Τρίκαλα: Ένας συντελεστής ήπιας ισχύος του ελληνικού κράτους

Του Παναγιώτη Β. Δήμου

Κατά τον Joseph Samuel Nye Jr., έναν από τους σημαντικότερους πολιτικούς επιστήμονες του 20ου αιώνα και πρώην μέλος της κυβέρνησης των ΗΠΑ: «η ήπια ισχύς βρίσκεται στην ικανότητα να ελκύεις και να πείθεις. Συνεπάγεται τη δημιουργία συνεργασιών με άλλα κράτη ή φορείς χωρίς τη χρησιμοποίηση απειλών εις βάρους τους ή απλώς την εξαγορά τους». Τα Τρίκαλα χωρίς αμφιβολία έχουν κερδίσει επάξια τον τίτλο της καλύτερης και πιο σύγχρονης πόλης της Ελλάδας, αλλά και μία από τις πιο σύγχρονες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διθυραμβικά σχόλια ανά την Ευρώπη για τον Δήμο Τρικκαίων, με αποκορύφωμα το αφιέρωμα μίας από τις μεγαλύτερης εφημερίδας της Μ.Βρετανίας, αλλά και της Ευρώπης πριν λίγο καιρό, την Guardian.

Γιατί όμως τα Τρίκαλα να αποτελούν δυνατό χαρτί για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας; Άλλωστε και εμείς οι κάτοικοι της πόλης των Τρικάλων, έχουμε παράπονα για την λειτουργία της πόλης και τον τοπικό κρατικό μηχανισμό. Οι καταστηματάρχες φωνάζουν για τον αντικαπνιστικό νόμο, οι καπνιστές (ένας εκ των οποίων κι εγώ) διαμαρτυρόμαστε επίσης. Το λεωφορείο χωρίς οδηγό ήταν παντελώς άχρηστο, τα δωρεάν ποδήλατα επίσης, αλλά και το δωρεάν WiFi δεν εξυπηρέτησε κανέναν. Είναι όμως έτσι; Ένας κύριος παράγοντας της λειτουργίας μιας «έξυπνης πόλης» είναι η τήρηση του συνόλου των νόμων και κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήρθε η στιγμή να καταλάβουμε πως για να ατενίσουμε το μέλλον με σιγουριά και θάρρος, θα πρέπει να δεχτούμε και να κάνουμε ριζοσπαστικές αλλαγές (τουλάχιστον ριζοσπαστικές φαίνονται σε εμάς και βάζω και εμένα μέσα). Προσωπικά παρόλο που με ενοχλεί που δεν μπορώ να καπνίζω σε δημόσιο χώρο, είμαι υποχρεωμένος να το τηρήσω, ακριβώς για το λόγο που ανέφερα παραπάνω: Πρέπει να δεχτούμε τις αλλαγές.

Το λεωφορείο χωρίς οδηγό, όσο αστείο και αν ήταν (σ.σ. έχω δει άνθρωπο με τα μάτια μου να είναι κολλημένος στο φανάρι στα παλιά τα ΚΤΕΛ, να έχει ανοίξει παράθυρο και να το βρίζει που, αν διαβάζεις αυτό το άρθρο να ξέρεις σε αγάπησα), ήταν ένα βήμα μπροστά στο μέλλον, όχι μόνο για τα Τρίκαλα ή την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη. Προφανώς και δεν χρειαζόμαστε ένα όχημα χωρίς οδηγό στα Τρίκαλα που να κινείται με ταχύτητες μικρότερες από αυτές ενός πεζού για να πάμε από την πλατεία στο τζαμί, αλλά σκεφτείτε λίγο πως θα είναι τα πράγματα σε 50 χρόνια από τώρα. Τα Τρίκαλα τόλμησαν να δοκιμάσουν κάτι που δοκίμασαν ελάχιστες πόλεις της Ευρώπης, το οποίο είναι ακόμα σε δοκιμαστικό και επιστημονικό επίπεδο ώστε να βοηθήσουν όλοι αυτήν την έρευνα, με σκοπό μια μέρα να αποτελεί καθημερινότητα δική μου ή των απογόνων μου. Τα ενοικιαζόμενα ποδήλατα και το δωρεάν WiFi είναι πράγματα που κάνουν τη ζωή των συμπολιτών μου πιο εύκολη σε περίπτωση που τα χρειαστώ.

Παρόλα αυτά η λειτουργία ενός smart city δεν σταματά μόνο στις καινοτομίες σε ότι αφορά την ρομποτική, την επιστημονική έρευνα και την καθαριότητα. Κύριος στόχος μιας «έξυπνης πόλης» είναι η εκπαίδευση των κατοίκων της και φυσικά η μείωση ή και η εξάλειψη της γραφειοκρατίας. Και αυτά δεν τα λέω εγώ, αλλά η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα Τρίκαλα έχουν κάνει σημαντικά βήματα μπροστά και όσο παράξενα και αν ακούγεται στα αυτιά μας (των Τρικαλινών), είναι μια πόλη που ζει στο μέλλον. Η γραφειοκρατία είναι ένα θέμα που δεν απασχολεί μόνο τα Τρίκαλα, αλλά ολόκληρη την Ελλάδα. Είμαι αισιόδοξος πως κάποια στιγμή θα μπούμε σε ρυθμούς εξάλειψης αυτού του ζητήματος. Όσον αφορά την εκπαίδευση, η πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει και προσέξει περισσότερο για αυτό το θέμα. Οπότε φτάνουμε στο συμπέρασμα πως τα τελευταία θέματα πρέπει να είναι ψηλά στην ατζέντα για την συνέχιση της λειτουργίας της «έξυπνης πόλης». Θέλω να πιστεύω πως όλοι όσοι είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε θα βάλουμε πλάτη για να έρθουμε εις πέρας αυτής της δοκιμασίας.

Γιατί όμως τα Τρίκαλα να αποτελούν συντελεστή ισχύος εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα; Εν τέλει φτάνουμε στην θεώρηση του Nye με μια απλή ερώτηση που θέλω να θέσω: Τα Τρίκαλα σαν πόλη πείθουν; Μπορεί εμείς που ζούμε στα Τρίκαλα να έχουμε έναν «ωχαδερφισμό», όμως η απάντηση κείτεται στο δημοσίευμα της Guardian, που έκανε γνωστή την πόλη στο εξωτερικό, αλλά τόνισε πως στην Ελλάδα κάτι υπάρχει που λειτουργεί σωστά. Τα εύσημα για όλα τα παραπάνω ή και οι παρατηρήσεις ξέρετε που πρέπει να τα δώσουμε.

Σε καιρούς στασιμότητας και κρίσης, η καινοτομία και η κριτική σκέψη φαντάζουν ριζοσπαστικά. Το οποίο είναι απόλυτα καλό…

Το άρθρο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Σωτηρίου Μπραχάλα που έχασε τη ζωή του εν ώρα εργασίας. Συλλυπητήρια στους δικούς του ανθρώπους.

Ο Παναγιώτης Δήμος είναι τελειόφοιτος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (Πολιτικών Σπουδών και Διπλωματίας) Πανεπιστήμιο Μακεδονίας