Ο αντάρτης κι η στιγμή της αιωνιότητας

 

Μπροστά μας μια φωτογραφία – στατική, ασπρόμαυρη, μα σπαρταράει από ζωή. Ένας αντάρτης από το Βαλτινό, ο Γεώργιος Σταυρέκας, όρθιος, στιβαρός, με φυσιγγιοθήκες χιαστί στο στήθος και το όπλο κρεμασμένο στον ώμο, ποζάρει μπροστά στον φακό με ένα βλέμμα περήφανο, σχεδόν αλύγιστο. Η στολή του προσεγμένη, τα άρβυλα γυαλισμένα, οι περικνημίδες σφιχτοδεμένες, το δίκοχο καπέλο του φορεμένο με ακρίβεια - σαν να θέλει να αποτυπωθεί όχι μόνο η μορφή του, αλλά και η τιμή που φέρει.

Το χέρι του ακουμπά στη ζώνη, χαϊδεύοντας απαλά το πιστόλι. Όχι από αμηχανία, αλλά από συνείδηση της θέσης του. Είναι στάση όχι απλώς στρατιωτική, αλλά σχεδόν τελετουργική - μια επίκληση στη μνήμη, μια αναγνώριση της ευθύνης. Το μουστάκι του καλοσχηματισμένο, όπως άρμοζε στους άντρες εκείνης της εποχής που ο ανδρισμός δεν ήταν κραυγαλέος, αλλά βαρύς, υπόγειος, παρών.

Κι όμως, το πιο παράδοξο στοιχείο είναι ο χώρος: ένα φωτογραφείο, όχι το βουνό, ούτε κάποιο πεδίο μάχης. Είναι ένας τεχνητός κόσμος που προσφέρει αιωνιότητα σε κάτι εφήμερο - σε μια στάση, μια στιγμή, ίσως και μια αυταπάτη. Δεν ξέρουμε τι σκέφτεται - αν είναι λίγο πριν φύγει για μάχη ή αν ποζάρει για να στείλει την εικόνα του σε κάποιον που αγαπά. Μα ό,τι κι αν κρύβεται πίσω από το βλέμμα του, αυτή η φωτογραφία δεν είναι απλώς ένα ντοκουμέντο. Είναι ένας καθρέφτης της ανθρώπινης ανάγκης για νόημα, για μνήμη, για περηφάνια που αντιστέκεται στη λήθη.

Ο αντάρτης αυτός δεν είναι μόνο πρόσωπο. Είναι σύμβολο. Κι ίσως κατά βάθος, μια σιωπηλή προσευχή για να μην χαθεί ποτέ το γιατί.