Αναμνήσεις από την σχολική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 του Βαλτινού

 

Κάθε χρόνο στο Βαλτινό, στη σχολική κοινότητα, η εθνική επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 αποτελεί ξεχωριστό γεγονός και τιμάται με διάφορες εκδηλώσεις. Οι εκδηλώσεις που γίνονται για τον εορτασμό της επετείου είναι πολλές: σχολικές γιορτές, μαθητική παρέλαση, δοξολογία στο ναό, εκφωνήσεις λόγων, προσκύνημα και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο ηρώων κλπ.

Ας θυμηθούμε κάποιες παλαιότερες μνήμες από γιορτές αυτής της ημέρας, για τη νικηφόρα στρατιωτική αντίσταση των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων, στη προέλαση των ιταλικών δυνάμεων στα ελληνοαλβανικά σύνορα.

Οι μαθητές του σχολείου στη δεκαετία του ΄60, ΄70 είχαν τις δικές τους απαραίτητες φροντίδες την παραμονή της γιορτής. Έρεπε να στολίσουν γιορτινά το σχολείο, να κρεμάσουν λίγες χάρτινες σημαιούλες και λίγες χάρτινες ταινίες με τα συνθήματα «ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ», «ΖΗΤΩ Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940».  Τα αγόρια να πάνε να κόψουν κλαδιά δάφνης για να ετοιμάσουν τα στεφάνια που θα καταθέσουν και να στολίσουν το Σχολείο και την πρόχειρη σκηνή για τα ποιήματα και τα σκετς.

Ανήμερα της επετείου είναι όλοι έτοιμοι για την εκκλησία. Οι μαθητές με το δάσκαλο, τη σημαία και σε γραμμές βηματίζουν τραγουδώντας «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά…», ή το άλλο «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του και τη σκούφια τη ψηλή του, βρε τον φουκαρά…». 

Αλλιώτικο το εκκλησίασμα σήμερα. Κόσμος πολύς, λεβάντα, στάρι για υψώματα. «Χρόνια πολλά», πολλές ευχές, λόγος πανηγυρικός από τον δάσκαλο, που παλιά ελάχιστοι τον καταλάβαιναν. Ακολουθούσε η κατάθεση στεφάνων στο μνημείο Ηρώων, στο προαύλιο της εκκλησίας.

Μετά την εκκλησία, αμέσως και γρήγορα, όλοι κατευθύνονται στο Σχολείο, όπου ήδη έχουν μαζευτεί κιόλας πολλοί άλλοι. Όλα είναι έτοιμα. Η σκηνή, τα θρανία για τους θεατές. Όλοι οι μαθητές έτοιμοι περιμένουν μισοκρυμμένοι πίσω από τη σκηνή.

Στα πρώτα καθίσματα οι επίσημοι: ο πάπας, ο πρόεδρος, ο γραμματικός... Κάθονται σε καρέκλες ενώ μπροστά τους υπάρχει ένα τραπέζι στρωμένο με δαμάσκηνο τραπεζομάντιλο και ένα ανθοδοχείο με λουλούδια.

Στην πρώτη σειρά κάθονται στα θρανία οι γεροντότεροι, πιο πίσω οι άλλοι όρθιοι.

Η γιορτή αρχίζει. Πρώτα για να απαγγείλουν ποιήματα, «βγαίνουν στη σκηνή» τα μικρά, που πάνε στην πρώτη τάξη και στην πρώτη μικρή:

«Ζήτω ζήτω του σαράντα η γενιά η τιμημένη,
που στη μνήμη της πατρίδας αλησμόνητη θα μένει.
Στον τσολιά και στον φαντάρο η εικοστή ογδόη ανήκει
γιατί αυτοί μας εχαρίσαν με το αίμα τους τη νίκη».

Ακολουθούν γέλια και παλαμάκια.

Ο Παπα-Χρήστος με την αχνή και σιγανή φωνή χειροκροτάει και φωνάζει: «Μπράβο! Μπράβο!».

Ακολουθούν οι μεγαλύτεροι μαθητές της Δευτέρας ή Τρίτης τάξης. Αυτοί έμαθαν να κάνουν και κινήσεις:

«Αεροπόρος θα γενώ (το χέρι σηκώνεται προς τον ουρανό),

στη γη να μην αγγίζω (το χέρι δείχνει τη γη)

να βρίσκομαι στον ουρανό  (το χέρι κουνιέται δεξιά αριστερά, κόβοντας τον αέρα).

τα σύννεφα να σκίζω».   

Παλαμάκια και γέλια πολλά και μπράβο! Μπράβο! από τον παπά και τους επισήμους.

Άλλος μαθητής:

«Γιορτάζει η Πατρίδα, μεγάλη χαρά, σιμά η δόξα μ’ ολάσπρα φτερά …» δεν αντέχει και βάζει τα κλάματα.

Κι άλλη μαθήτρια: «Είμαι εγώ μια Ελληνοπούλα …» δεν μπορεί να συνεχίσει κι αυτή από τα κλάματα.

Και πάλι χειροκροτεί ο κόσμος και πάλι λένε μπράβο! Μπράβο! οι επίσημοι κι ο κόσμος.

Τώρα είναι η σειρά ενός θαρραλέου μικρού μαθητή. Αυτός δεν κλαίει, ίσα-ίσα κρατάει στο χέρι του μια σημαία και φωνάζει πολύ δυνατά:

«Πάντα κι όπου σ’ αντικρίζω, με λαχτάρα σταματώ
και περήφανα δακρύζω ταπεινά σε χαιρετώ. …» Και το χέρι του με την σημαία πάει πίσω, πέρα-δώθε, ανεμίζοντάς την.

Ακολουθεί ένα μικρό διάλειμμα, με τραγούδι ή με χορό.

«Με το χαμόγελο στα χείλη, παν οι φαντάροι μας μπροστά,

και ’γίναν οι Ιταλοί ρεζίλι, γιατί η καρδιά τους δεν βαστά».

Και τώρα ακολουθούν τα ποιήματα των μεγάλων, της Πέμπτης και Έκτης τάξης.

«Κι αν είν’ η Ελλάδα τόση δα, στο χάρτη μια κουκκίδα,

είναι η ωραιότερη στον κόσμο αυτό πατρίδα.

Πάνω σ’ αυτήν το δάχτυλο όλοι οι λαοί ακουμπούνε

και τους παλμούς της λευτεριάς ακούνε  να χτυπούνε.»

Ακολουθούνε κι άλλα, κι άλλα και κάποια στιγμή τελειώνουν. Πάλι παλαμάκια πάλι μπράβο! Μπράβο!  

Τότε ήταν που τα δάκρυα και τα υγρά μάτια κάποιων γερόντων πρόδιδαν την συγκίνηση και τον συναισθηματισμό που προκαλούσαν αυτές οι γιορτές, γιατί έφερναν στην μνήμη τους αναρίθμητες απώλειες και πολύ αίμα που χύθηκε και πότισε τη γη. Το χώμα, όμως, έγινε γόνιμο και γέννησε ύψιστα ιδανικά και αξίες, που μας κατευθύνουν ακόμη και σήμερα και μας δείχνουν τον δρόμο για ένα καλύτερο, δικαιότερο και πιο ανθρώπινο αύριο.

Και πράγματι το έπος του ’40 είναι πρότυπο ομοψυχίας και αποτελεί ζωντανή πηγή εθνικής αυτοπεποίθησης και υπερηφάνειας. 

Η συγκινητική αυτή σχολική γιορτή, με τον απλό, λιτό, αλλά αγνό και αυθόρμητο τρόπο των μικρών μαθητών, με την αθρόα συμμετοχή όλων ανεξαιρέτως των χωριανών, προσέδιδε στην επέτειο λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια και υπηρετούσε επάξια το μήνυμα του ΄40.  

Η γιορτή τελείωνε με τον εθνικό ύμνο και τη ζητωκραυγή: «ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ»!

Τα ποτάμια σε Γοργογύρι και Ξυλοπάροικο

 

Κύριε Διευθυντή. Ως τακτικός – καθημερινά αναγνώστης της έγκριτης εφημερίδας σας παρακαλώ να δημοσιευθεί το παρακάτω κείμενο.

Πριν περίπου ένα μήνα δημοσιεύσατε στην εφημερίδα σας κείμενο – αξιόλογο του Θεοδώρου Νημά σχετικό με τα ποτάμια της Δυτικής Θεσσαλίας. Σήμερα θα περιγράψω με το παρόν κείμενό μου δύο ποτάμια στα χωριά Γοργογύρι και Ξυλοπάροικο. 

Πρόκειται για τα ποτάμια «Κεφαλοπόταμοι» των δύο αυτών χωριών, τα οποία πηγάζουν ο μεν Γοργογυράτης Κεφαλοπόταμος από τα ριζά μέρη του Κόζιακα περίπου 1 ½ χιλιόμετρο πάνω από το χωριό προς το βουνό Κόζιακας, ο δε Ξυλοπαρκιώτης Κεφαλοπόταμος επίσης σα ριζά μέρη του Κόζιακα. Το καθένα από τα ποτάμια αυτά έχει τις δικές του πηγές είναι αυτούσιο και ακολουθεί την δική του διαδρομή. Έχουν νερά κρυστάλλινα – γάργαρα, πολύ κρύα και υδροδοτούν και τα δύο ως άνω χωριά ο δε Γοργογυράτης ποταμός και τον συνοικισμό των Σαρακατσάνων του Διλόφου. Έχουν πολύ κατηφορική φορά και η κοίτη τους είναι ποικιλόμορφη σε βάθος και εύρος με πλούσια πετρώδη – βραχώδη μορφή όσο και φυτική βλάστηση π.χ. πλατάνια πολλών χρόνων πανύψηλα και σκιερά και άλλων ειδών δένδρα. 

Και τα δύο ποτάμια στο διάβα τους σχηματίζουν φοβερά όμορφα τοπία απείρου κάλλους ζωγραφικές στην κυριολεξία. Αποτελούν και χώρους «υδροβιοτόπων» καθώς συχνάζουν – κατοικούν διάφορα πτηνά όπως αετοί, γεράκια, αηδόνια, κίσσες και άλλα ποταμίσια πτηνά. Παλιότερα πριν την μεγάλη ανάπτυξη των νεροτριβών δηλαδή έως και το 1965 στα κρύα και γάργαρα νερά τους ψαρεύονταν μπριάνες, κέφαλοι και άλλα ψάρια. Το μήκος του καθενός από τους ποταμούς αυτούς δεν ξεπερνάει τα 8 χιλιόμετρα ως το σημείο που γίνεται η συνένωσή τους λίγο πριν φθάσουν στον οικισμό του Διλόφου και συνεχίζουν μαζί έως τα όρια των χωριών Βαλτινό – Ματσουκέϊκα, όπου ενωτικά και με τρίτο ποτάμι από το Γενέσι και Πρίνος και έτσι και τα τρία μαζί στην περιοχή του Παραποτάμου και Λιλής καταλήγουν στον Πορταϊκό ποταμό. 

Τα αναφερόμενα ως ανωτέρω δύο ποτάμια για την περίοδο από το 1950 μέχρι και σήμερα είναι τα «χρυσορυχεία» του Γοργογυρίου και του Ξυλοπαροίκου καθόσον όσοι κάτοικοι αυτών των χωριών είχαν παραποτάμια κτήματα κατασκεύασαν «τις ντριστέλες ή νεροτριβές» τα μαντάνια και τους μύλους. Έως το 1980 στα παραπάνω χωριά λειτουργούσαν έως 60-70 νεροτριβές, 10 περίπου μαντάνια και 5-6 μύλοι. Όλα αυτά τα εργαστήρια λειτουργούσαν με την δύναμη του νερού των ποταμών αυτών. Πραγματικά τα ποτάμια αυτά ήταν «χρυσορυχεία» γιατί πολλοί ιδιοκτήτες παραποταμίων κτημάτων με τα εργαστήρια αυτά κέρδιζαν και αρκετά χρήματα και πρόσφεραν εργασία και σε άλλους συγχωριανούς τους. Τις πηγές του Γοργογυράτη Κεφαλοπόταμου τις γνωρίζω εξ ιδίας γνώσης καθόσον γεννήθηκα στο Γοργογύρι και γνωρίζω το ποτάμι αυτό, μέτρο προς μέτρο. Η περιοχή των πηγών από πλευράς φυσικής ομορφιάς είναι «μοναδική». 

Τον Ξυλαπαρκιώτη Κεφαλοπόταμο επίσης γνωρίζω γιατί περνάει στην άκρη του Γοργογυρίου – όρια με Ξυλοπάροικο όπου είχε παραποτάμιο κτήμα ο πατέρας της μητέρας μου Νίκος Γούναρης στο οποίο είχε 4 ντριστέλες και 1 μαντάνι. Ο Ξυλοπαρκιώτης ποταμός είχε τα περισσότερα εργαστήρια όπως προαναφέρω καθόσον τα νερά του χρησιμοποιούσαν κάτοικοι και των δύο χωριών. Γεγονός αναμφισβήτητο είναι ότι αυτά τα δύο ποτάμια αναβλύζουν στις πηγές τους νερό άφθονο σε ποσότητα αρίστης ποιότητας και το οποίο πέρα από την υδροδότηση των χωριών αυτών από τις πηγές τους απευθείας χωρίς πομώνες, αρτεσιανά κ.λπ. έδωσαν οικονομική ανάπτυξη στα παραπάνω χωριά, μέσα από τα προαναφερομένα εργαστήρια καθώς επίσης αρδεύονται όλες οι καλλιέργειες στον κάμπο των χωριών αυτών. Τα τελευταία 40 περίπου χρόνια οπότε σταμάτησε η λειτουργία των νεροτριβών των μαντανιών και των μύλων λόγω έλλειψης προϊόντων π.χ. φλοκάτα είδη, σκούτινα είδη κ.λπ. οι ιδιοκτήτες τους ασχολούνται πλέον με τα «ταπητοκαθαριστήρια».

Αλέξανδρος Χαρ. Μπέης 

Συνταξιούχος δικαστικός γραμματέας

Τρίκαλα 24-10-2023