Ο Άγιος Βασίλης στο Βαλτινό

 

Η νύχτα που περιμένουν με ανυπομονησία τα παιδιά σε όλον τον πλανήτη, φτάνει όπου ο θρυλικός Santa Claus, Saint Nicholas, Father Christmas ή όπως αλλιώς τον λένε στις διάφορες γλώσσες, ταξιδεύει μεταφέροντας δώρα τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο Άη Βασίλης κάνει το πέρασμά του από πόλεις και χωριά, και θα περάσει κι από το Βαλτινό, οπότε θα φθάσει οπωσδήποτε κι ως την πόρτα του σπιτιού σας, για να μοιράσει τα δώρα του.

Αξίζει όμως να επισημανθεί κάτι από τα κάλαντα του Αγίου Βασιλείου, που τραγουδούσαμε παλιά και που δεν καταλαβαίναμε την σημασία των στίχων, αλλά ούτε κανένας «δάσκαλος» μας εξήγησε ποτέ:

…«Στην πατερίτσα ακούμπησε να πει την αλφαβήτα
κι η πατερίτσα ήταν ξερή κι απόλυκε κλωνάρι»…
Καταπληκτικοί στίχοι που αναδεικνύουν το συγκλονιστικό μήνυμα της δύναμης των γραμμάτων (της αλφαβήτας) και γενικότερα της παιδείας, η οποία κάνει ακόμα και το ξερό ξύλο να φυτρώσει και να ανθίσει!

Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει.

Βαστά εικόνα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι

Το καλαμάρι έγραφε και το χαρτί μιλούσε.

Βασίλη μ’ πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις;

Από τον δάσκαλο έρχομαι, στη μάνα μου πααίνω.

Αν έρχεσαι απ’ τον δάσκαλο, πες μας την αλφαβήτα.

Στην πατερίτσα ακούμπησε να πει την αλφαβήτα
κι η πατερίτσα ήταν ξερή κι απόλυκε κλωνάρι,

κλωνάρι χρυσοκλώναρο, χρυσό μαλαματένιο,

που το αμπόλιαζε ο Χριστός με το δεξί το χέρι,

με το δεξί με το ζερβό με τ’ άγιο το βαγγέλιο.

Και του χρόνου».

Οι παλιές Χριστουγεννιάτικες κάρτες

 

Οι μέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς κατέχουν κεντρική θέση στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου. Πρόκειται για μια περίοδο που γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν, φέρνοντας στην επιφάνεια -για μερικές ημέρες κάθε έτους- παραδόσεις, έθιμα, γεύσεις και ιστορίες που οι ρίζες τους χάνονται βαθιά μέσα στον χρόνο.

Τέτοιες μέρες παλαιότερα, ο ταχυδρόμος έφερνε τις Χριστουγεννιάτικες κάρτες με τις ευχές για «Καλά Χριστούγεννα και ευτυχές το νέο έτος», που έστελναν συγγενείς και φίλοι από όλο τον κόσμο, με το ταχυδρομείο. Όσοι βέβαια ήταν προνοητικοί και τις έστελναν νωρίς, καθώς υπήρχε και φόρτο εργασίας στα ΕΛΤΑ. Για τους πιο αργοπορημένους πολλές φορές οι κάρτες έφθαναν την επόμενη χρονιά!

Η αποστολή μιας ευχετήριας κάρτας προϋποθέτει επιλογή, αγορά, γραφή, σκέψη, φροντίδα και αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και ένδειξη πολιτισμού.

Στο κέντρο της Χριστουγεννιάτικης κάρτας κυριαρχούσε μια οικογενειακή σκηνή, ή ο Άγιος Βασίλης, ή ένα Χριστουγεννιάτικο δέντρο, ή διάφορα αντικείμενα που συμβολίζανε το γούρι και σε κάποιο σημείο ήταν οι ευχές. Πολλές φορές στις κάρτες τυπώνονταν έργα τέχνης με ζωγραφικές εικόνες από την γέννηση του Χριστού.

Στο πίσω μέρος της κάρτας έγραφαν την χριστουγεννιάτικη επιστολή. Ήταν υπογεγραμμένες με τον ξεχωριστό γραφικό χαρακτήρα του καθενός και αυτό αποτελούσε μια πράξη τιμής, σε βαθμό αμοιβαιότητας, για τον αποστολέα και τον παραλήπτη.

Πόσο άλλαξαν, όμως, οι συνήθειες και ο εορτασμός των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στο διάβα των αιώνων και πόσο διαφορετικός είναι σήμερα ανά τον κόσμο;

Τα τηλέφωνα τότε ήταν δυσεύρετα και ακριβά στα χωριά. Σήμερα αυτή η ανάγκη επικοινωνίας και ανταλλαγής ευχών και μηνυμάτων αντικαταστάθηκε με τα κινητά, τα μηνύματα και το διαδίκτυο.

Ωστόσο οι παλιές Χριστουγεννιάτικες καρτ ποστάλ συγχωριανών μας, που δημοσιεύουμε, όχι μόνον ξυπνούν αναμνήσεις αλλά είναι και χαρακτηριστικές για την αισθητική μιας άλλης εποχής, τότε που σε κάθε σπίτι ο εορταστικός διάκοσμος γίνονταν και με τις κάρτες που λάμβαναν με το ταχυδρομείο.