Ξεχασμένες εικόνες του χωριού

Τα γαλατάδικα του Βαλτινού

Στο Βαλτινό παλαιότερα οι άνθρωποι ασχολούνταν συνήθως με τα χωράφια και τα κτήματά τους, αλλά παράλληλα διατηρούσαν και αρκετά ζώα, πρόβατα, αγελάδες, γουρούνια κ.α.

Η εκτροφή των ζώων (Η βοσκή).

Δεν υπήρχε οικογένεια που να μην είχε λίγα ζώα κοντά στο σπίτι για να έχει το γάλα, το τυρί και γενικά για να καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες της διατροφής του σπιτιού.

Ο νοικοκύρης του σπιτιού έπρεπε να εξασφαλίσει όλα τα απαραίτητα για να περάσει τη χρονιά στο σπίτι του, πρώτα το ψωμί, μετά το γάλα, ύστερα το θρεφτό, για τα Χριστούγεννα κλπ.

Το άρμεγμα

Έτσι λοιπόν στον στάβλο ή στον αχυρώνα του σπιτιού έτρεφαν τα οικόσιτα ζώα τους, και εκτός από το κρέας εξασφάλιζαν και το γάλα τους.

Άρμεγαν στους στάβλους τους τα ζώα, μάζευαν το γάλα σε κουβάδες ή καρδάρια και το χρησιμοποιούσαν για τις ανάγκες της οικογένειας.

Το στράγγισμα του γάλακτος

Αυτό που περίσσευε το πήγαιναν στο γαλατά.

Το άρμεγμα είναι μια διαδικασία που γίνονταν καθημερινά πρωί και απόγευμα.

Έπλεναν πρώτα με νερό τα μαστάρια των ζώων και μετά άρμεγαν με τα χέρια τους το γάλα, χρησιμοποιώντας καρδάρια. Τα καρδάρια είναι στρογγυλά μεταλλικά δοχεία με χερούλια, όπου μάζευαν εκεί το γάλα και στη συνέχεια το άδειαζαν στα γκιούμια, στραγγίζοντάς το συγχρόνως με την τσαντίλα, ή τη σίτα ώστε να καθαρίζεται από κάθε τρίχα ή σκόνη.

Η μεταφορά του γάλακτος με τα γκιούμια

Στη συνέχεια με τα γκιούμια, τα καρδάρια και τα κακάβια, μετέφεραν το γάλα στο γαλατάδικο.

 Η μεταφορά του γάλακτος με το ποδήλατο

Εκεί ο γαλατάς παραλήπτης περιλάμβανε το γάλα το ζύγιζε και το έριχνε μέσα σε ειδικά στρογγυλά δοχεία ή ψυγεία από όπου με αυτοκίνητα ψυγεία ή βυτία το μετέφεραν στο εργοστάσιο Γάλακτος Τρικάλων.

Η μεταφορά του γάλακτος με τα γκιούμια, προς το Γαλατάδικο

Όλοι όσοι πήγαιναν το γάλα στο γαλατά διατηρούσαν το περίφημο τεφτέρι. Το δευτεράκι αυτό ήταν ένα μπλοκάκι που στο οπισθόφυλλό του είχε την προπαίδεια και στις μέσα σελίδες του σημείωνε ο γαλατάς τα κιλά του γάλακτος που παραλάμβανε και έτσι «κρατούσαν λογαριασμό» για την ώρα της πληρωμής. Από αυτά τα δεφτεράκια μάθαιναν την προπαίδεια οι μαθητές του δημοτικού σχολείου, ενώ οι μεγαλύτεροι τα είχαν ως βοήθημα για να κάνουν πολλαπλασιασμό στους λογαριασμούς τους.

Η παράδοση και η παραλαβή του γάλακτος από τον Γαλατά.

Ο γαλατάς βέβαια είχε το δικό του βιβλίο παραλαβής, με κατάσταση ονομάτων των παραγωγών, και σημείωνε εκεί την ποσότητα του γάλακτος που παραλάμβανε καθημερινά.

Ένας από αυτούς τους γαλατάδες που ασχολήθηκε για χρόνια, και τον θυμούνται όλοι ήταν, ο Βασίλειος Αγγελής.

Το πρώτο γαλατάδικο του Βαλτινού

Τα γαλατάδικα στο Βαλτινό κατά καιρούς υπήρχαν σε διάφορα σημεία του χωριού. Σε κεντρικά σημεία, πότε σε διάφορα σπίτια, πότε στο μπακάλικο του Ν. Καραθανάση, πότε στο κοινοτικό γραφείο.

Στο βάθος δεξια διακρίνεται το υπαίθριο υπερυψωμένο Γαλατάδικο.

Πάντως το 1968 κατασκευάστηκε ειδική εξέδρα με στέγαστρο δίπλα από το κεντρικό αρτεσιανό όπου γίνονταν η παραλαβή του γάλακτος.

Στο βάθος δεξιά διακρίνεται το υπερυψωμένο γαλατάδικο στο κέντρο του χωριού.

Στη συνέχεια κατά το 1970 κατασκευάστηκε το σύγχρονο γαλατάδικο από το εργοστάσιο γάλακτος Τρικάλων απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο και γίνονταν η παραλαβή εκεί.

Το γαλατάδικο της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών απέναντι από το Δημαρχείο

Σήμερα στο Βαλτινό οι κάτοικοι δεν διατηρούν οικόσιτα ζώα στα σπίτια τους, υπάρχουν όμως λίγοι κτηνοτρόφοι και η παραλαβή του γάλακτος γίνεται κατευθείαν από τους στάβλους τους, με ειδικά αυτοκίνητα των εμπόρων ή του εργοστασίου.

Η μεταφορά του γάλακτος με το ποδήλατο (σχ. Δ. Τσιγάρας)