Μνήμες του Βαλτινού από τις εκδηλώσεις για την150ετηρίδα της επετείου του 1821.

Αναμνηστική φωτογραφία των φουστανελοφόρων από το Βαλτινό

Το 2021 συμπληρώνονται δύο αιώνες από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821. Ήδη φορείς, θεσμοί και ιδρύματα σε όλη τη χώρα προγραμματίζουν εκδηλώσεις, και προετοιμάζονται γι’ αυτή την επέτειο.

Η Επανάσταση του 1821 είναι μία συγκλονιστική εποχή της νεοελληνικής ιστορίας, και εξαιρετικά γοητευτική. Ας μην ξεχνάμε ότι γέννησε ένα ανεξάρτητο, σύγχρονο κράτος και εμπεριέχει όλα τα στοιχεία της ανατροπής, της μεταρρύθμισης και τη νεωτερικότητα που εμφανίζονται διαρκώς κατόπιν. Της αξίζει συνεπώς μια βαθύτερη μελέτη.

Η επέτειος των διακοσίων χρόνων δίνει την ευκαιρία για να βγουν στην επιφάνεια όλα τα νέα στοιχεία οι ιστορικές μελέτες και τα ερευνητικά προγράμματα που δημιουργούν το υπόβαθρο για να εγκατασταθεί επιτέλους νέα αφήγηση της ιστορίας συνδεδεμένη με την καθημερινότητα.  

 

Φουστανελοφόροι ιππείς από το Βαλτινό στην αρχή της οδού Ασκληπιού στα Τρίκαλα

Γυρίζοντας 50 χρόνια πίσω, στην 150ετηρίδα, της επετείου του 1821, θα δούμε ότι έγιναν ανάλογοι εορτασμοί από το κράτος, δίνοντας την ευκαιρία της ενδυνάμωσης των πατριωτικών αισθημάτων του λαού μας.

Στα πλαίσια λοιπόν, των εορταστικών εκδηλώσεων της 150 ετηρίδας της επαναστάσεως του 1821 είχαν γίνει στις 22 Μαρτίου 1971, στην πόλη των Τρικάλων, διάφορες εκδηλώσεις με την συμμετοχή πολλών κατοίκων από το Βαλτινό.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν το πρωί με την αναπαράσταση της εισόδου του Ελληνικού Στρατού στα Τρίκαλα, την 23ην Αυγούστου 1881. 

Στη συνέχεια τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από τον τότε Σεβασμιώτατο Σεραφείμ στην πλατεία Χατζηπέτρου. Μετά, ο τότε Δήμαρχος Ιωάννης Μάτης δεξιωθεί στο Δημαρχείο τους επισήμους.

Στο τέλος της δεξίωσης έγινε η αναπαράσταση της εισόδου του Ελληνικού Στρατού στα Τρίκαλα και η παράδοση στον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου του κλειδιού της πόλεως του αρχηγού του τμήματος.

Οι ιππείς φουστανελοφόροι από το Βαλτινό, Ναπολέον Σταμούλης, Αθανάσιος Πράτας και Γιάννης Βαγγελός.  

Την αναπαράσταση είχε αναλάβει, και την πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία, τμήμα φουστανελλοφόρων ιππέων απαρτιζόμενο από κατοίκους του Βαλτινού.

Οι Βαλτσινιώτες που έλαβαν μέρος ήταν οι:

Κων/νος Ψύχος, Βάιος Σταμούλης, Αναστάσιος Σταμούλης, Σωτήριος Πέτρος, Νικόλαος Βότσιος, Αθανάσιος Ριζαριώτης, Γεώργιος Κουφοχρήστος, Νικόλαος Χασιώτης, Κων/νος Σταμούλης, Ναπολέων Σταμούλης, Γεώργιος Κλιάκος, Μιχάλης Δήμου, Βασίλειος Τσιγάρας, Βασίλειος Κράβαρης, Ιωάννης Χριστάκος (Βαγγελός), Κων/νος Αγγελόπουλος, Κων/νος Πέτρου, Γεώργιος Ζαμπακάς, Αθανάσιος Πράτας, Γρηγόρης Καραγιώργος, Ευάγγελος Κόρακας, Κων/νος Βαγγελός, Απόστολος Σχολής, Γεώργιος Βαγγελός και Απόστολος Βότσιος.
Ένα άλλο τμήμα άλκιμων νέων αναπαρίσταναν τους αποχωρούντες Τούρκους.

Η Επανάσταση του 1821 στον Ασπροπόταμο

Του Δημήτρη Κωνσταντινίδη

Τέσσερις μόλις μήνες μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο ακολούθησαν επαναστατικές κινήσεις και στη Δυτική Ελλάδα και ειδικότερα στην ευρύτερη περιοχή του Ασπροποτάμου. Τα γεγονότα της μάλλον άγνωστης αυτής πτυχής της τοπικής μας ιστορίας έχουν ως εξής:

Το επαναστατικό σχέδιο

Το πρώτο «γενικού χαρακτήρα» επαναστατικό σχέδιο, στο οποίο είχαν μυηθεί οι ασπροποταμίτες ηγήτορες λίγο μετά την έναρξη της επανάστασης του 1821, αποτελούσε μέρος του αδρομερούς σχεδίου ανάφλεξης στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας. Το σχέδιο, το οποίο δεν είχε αναλυτική στρατιωτική τεκμηρίωση και καταγραφή, συνάγεται από τη μοναδική ισχυρή ιστορική μαρτυρία του αγωνιστή του 1821 Νικόλαου Κασομούλη και καταγράφεται στα «Στρατιωτικά Ενθυμήματά» του.

Ο αρχικός σκοπός των πρώτων επαναστατικών κινήσεων στον Ασπροπόταμο ήταν η αποκοπή της επικοινωνίας των στρατευμάτων του Χουρσίτ, ο οποίος αγωνιζόταν να υποτάξει τον εξεγερμένο Αλή Πασά στην Ήπειρο, με τα αντίστοιχα ισχυρά στρατεύματα του Μαχμούτ Δράμαλη, που είχαν εγκατασταθεί στη Λάρισα. Η αποκοπή της επικοινωνίας θα επιτυγχανόταν μέσω της ισχυρής στρατιωτικής παρουσίας σε όλες τις διόδους που οδηγούσαν στην Πίνδο. Επακόλουθο του αποκλεισμού των διόδων θα ήταν η αμφισβήτηση της τουρκικής διοίκησης στη Δυτική Ελλάδα και η ενθάρρυνση ανάλογων επαναστατικών κινήσεων σε όλη την Ήπειρο.

Πρέπει να αναφερθεί ότι οι περισσότεροι από τους αρματολούς της Πίνδου, όπως και οι πρόκριτοι των χωριών του Ασπροποτάμου, στάθηκαν ουδέτεροι ή ενίσχυσαν τα σουλτανικά στρατεύματα στην αρχή της Επανάστασης. Άλλοι, διότι ήταν ισχυρά προσκολλημένοι στην τουρκική ηγεσία και άλλοι διότι γνώριζαν για την παρουσία ισχυρής στρατιωτικής δύναμης που διατηρούσαν οι Τούρκοι στα Τρίκαλα και η οποία με τον υπάρχοντα συσχετισμό δυνάμεων δεν ήταν δυνατό να αποκοπεί σε καμία από τις δύο «εισόδους» της Πίνδου, ούτε δηλαδή στη στενή κοιλάδα που σχηματίζεται δυτικά της Καλαμπάκας με κατεύθυνση την Καστανιά και τον Ασπροπόταμο, αλλά ούτε και στα στενά της Πόρτας. Η κρίση όμως που επέφερε η πολεμική σύρραξη στις περιοχές τους και οι πιέσεις που δέχονταν από ανταγωνιστές ενόπλους ή από τις ήδη επαναστατημένες περιφέρειες συνέβαλε στο να ξεπεράσουν και αυτοί τους αρχικούς δισταγμούς και να προσπαθήσουν να ηγηθούν της Επανάστασης στις περιοχές που ήλεγχαν.