Ιστορικά στοιχεία για τη Μεγάρχη Τρικάλων

Του Θεόδωρου Τσαραπατσάνη

Η ΜΕΓΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1454/1455-1883

Η Μεγάρχη είναι ένας πεδινός οικισμός (υψ. 140 μ.) στα δυτικά των Τρικάλων. Η αρχαιότερη μνεία ύπαρξής του ανάγεται στο έτος 1455, έτος της πρώτης σωζόμενης απογραφής των Οθωμανών (1454/1455). Στο κατάστιχό της, ο απογραφέας σημείωσε ότι δεν συμπεριλαμβανόταν στην προηγούμενη απογραφή (1440). Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο οικισμός ιδρύθηκε μετά το 1440 και πριν από το 1454.

Σύμφωνα με την εν λόγω απογραφή, ο οικισμός ήταν τιμάριο κάποιου Ανδρία Μεγάρχη, ο οποίος το κατείχε, από κοινού, με τους αδερφούς του Θεόδωρο, Άγγελο, Νικόλα και παπα-Γιάννη, χωρίς σουλτανικό μπεράτι.

Διέθετε μία πανοπλία και ήταν υποχρεωμένος να ακολουθεί τον σουλτάνο στις εκστρατείες του με τον πασά της περιοχής. Στο επώνυμο της οικογένειας Μεγάρχη οφείλεται το όνομα του οικισμού. Είναι δηλαδή, αναμφισβήτητα, κυριωνύμιο.

Η ΜΕΓΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 1454/1455

 Η Μεγάρχη, οικισμός του σαντζακίου των Τρικάλων, αναφέρεται στα φ. 180α-181α, ως Migarhi. Το 1455 ζούσαν στον οικισμό 16 πλήρεις οικογένειες και 3 οικογένειες χηρών γυναικών. Υπολογίζοντας 5μελείς τις πλήρεις οικογένειες και 4μελείς των χηρών, διαπιστώνουμε ότι στη Μεγάρχη ζούσαν γύρω στα 90 άτομα και με τις 5 οικογένειες των τιμαριούχων γύρω στα 110 άτομα. Οι χωρικοί καλλιεργούσαν μόνο δημητριακά και είχαν 324 πρόβατα, 17 ζώα κατά μέσον όρο κάθε οικογένεια. Το καλοκαίρι του 1455, ο τιμαριούχος τους είσπραξε τα εξής ποσά:

Από το σιτάρι 5 κοιλά Τρικάλων Χ 8                           40 άσπρα

Από το κριθάρι 20 κοιλά Χ 5                                       100 »

Από τον φόρο τον προβάτων                                       108 »

Από τον φόρο των εγκλημάτων και των γάμων            17 »

Από τη σπέντσα (επειδή έτρωγαν χοιρινό κρέας)        418 »

Σύνολο                                                                         683 άσπρα

Όπως βλέπουμε, η παραγωγή των δημητριακών στη Μεγάρχη, το καλοκαίρι του 1455 ήταν μικρή: 256,56 σημερινά κιλά σιτάρι και 1.026,24 κιλά κριθάρι.