H παραδοσιακή μουσική οικογένεια Δημητρίου Μαντέλα

 

Οι παραδοσιακοί οργανοπαίχτες έγραψαν την δική τους ιστορία και στιγμάτισαν με την προσφορά τους τα κοινωνικά και πολιτισμικά δρώμενα του τόπου. Αξίζει σ’ όλους αυτούς τους παιχνιδιάτορες, να τους ξαναθυμηθούμε και να τους γνωρίσουμε καλύτερα, μέσα από μια έρευνα η οποία στηρίχθηκε σε προφορικές και καταγεγραμμένες μαρτυρίες των ίδιων των εμπλεκόμενων επί του θέματος. Παρουσιάζεται παρακάτω η παραδοσιακή μουσική οικογένεια του Δημήτρη Μαντέλα.

Ο Δημήτριος Μαντέλας του Ηλία και της Μαρίας γεννήθηκε το 1920 και πέθανε στις 24 Απριλίου 1995, σε ηλικία 75 ετών. Παντρεύτηκε με την Παρασκευή το γένος Νικολάου Απόχα και απόχτησαν επτά παιδιά. Τη Βασιλική, τον Ηλία, τη Μαρία, τη Στεριανή, τον Στέφανο, την Χρυσαυγή και τον Αθανάσιο.

Την ίδια εποχή, τη δεκαετία του 1940 και παράλληλα με τον Ευάγγελο Καλαμπάκα ξεκίνησε το λαούτο και ο Δημήτριος Μαντέλας. Ο Μήτσιος Μαντέλας, όπως τον αποκαλούσαν, ασχολήθηκε με την μουσική μαθαίνοντας να παίζει λαούτο από τον γαμπρό του Λάμπρο Ζυγογιάννη, από το Ρίζωμα, που έπαιζε κι αυτός λαούτο και ήταν παντρεμένος με την αδελφή του Δημήτρη Μαντέλα Στεριανή.

Έμαθε γρήγορα το όργανο και άρχισε να βγαίνει σε γάμους, στην αρχή με τον γαμπρό του, και στη συνέχεια έκανε τη δικές του κομπανίες. Γρήγορα καταξιώθηκε στον χώρο ως λαουτιέρης, και όπως ήταν αναμενόμενο μετέδωσε κι αυτός την τέχνη του στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Ο γιος του, ο Ηλίας, έπαιζε ακορντεόν και αρμόνιο, ενώ ο ανεψιός του Χρυσόστομος Στεφ. Μαντέλας έπαιζε κιθάρα.

Ο κλώνος του οικογενειακού δέντρου επεκτείνεται, καθώς ο Δημήτριος Μαντέλας ήταν παντρεμένος με την αδελφή του πατέρα, του ακορντεονίστα και αρμονίστα, Γιάννη Γεωργίου και του τραγουδιστή Βαγγέλη Γεωργίου. Η γυναίκα του Γιάννη Γεωργίου Αρετή, κατάγεται από τη μουσική οικογένεια Καμινιώτη από το χωριό Καλογριανά Καρδίτσας.

 

Ηλίας Δ. Μαντέλας

Ηλίας Μαντέλας του Δημητρίου και της Παρασκευής. Γεννήθηκε το 1944 στο Βαλτινό. Παντρεύτηκε με την Αγγελική, το γένος Νικολάου Αντή από το Αρτεσιανό Καρδίτσας  και απόχτησαν δύο παιδιά. Την Παρασκευή και τον Δημήτριο. Ο Ηλίας Μαντέλας έπαιζε ακορντεόν και αρμόνιο.

Σε συνέντευξή του στις 21-8-2022 τόνισε τα εξής:

«Ξεκίνησα τη μουσική πρώτα με βιολί, μετά πήρα το ακορντεόν και κάποια στιγμή αγόρασα αρμόνιο και έπαιζα και με αυτό το όργανο.

Σε ηλικία 15 χρόνων πήγα σε μουσική σχολή στα Τρίκαλα, για κάνα δυο τρεις μήνες, όπου έμαθα τα βασικά και μετά με τον πατέρα μου άρχισα να παίζω σε γάμους.

Εδώ στα Τρίκαλα δούλεψα με όλους τους οργανοπαίχτες, με όποιον τύχαινε δηλαδή σε πανηγύρια, σε γάμους, σε βαφτίσια, σε εκδηλώσεις συλλόγων, σε χοροεσπερίδες κλπ.

Δούλεψα για αρκετό καιρό και με συγκροτήματα από την Καρδίτσα. Ως επί το πλείστον με τον κλαρινίστα Σπύρο Καραμέρη και την κόρη του που τραγουδούσε.

Επίσης δούλεψα για δύο χρόνια σε κέντρο διασκέδασης στο Λαύριο, σε κάποιον Καλύβα.

Τελευταία φορά που έπαιξα επαγγελματικά σε γάμο ήταν το 2007. Μετά αναγκάστικα, λόγω προβλημάτων υγείας της γυναίκας μου, να σταματήσω το επάγγελμα.

Εδώ στο χωριό τα συγκροτήματα του πατέρα μου είχαν προτεραιότητα. Εμείς παίζαμε στους περισσότερους γάμους.

Από την οικογένειά μου με τη μουσική ασχολήθηκε ο πατέρας μου, εγώ,  ο Χρυσόστομος Μαντέλας και ο γαμπρός της αδερφής μου, Κούλας, ο Δημήτριος Νασιόπουλος, εξαιρετικός τραγουδιστής από την Καρδίτσα».

Πανηγύρι στο Βαλτινό 1987. Αρμόνιο: Μαντέλας Ηλίας, κλαρίνο: Τζιμούρτος Δημήτρης, ντραμς: Καλαμπάκας Κώστας, τραγούδι: Καλαμπάκας Γιώργος, κιθάρα: Μαντέλας Χρυσόστομος.

Χρυσόστομος Στ. Μαντέλας

Ο Χρυσόστομος Στεφ. Μαντέλας γεννήθηκε το 1964 στο Βαλτινό. Είναι ανιψιός από αδερφό, του Δημητρίου Μαντέλα.

Έχοντας μουσικές επιρροές από τον θείο του Δημήτριο Μαντέλα και τον ξάδελφό του Ηλία Μαντέλα, άρχισε να ασχολείται κι αυτός με την παραδοσιακή  μουσική. Έτσι το 1984 πήγε στο Ωδείο Τρικάλων και έμαθε να παίζει κιθάρα. Στη συνέχεια υπό την καθοδήγηση του Νίκου Κωφίνα πήγε στο ωδείο της Αναστασίας Κασιώλα και σιγά σιγά ασχολήθηκε επαγγελματικά με το όργανο. Έπαιξε σε διάφορες εκδηλώσεις, γάμους, πανηγύρια και γιορτές μέχρι το 1992, όπου έφυγε μετανάστης στη Γερμανία.

Διαφημιστική καταχώρηση τοπικής εφημερίδας των Τρικάλων, που αναγγέλλει την εμφάνιση του παραδοσιακού συγκροτήματος του Δημητρίου Μαντέλα, στο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου, στο Καφέ -Μπαρ του Αναστασίου Σταμούλη, στο Βαλτινό.