνει τα σκαλοπάτια;

Πρόκειται για ένα φαινόμενο παραδοξολογίας, που έχει τη βάση του στις αρχές της προβολικής γεωμετρίας και στα πορίσματα και τις προτάσεις της μη Ευκλείδειας γεωμετρίας.

Λέξεις του τόπου μας, από το Γλωσσάρι Ιδιώματος Δυτικής Θεσσαλίας και ευρύτερης περιοχής αυτής. ΨΙ και ΩΜΕΓΑ

 

Του Ευαγγέλου Στάθη Φιλολόγου

 

Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση μέρους από το λεκτικό – γλωσσολαογραφικό υλικό που αφορά τον τόπο μας, και το οποίο έχει καταγραφεί στο βιβλίο μου με τίτλο: «Γλωσσάρι ιδιώματος Δυτικής Θεσσαλίας και ευρύτερης περιοχής αυτής», κλείνω με την επιλογή λέξεων που αρχίζουν από τα γράμματα (Ψ & Ω) και παρουσιάζονται παρακάτω:

 Ψ

ψαθουτόπι  του ουδ  ουσ.  μικρός χώρος, τον οποίον καλύπτει το εμβαδόν μιας ψάθας: δεν έχου μιγάλουν κήπου, σ’ ένα ψαθουτόπι  βάζου λίγα λαχανάκια (λέγεται με υπερβολή)

ψανιάζου  ρ. μεταβ. και αμετ.  αόρ. ψάνιασα· για λάχανα που πρόκειται να μαγειρευτούν· τα μαραίνω, τα μαραγκιάζω, τα ρίχνω λίγο: να μην τα βάειζ  ουμά (ωμά) τα λάχανα στου ταψί, να τα ψανιάειζ πρώτα λίγου

ψαρής  επίθ. η ψαρής η ψαρεά του ψαρί (για ζώα)· αυτός που έχει γκρίζο τρίχωμα: ψαρής γάιδαρος, ψαρεά φουράδα, ψαρί άλουγου

ψαρουνέφρι  του ουδ. ουσ.  το  ψαρονέφρι· εκλεκτό κομμάτι σφάγιου κρέατος που βρίσκεται απ’ τη μια κι απ’ την άλλη πλευρά της σπονδυλικής στήλης και κοντά στα νεφρά· το φιλέτο αυτό είναι ολόψαχνο και πολύ νόστιμο

ψάχου  ρ. (ψάχου ψαχς ψάχει· ψάχουμι ψάχτι ψάχουν) αόρ. έψαξα· ψάχνω: τι ψάχς αυτού τόσην  ώρα;

ψε  και  (ι)ψες  επίρρ.  εψές

ψένου  ρ. αόρ. έψα  ψένουμι ψήτχα ψμένους· ψήνω, καίω πολύ: ψένει όξου η ήλιους – ψένιτι του πιδί στουν πιριτό – την έψα την πίτα (την έψησα) – ψήτχαν τα κάστανα – είνι άμαθου ακόμα του πιδί στη δλειά, δεν είνι ψμένου

ψήλους του ουδ. ουσ. το ψήλος, το ύψος: έριξι ένα ψήλου του πιδί, τουν απέρασι τουν πατέρα τ’

ψιματούρς  επίθ. η ψιματούρς η ψιματούρα του ψιματούρικου· ο ψεμματούρης, αυτός που λέει πολλά ψέμματα (κυρίως αθώα ψέμματα)

ψιφταφλάδας  η αρσ. ουσ. και θηλ. ψιφταφλάδα· ο ψεύτης, αυτός που λέει αθώα, κυρίως, ψέμματα, ο παραμυθάς

ψίχα  η  θηλ. ουσ.  λίγη ποσότητα από κάτι (υλικό ή μη), μια σταλιά, μια ιδέα: δο μ’ κι μένα νια ψίχα, έτσι να δοκιμάσου λίγου – κάνει  ψίχα κρύου όξου α, τι λες κι συ – θα πρέπει  να είνι ψίχα χαζός η καημένους  κι κάνει  έτσι

ψιχαστήρα  η  θηλ. ουσ. και η  ψιχαστήρας  (αρσ.)· ο ψεκαστήρας, μηχανισμός που ψεκάζει διάφορα υγρά (ή και αέρια)

ψλος   επίθ.  η ψλος η ψλεα του ψλο· ο ψηλός

ψλούτσικους  επίθ. η ψλούτσικους η ψλούτσικην του ψλούτσικου· ο ψιλούτσικος

ψουμώνου  ρ. αμετάβ.  αόρ. ψούμωσα· ψωμώνω· γεμίζω (καρπό), μεστώνω: ψούμουσαν τα στιάργια – ψούμουσαν τα φασούλια· ψουμουμένους· ο γεμάτος, ο σωματώδης: ψουμουμένη  γναίκα κι κορμιρεά (κορμερή)

ψούνια  τα ουδ. ουσ.  τα ψώνια: κάθε Διυτέρα γύρζαμαν απ’ τα Τρίκαλα, απ’ του παζάρι,  μι του δισάκι  γιουμάτου ψούνια

ψυχουπαίδι  του ουδ. ουσ.  το ψυχοπαίδι, θετό παιδί

ψυχουχάρτι  του ουδ. ουσ.  μικρό δεφτέρι με γραμμένα τα ονόματα των νεκρών μιας οικογένειας, τα οποία μνημονεύει ο ιερέας σε τρισάγια, κυρίως τα Ψυχοσάββατα

                                                                    Ω

ω  επιφ.  1) για πρόσκληση: ω Γιώργου, πού είσι; – ω μάνα, τι εχς να φάω ; 2) για καλωσόρισμα: ω καλώς τουν, καλώς τουν! 3) για έκπληξη: ω χιουνίζει όξου! 4) για ικανοποίηση: ω τι καλά – ω τι ωραία!  κ. λ. π.

ώου  επιφ.  χρησιμοποιείται για να κάνουμε τα γελάδια να προχωρήσουν ή να τα διώξουμε ή και να τα σταματήσουμε· βέβαια για κάθε περίπτωση αλλάζουμε τον τόνο της φωνής ή προσθέτουμε σχετικές λέξεις για να δηλώσουμε καλύτερα αυτό που θέλουμε: ώου, τιμπέλικου,’π δεν πιρπατάς λιγάκι – ώου, σταματήστε να σας  ξιζέψου απ’ του κάρου να ξεαπουστάστι λιγάκι – ώου! ώου! ψουφίμι, κάνι παραπέρα

ω  ρα  επιφ. : ω ρα Κώτσιου, τι καντς;

ωρέ  μόριο 1) επιτατικό, ως ενίσχυση αυτού που λέει κάποιος: τι κρύου είνι αυτό όξου! ωρέ ψόφους, όχι  κρύου μαναχά!  2) για θαυμασμό ή απορία: έφτασι ένα μέτρου του χιόνι όξου· ωρέ! τι λες; – ένα φίδι, τι να σι ’πού, δυο μέτρα, κι παραπάν’! ωρέ! ωρέ! ωρέ! 3) ως προσφώνηση: ωρέ, Κώστα, δεν ακούς ντιπ απ’ σι φουνάζου; – ωρέ, δε μεαπαρατάς κι συ λέω  ιγώ μαναχά!

Η Ναΐφ Ζωγραφική του Νίκου Μαντά

Η ναΐφ τέχνη είναι μία κατηγορία τέχνης που χαρακτηρίζεται από μια παιδικού τύπου απλοϊκότητα, τόσο στην ύλη και το περιεχόμενο όσο και στην τεχνική.

Τα χαρακτηριστικά της Τέχνης Ναΐφ (naïve art) είναι η αδέξια σχέση της με τη φόρμα της ποιοτικής ζωγραφικής και ειδικότερα η Ναΐφ τέχνη δεν σέβεται τους κανόνες της προοπτικής.

Αυτή η τέχνη πλέον αναγνωρίζεται ως επίσημη τεχνοτροπία και παρουσιάζεται σε αίθουσες τέχνης σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα ο Ισπανός Huan Miro δήλωσε χαρακτηριστικά «Χρειάστηκε να γεράσω, για να μάθω να ζωγραφίζω σαν παιδί».

Ένας Έλληνας ζωγράφος που ταξινομείται στην τεχνοτροπία Ναΐφ είναι και ο Νίκος Μαντάς, έργα του οποίου παρουσιάζονται στην εφημερίδα μας.

Ο Νίκος Μαντάς γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1921. Πολυτάλαντος παρ’ όλο ότι έμαθε λίγα γράμματα. Από μικρός δούλεψε δίπλα στον πατέρα του ως οικοδόμος. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως συντηρητής κτιρίων στην ΑΚΣΣ απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε.
Παράλληλα με την δουλειά του ασκούσε και το έργο του οργανοπαίκτη και με τη μουσική του επίδοση, παίζοντας βιολί στη σπετσιώτικη κομπανία, δημιουργούσε κέφι στις διάφορες συντροφιές, στους χορούς, στους γάμους και τα πανηγύρια. Παράλληλα ζωγράφιζε συνεχώς διάφορα θέματα όπως καράβια, σπίτια, σκηνές απ’ την καθημερινή ζωή και πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε έναν αξιόλογο λαϊκό αυτοδίδακτο ζωγράφο.
Με τις υπαίθριες εκθέσεις που οργάνωνε, ο Νίκος Μαντάς σε διάφορα μέρη του νησιού, διέθετε τα έργα του, κυρίως σε ξένους παραθεριστές που εκτίμησαν την αξία τους.

Το κτίριο του εθνικού θεάτρου και η ιστορία του

 

Το κτίριο του εθνικού θεάτρου κτίστηκε την περίοδο 1891 – 1901. Είναι αναγεννησιακού ρυθμού – ιδιαίτερα εντυπωσιακό – και η αρχιτεκτονική του δόμηση μιμείται το εθνικό θέατρο της Βιέννης. Πρόκειται για ένα ακόμη έργο του αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ, η υλοποίηση του οποίου έγινε με πρωτοβουλία του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Το κτίριο οικοδομήθηκε με έξοδα του ιδιαίτερου ταμείου του βασιλιά και με τη συνδρομή πλουσίων ομογενών.

Στα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του, αξίζει να αναφέρουμε ότι πρότυπο για τη σύνθεση της πρόσοψης του οικοδομήματος αποτέλεσε η Βιβλιοθήκη του Αδριανού στην Αθήνα. Έτσι, η πρόσοψη του ιστορικού κτιρίου αποτελείται από ένα κεντρικό τμήμα πλούσιο σε διακοσμητικά στοιχεία και με κιονοστοιχία κορινθιακού ρυθμού, ενώ στα δύο πλευρικά τμήματα του κτιρίου ακολουθείται η τυπική νεοκλασική σύνθεση. Επίσης, οι αρχικές εσωτερικές εγκαταστάσεις του σκηνής, του φωτισμού και της θέρμανσης ήταν οι τελειότερες στο είδος τους για την εποχή εκείνη.
Αλλά το Βασιλικό Θέατρο, όπως ονομαζόταν τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, βρέθηκε πολύ γρήγορα αντιμέτωπο με τις δυσχέρειες της πορείας ενός θεσμού πρωτοπόρου στο είδος του.
Ύστερα λοιπόν από επτά μόλις χρόνια λειτουργίας, η πρώτη σκηνή του ιστορικού κτιρίου που βρίσκεται στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου, αναγκάζεται να κλείσει – το 1908 - έχοντας ανεβάσει 140 περίπου έργα.

Το 1930 επανιδρύεται με νόμο και με την ονομασία που διατηρεί μέχρι σήμερα, Εθνικό Θέατρο. Από το 1932 ως τις μέρες μας, λειτουργεί ως η Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.
Η σκηνή του είναι ιταλικού τύπου, έχει πλάτος 18 μ., βάθος 12 μ., ύψος 17 μ. και χωρητικότητα 1000 ατόμων (πλατεία, δύο εξώστες και δυο θεωρεία). Επίσης διαθέτει βοηθητικούς χώρους και υπόγεια.

Η Θεσσαλική αγροτική αρχιτεκτονική που εκλείπει

 

Του Ηλία Κεφάλα

Όλο και λιγοστεύουν τα παλιά αγροτικά σπίτια που χαρακτήριζαν την αισθητική και κοινωνική ζωή της παλιάς Θεσσαλικής επαρχίας. Απλά στην πλινθόκτιστη κατασκευή τους αξιοποιούσαν όσο πιο χρηστικά μπορούσαν τους χώρους τους με γνώμονα την πιο άνετη εξυπηρέτηση των καθημερινών ασχολιών. Συνήθως ήταν δίπατα με τετράριχτες στέγες, με το ισόγειο προορισμένο για τα ζώα και τον όροφο για τους ανθρώπους. Ο αγρότης αφουγκραζόταν όλη τη ζωή και τις ανάγκες του ζώου από κάτω του και προσέτρεχε αμέσως σε βοήθειά του, όταν αντιλαμβανόταν κάποιον κίνδυνο. Τον χειμώνα οι ανάσες των ζώων τον ζέσταιναν. Όταν υπήρχαν πόροι για σοβάτισμα και βάψιμο των τοίχων, τότε το σπίτι αποκτούσε τη χαρακτηριστική όψη της ώχρας, που ήταν η μόνιμη απόχρωση των οικιών σε όλη τη Θεσσαλία, ομόλογη με τη λάμψη του σιταριού και του καλαμποκιού. Όταν αργότερα τα ζώα βγήκαν από το σπίτι για να εγκατασταθούν στον σχεδόν συνεχόμενο με το σπίτι σταύλο ή αχυρώνα, τότε τα ισόγεια έγιναν αποθηκευτικοί χώροι ή κουζίνες. Σπίτια χωρίς ανέσεις, χωρίς εσωτερική τουαλέτα, χωρίς πολλά αγαθά που έχουμε σήμερα και που συχνά είναι περιττά. Όλα αυτά έληξαν πλέον, η παράδοση χάνεται (και καλά κάνει και χάνεται, λέει ο Ηλίας Πετρόπουλος), φτιάχνονται νέα σπίτια σύγχρονα με σχέδια μηχανικών και όχι απλών μαστόρων και τα παλιά γκρεμίζονται ή μένουν έρημα μέχρι να πέσουν μόνα τους. 

Στις φωτογραφίες εικόνες παλιών σπιτιών του Μελίγου, ακατοίκητων πλέον, που μένουν σαν φαντάσματα του χωνεμένου καιρού, άφωνες μαρτυρίες που δηλώνουν ότι εκεί μέσα στα σπλάχνα τους άνθρωποι γεννήθηκαν, παντρεύτηκαν, έζησαν, πέθαναν και πάντα τα βάσανα και τα κλάματα ήταν πολύ περισσότερα από τις χαρές και τα γέλια.

Ιστορικές σελίδες από την ποδοσφαιρική ομάδα του Βαλτινού. (Μέρος 2ον)

 

Με στόχο τη διέγερση της μνήμης και το ξύπνημα συναισθημάτων, από το τοπικό ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο, αντλούμε επιλεκτικά, από το βιβλίο «Ιστορία του Αθλητικού Ομίλου Βαλτινού» του Δημήτρη Τσιγάρα, διάφορες αθλητικές σελίδες, που σημάδεψαν τον θεσμό και την εποχή.

Η ίδρυση της ομάδας του Α.Ο. Βαλτινού

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στο Βαλτινό, εκτός από τους διάφορους αγώνες μεταξύ των γειτονικών χωριών, καθημερινά, τα απογεύματα η Γελαδαριά (σημερινή κεντρική πλατεία), κατακλύζεται από νέους που παίζουν ποδόσφαιρο μέχρι αργά το βράδυ.

Η αγάπη για το ποδόσφαιρο είναι έκδηλη, καθώς η γοητεία και ο ενθουσιασμός που προκαλεί μεταδίδεται με ταχύτητα και αποκτά ένα γενικευμένο ενδιαφέρον.

Στο Βαλτινό, όπως και στα γειτονικά χωριά, έχει ήδη ωριμάσει η ιδέα, για την ίδρυση αναγνωρισμένης ομάδας ποδοσφαίρου, ώστε το άθλημα να πάρει έναν πιο επίσημο και οργανωμένο χαρακτήρα μέσα από το τοπικό πρωτάθλημα.

Έτσι το Πάσχα του 1976 κάποιοι νέοι του Βαλτινού ανέλαβαν την πρωτοβουλία να αναγνωρίσουν την ομάδα του χωριού. Συγκεντρώσανε τα δέρματα των σφαγμένων αρνιών, που πρόσφεραν οι κάτοικοι, τα πουλήσανε και με τα έσοδα που προέκυψαν καλύψανε τα δικαστικά έξοδα για τη σύσταση του καταστατικού της ομάδας και την αναγνώρισή της.

Έγιναν όλες οι απαραίτητες ενέργειες, γραφτήκανε τα απαραίτητα ιδρυτικά μέλη, συστάθηκε το καταστατικό, το οποίο αποτελείται από 9 δακτυλογραφημένες σελίδες και περιέχει 8 (οκτώ) άρθρα που καθορίζουν τους σκοπούς, και τους κανόνες λειτουργίας.

Στη συνέχεια έγιναν οι αρχαιρεσίες, εκλέχθηκε Διοικητικό Συμβούλιο και ολοκληρώθηκε η ίδρυση της ομάδας με την επωνυμία «Αθλητικός Όμιλος Βαλτινού».

Την ίδια χρονιά αναγνωρίζονται και οι ομάδες των γειτονικών χωριών Διποτάμου, Μουριάς, Διαλεκτού, Ασπροβάλτου, Πυργετού και Πύργου. Είναι οι ομάδες που μαζί με το Βαλτινό και τη Φήκη, θα αποτελέσουν τον 3ο όμιλο της Γ΄ ερασιτεχνικής κατηγορίας και θα συμμετάσχουν στο πρώτο επίσημο πρωτάθλημα της Ε.Π.Σ. Τρικάλων, το οποίο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1977.

Το καταστατικό του Α.Ο. Βαλτινού

Η έννοια της ευγενούς άμιλλας περικλείεται στις ιδέες, στο πνεύμα και στους στόχους του καταστατικού της ομάδας «Αθλητικού Ομίλου Βαλτινού», που εγκρίθηκε με την υπ’ αριθμόν 612/76 απόφαση του Πρωτοδικείου Τρικάλων στις 25 -10- 1976.

Οι ωραιότεροι άντρες του ελληνικού κινηματογράφου

 

Νίκος Κούρκουλος

Υπήρξαν οι ζεν πρεμιέ του ελληνικού κινηματογράφου. Έκαναν ουρές έξω από τον κινηματογράφο οι γυναίκες για να δουν τις ταινίες τους. Έχουν αδιαμφισβήτητα γράψει ιστορία όχι μόνο για το ταλέντο τους στην υποκριτική, αλλά και ως ωραία αρσενικά του ελληνικού κινηματογράφου. Μία σειρά από πορτραίτα ηθοποιών οι οποίοι συμμετείχαν σε ταινίες του παλιού Ελληνικού Κινηματογράφου και οι οποίοι έκαναν το γυναικείο φύλο να παραμιλάει.

Δημήτρης Παπαμιχαήλ

Αλέκος Αλεξανδράκης

Ανδρέας Μπάρκουλης

Φαίδων Γεωργίτσης

Κώστας Βουτσάς

Η ζωή στο χωριό έχει πολλές κρυφές ομορφιές

 

Εξιδανικεύοντας κανείς την τοπιογραφία και την ηθογραφία του γενέθλιου τόπου του, μπορεί να εκθέσει στην ειδυλλιακή ομορφιά των εικόνων το ίχνος μιας ασίγαστης νοσταλγίας.

Ό,τι καλό συμβαίνει στον τόπο μας, ξεκινά από τη φύση της, η οποία αγκαλιάζει, εμπνέει, δίνει το έναυσμα για ζωή και για κάθε είδους δημιουργία.

Κάθε πρωί με την ανατολή του ήλιου, πανδαισία χρωμάτων! Το γαλάζιο του ουρανού συναντάει το πράσινο της φύσης, το λευκό της αθωότητας, συναντάει το κίτρινο της χαράς, το καφέ της οργωμένης γης συναντάει το κόκκινο της δύναμης και του πάθους για ζωή…

Του ήλιου, που όταν δύει πίσω από τον Κόζιακα παρουσιάζει τέτοιες συνθέσεις και αποχρώσεις που γεννάει το συναίσθημα μιας γλυκιάς μελαγχολίας.

Του ήλιου, που όταν ανατέλλει μέσα από τα δέντρα του κάμπου, δίνει την αίσθηση της ελπίδας και της αισιοδοξίας.

Η ζωή στο χωριό έχει πολλές κρυφές ομορφιές. Εκεί, πολλές φορές ανθοβολεί μια φύση ευδαίμων. Ουράνια τόξα αιωρούνται πάνω από ασίγαστα ποτάμια, πεδιάδες λαμποκοπούν κάτω από τον ήλιο, περιφέρειες κατάφυτες με πλατάνια κατρακυλούν προς το νερό, πολύχρωμα λουλούδια χρωματίζουν την πρασινάδα των λιβαδιών, πουλιά φτεροκοπούν κελαηδώντας προς το σούρουπο, σπαρτά γέρνουν κατάφορτα στο φύσημα του ανέμου, ξωκλήσια προβάλλουν την ιερότητα σε αλσύλλια.

Την άνοιξη η φύση γεμίζει με χρώματα κι αρώματα. Πνίγεται στο πράσινο, στην ποικιλία των λουλουδιών και στην εναλλαγή των χρωμάτων! Χορταίνει το μάτι από χρώματα, χορταίνει το αυτί από ήχους, χορταίνει το στόμα από γεύσεις, χορταίνει η μύτη από αρώματα! Αλλά και όλες τις εποχές τα δώρα της φύσης είναι άσωτα. Αρκεί να ξέρεις να τα εκτιμάς και να τα απολαμβάνεις με μια ισορροπημένη στάση και τον ανάλογο σεβασμό.

Οι λαουτιέρηδες του Βαλτινού

 

Ο χρόνος αποκαθιστά συχνά ανθρώπους που στο παρελθόν η προσφορά τους είχε αγνοηθεί, είχε αδικηθεί … Κάποτε, ωστόσο, συμβαίνει και το ακριβώς αντίθετο: μπορεί δηλαδή, με την πυκνή ομίχλη του να σκεπάσει, να κρύψει από τις επόμενες γενιές το έργο εκείνων που κανονικά θα έπρεπε να έχουν περίοπτη θέση στα βιογραφικά λεξικά και στη μνήμη μας.

Αυτή η περίεργη ομίχλη έκρυβε επιμελώς, από όλους μας, τους παραδοσιακούς οργανοπαίχτες της περιοχής μας και άφηνε ένα κομμάτι της κοινωνικής ζωής του τόπου μας ξεχασμένο και άγνωστο.

Εδώ αναφερόμαστε στους προπάτορες της παραδοσιακής μουσικής, λαουτιέρηδες του Βαλτινού, τον Ευάγγελο Καλαμπάκα και τον Δημήτριο Μαντέλα.

Ασχολήθηκαν επαγγελματικά με το δημοτικό τραγούδι, έμαθαν να παίζουν λαούτο και κιθάρα και ταυτόχρονα τραγουδούσαν, καθώς το τραγούδι τους αποτελούσε το βασικότερο μέσο για την ψυχαγωγία, συνοδεύοντας τους ανθρώπους από τη γέννηση (νανούρισμα) ως το θάνατο (μοιρολόι).

Ο Ευάγγελος Καλαμπάκας (1914-1983) έμαθε λαούτο, όταν παντρεύτηκε με την γυναίκα του Φανή Ντούτσια από το χωριό Βασιλική, καθώς σ’ αυτή την οικογένεια ήταν σχεδόν όλοι μουσικοί. Έτσι ο Ευάγγελος Καλαμπάκας, που μέχρι τότε εργάζονταν ως σιδηρουργός, έμαθε από τα κουνιάδια του σιγά σιγά το όργανο και άρχισε να παίζει ώστε να συμπληρώνει το εισόδημά του.

Από την οικογένεια Καλαμπάκα με τη μουσική ασχολήθηκαν τα αδέρφια, Νίκος Καλαμπάκας (1944-2013), ο οποίος έπαιζε κλαρίνο και Γιώργος Καλαμπάκας, ο οποίος έπαιζε λαούτο, ακορντεόν, κιθάρα και τραγουδούσε. Ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα τους, και τιμώντας την οικογενειακή παράδοση, κληροδότησαν και αυτοί στα παιδιά τους τη μουσική τέχνη τους. Έτσι την παραδοσιακή μουσική ακολούθησαν και τα παιδιά του Νίκου Καλαμπάκα, ο Βαγγέλης, που τραγουδούσε, ο Κώστας που έπαιζε ντράμς και ο μικρότερος ο Χρήστος με το τραγούδι.

Την ίδια εποχή και παράλληλα με τον Ευάγγελο Καλαμπάκα ξεκίνησε το λαούτο και ο Δημήτριος Μαντέλας (1919-1993). Ο Μήτσιος Μαντέλας, όπως τον αποκαλούσαν, υπήρξε αυτοδίδακτος μουσικός, λαουτιέρης, ο οποίος μετέδωσε κι αυτός την τέχνη του στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Ο γιος του, ο Ηλίας, έπαιζε ακορντεόν και αρμόνιο, ενώ ο ανεψιός του Χρυσόστομος Στεφ. Μαντέλας έπαιζε κιθάρα.

Ο κλώνος του οικογενειακού δέντρου επεκτείνεται, καθώς ο Δημήτριος Μαντέλας ήταν παντρεμένος με την αδελφή του πατέρα, του ακορντεονίστα και αρμονίστα, Γιάννη Γεωργίου και του τραγουδιστή Βαγγέλη Γεωργίου. Η γυναίκα του Γιάννη Γεωργίου Αρετή, κατάγεται από τη μουσική οικογένεια Καμινιώτη από το χωριό Καλογριανά Καρδίτσας.

Οι δυο λαουτιέρηδες, ο Ευάγγελος Καλαμπάκας και ο Μήτσιος Μαντέλας, έπαιζαν πολλές φορές στο ίδιο συγκρότημα, αλλά συνταιριάζονταν και με πολλούς άλλους οργανοπαίχτες και κάνανε τα δικά τους συγκροτήματα ο καθένας.

Τα πέτρινα αρχοντικά των Τρικάλων

 

Η επιλογή ενός περιπάτου, στα σοκάκια της πόλης, με μια στοχευόμενη διάθεση αναζήτησης, εμβάθυνσης και κατανόησης της ιστορίας του αστικού περιβάλλοντος, καταλήγει πολλές φορές να αποζημιώσει τον περιπατητή, με τα στοιχεία της έκπληξης, της ευχαρίστησης αλλά και της αποθησαύρισης γνώσεων.

Μέσα στο βαθύ, αστικό ανάγλυφο της πόλης των Τρικάλων, που κάνει έναν απλό περίπατο κυνήγι θησαυρού, αναρωτιέται κανείς: ποια μπορεί να είναι η σύζευξη της λειτουργίας και του κάλλους που επιζεί σε έναν αστικό χώρο; Αυτή η έννοια, η λεπτή, δηλαδή, ισορροπία που με τεράστια δυσκολία και συχνά με αποτυχία, επιχειρεί να βρει ο σύγχρονος άνθρωπος, σε ένα περιβάλλον υψηλής αισθητικής;
Δυστυχώς η κατάσταση του πολεοδομικού ιστού της πόλης των Τρικάλων έτσι όπως διαμορφώθηκε τα τελευταία 40 χρόνια χαρακτηρίζεται, από άποψη αισθητικής, ανώνυμη έως ενοχλητική. Το αδηφάγο τσιμέντο της χρηστικής αντιπαροχής με την κυριαρχία των πολυκατοικιών λειτουργεί εις βάρος της αισθητικής. Ενώ οι παρουσίες παλαιών κτισμάτων που διατηρούν μια ικανοποιητική αισθητική άποψη και μια παλιά αίγλη είναι ελάχιστες.
Σε μια περιδιάβαση αναζητήσαμε και εντοπίσαμε κατηγοριοποιημένα παλιά πέτρινα κτίρια που έχουν κοινή αρχιτεκτονική δομή, κοινή αισθητική, κοινό χρόνο κατασκευής και κοινούς κατασκευαστές (μαστόρους).
Αυτά τα καστρόσπιτα των Τρικάλων, μέσα στην οχλοβοή της πόλης φέρουν επάνω τους μια μελαγχολική μοναξιά. Κάποτε ήταν τα αρχοντικά της πόλης που οι ιδιοκτήτες τους θα τα καμάρωναν. Κάποτε ήταν τα «μοντέρνα» σπίτια της πόλης, με τις ανέσεις που ήθελαν τότε οι αστοί.
Σήμερα, παρά την αρχοντιά τους έχουν μια θλιμμένη όψη, έχουν έναν κόσμο σιωπής που τα τυλίγει. Παράκαιρα στέκουν εκεί, ως μάρτυρες μιας άλλης εποχής και μας ψελλίζουν τα μυστικά τους. Μέσα από τον ψιθυριστό τους λόγο μας αυτοσυστήθηκαν και μας είπαν τα παρακάτω:

Το αρχοντικό της οικογένειας Δημητρίου Πελέκη (Δικηγόρος).
Βρίσκεται στην πλατεία Δεσποτικού στα Τρίκαλα. Πρόκειται για ένα πέτρινο αρχοντικό με μεγάλα, άνετα και ψηλοτάβανα δωμάτια. Κατασκευάστηκε από τους εμπειροτέχνες μαστόρους αδελφούς Αργυρόπουλου το έτος 1910.

 

Το αρχοντικό της οικογένειας Ιωάννη Μαλικιώση (Έμπορας).
Βρίσκεται στην οδό Καραϊσκάκη 100 στα Τρίκαλα. Πρόκειται για ένα πέτρινο αρχοντικό με μεγάλα, άνετα και ψηλοτάβανα δωμάτια. Κατασκευάστηκε από τους εμπειροτέχνες μαστόρους αδελφούς Αργυρόπουλου το έτος 1910.

Το αρχοντικό της οικογένειας Αθανασίου Φίτσιου, (Τραπεζικός υπάλληλος). Βρίσκεται στην διασταύρωση των οδών Στέφανου Σαράφη και Μ. Νέλσωνος γωνία στα Τρίκαλα. Πρόκειται για ένα πέτρινο αρχοντικό με μεγάλα, άνετα και ψηλοτάβανα δωμάτια. Λόγω ομοιότητας με τα άλλα εικάζεται ότι κατασκευάστηκε και αυτό από τους εμπειροτέχνες μαστόρους αδελφούς Αργυρόπουλου το έτος 1930.
Κατά την περίοδο 1940 – 44, όλα αυτά τα κτίρια επιτάχθηκαν από τα στρατεύματα κατοχής για να μείνουν οι Ιταλοί και οι Γερμανοί αξιωματούχοι.

Το αρχοντικό της οικογένειας Τάκη Παππά (Δικηγόρος).
Βρίσκονταν στην διασταύρωση των οδών Νίκου & Ρίτας Παππά και της παραποτάμιας οδού Αμαλίας στα Τρίκαλα. Σήμερα δεν υπάρχει. Στη θέση του κτίστηκε τριώροφη πολυκατοικία. Ήταν ένα πέτρινο αρχοντικό με μεγάλα, άνετα και ψηλοτάβανα δωμάτια. Κατασκευάστηκε από τους εμπειροτέχνες μαστόρους αδελφούς Αργυρόπουλου το έτος 1910.

Δημήτρης Τσιγάρας

Αντικείμενα χαμένα, με τα χρόνια ξεχασμένα

 

Παλιά αντικείμενα, που κάποτε υπήρξαν πολύτιμα και τόσο χρήσιμα, αλλά σήμερα πια, έχουν ξεχαστεί και υπάρχουν μόνο στις αναμνήσεις των μεγαλύτερων και … στα παλαιοπωλεία. Το ραδιόφωνο, το πικάπ, η ταμιακή μηχανή, η γραφομηχανή, η ραπτομηχανή και πολλά άλλα ακόμη, έρχονται να μας θυμίσουν μιαν άλλη εποχή και μάλιστα όχι και τόσο μακρινή.