Εικόνες του χωριού «Το φαγητό της Παναγίας»

 

Κάθε Δεκαπενταύγουστο, το ξωκλήσι της Παναγίας ανασαίνει λιβάνι και δροσιά πρωινή. Κρυμμένο ανάμεσα σε πανύψηλα δέντρα και θάμνους, φορτωμένο τάματα και προσευχές, περιμένει τους ανθρώπους του – όσους ξέρουν να σιγοβράζουν τη μνήμη και να ανακατεύουν τη σιγή.

Στο ειδικό μαγειρείο, πλάι στο εκκλησάκι, καμιά δεκαριά άντρες - άλλοι γερόντια με σκυφτούς ώμους, άλλοι νέοι που ακόμα μυούνται τα μυστικά της φωτιάς - στέκονται γύρω από καζάνια θεόρατα. Η μυρωδιά από το κρέας και το κριθαράκι στροβιλίζεται στον αέρα, ζεσταίνοντας τον τόπο όπως το θυμίαμα την ψυχή. Ανακατεύουν ρυθμικά με ξύλινες κουτάλες, σχεδόν τελετουργικά, λες και η μαγειρική είναι προσευχή και το φαγητό ευλογία.

Η γεύση δεν είναι συνταγή, είναι ανάμνηση, είναι υπόσχεση, είναι σιωπηλός όρκος πως τίποτα δεν θα χαθεί όσο υπάρχει φωτιά.

Το βλέμμα τους είναι σοβαρό αλλά γαλήνιο. Καθένας γνωρίζει καλά τον ρόλο του: ο ένας προσέχει τη φωτιά, ο άλλος δοκιμάζει το αλάτι, ο τρίτος ρίχνει το κριθαράκι με μέτρο, «όπως το ’κανε κι ο παππούς του», όπως λένε με περηφάνια. Δεν μιλούν πολύ, μόνο κάτι ψιθυριστές κουβέντες, ένα αστείο που σκάει χαμηλόφωνο, ένα νεύμα.

Το καζάνι αυτό δεν βράζει μόνο φαγητό. Βράζει μνήμες, κοινότητα, δέσιμο. Κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, οι ίδιοι άνθρωποι - κι αν λείψει κάποιος, τον μνημονεύουν με τσιπουράκι στην άκρη του τραπεζιού. Το φαγητό θα φαγωθεί αργότερα στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, μα εδώ, δίπλα στη φωτιά, χτίζεται η ουσία του πανηγυριού.

Κι όταν φτάσει η ώρα και η καμπάνα σημάνει πανηγύρι, το φαγητό θα μοιραστεί στους ανθρώπους, όπως παλιά με γέλια, με χορούς με γυαλισμένα μάτια. Μα εδώ, μπροστά στα καζάνια, έχει ήδη τελεστεί το πιο αληθινό θαύμα - η παράδοση που δεν φωνάζει, μα ανασαίνει.