Κατασκευή τραπεζοπάγκων για πικνίκ, από την Κοινότητα για το δάσος της Παναγίας

 

Με πρωτοβουλία της Τοπικής Κοινότητας Βαλτινού και πνεύμα συνεργασίας, οι κάτοικοι του χωριού μας ενώθηκαν τις προηγούμενες ημέρες για να κατασκευάσουν τραπεζοπάγκους που τοποθετήθηκαν στο δάσος της Παναγίας, έναν αγαπημένο προορισμό για την Πρωτομαγιά. Η δράση αυτή οργανώθηκε με σκοπό να προσφέρει ένα πιο άνετο και φιλόξενο περιβάλλον για όλους όσοι επιλέξουν να γιορτάσουν την Άνοιξη κοντά στη φύση.

Η κατασκευή έγινε με απλά υλικά και πολύ μεράκι: ξύλο από υπεύθυνη υλοτομία, καρφιά, εργαλεία, βάψιμο, και - πάνω απ’ όλα ομαδική δουλειά. Οι εθελοντές, με χαμόγελο και ενθουσιασμό, συνέβαλαν στο έργο, αποδεικνύοντας για άλλη μία φορά τη δύναμη της συνεργασίας και της αγάπης για τον τόπο μας.

Οι νέοι τραπεζοπάγκοι τοποθετήθηκαν σε σημεία με όμορφη θέα κάτω από σκιερές δρύες και φτελιάδες, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να ξεκουραστούν, να απολαύσουν το φαγητό τους και να συνδεθούν με τη φύση.

Η Πρωτομαγιά φέτος θα έχει ένα ακόμα λόγο για να μείνει αξέχαστη: το αποτύπωμα της κοινής προσπάθειας και της φροντίδας για το κοινό καλό.

Ο Πρόεδρος της Κοινότητας Βαλτινού κ. Βάιος Τσιγάρας, απηύθυνε ένα μεγάλο ευχαριστώ για την κατασκευή και βαφή των τραπεζοπάγκων, στους: Κώστα Σταμούλη, Αντώνη Τσιγάρα, Κωνσταντίνο Βλαχοδήμο, Σάκη Γουλόπουλο, και Βάιο Τσιγάρα του Βασιλείου, καθώς και στο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο για τη στήριξη αυτής της πρωτοβουλίας!

Η προσφορά του χρόνου, της εργασίας και της θετικής διάθεσής σας αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και δείχνει πως, όταν ενωνόμαστε με κοινό σκοπό μπορούμε να δημιουργήσουμε όμορφα και χρήσιμα πράγματα για όλους.

Η συμβουλή όσων εργάστηκαν έκανε το δάσος μας ακόμη πιο φιλόξενο για την πρωτομαγιά και για κάθε άλλη μέρα που θα μας φέρει κοντά στη φύση.

Σας ευχαριστούμε από καρδιάς!

Η αναβίωση του εθίμου «Τα κλήδονα» στο Βαλτινό

 

Το έθιμο του κλήδονα αποτελεί μια παλιά λαϊκή παράδοση που αναβιώνουν σχεδόν κάθε χρόνο στο Βαλτινό και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας ιδίως σε αγροτικές και ορεινές κοινότητες. Η προέλευση του εθίμου χάνεται στα βάθη των χρόνων και συνδέεται κυρίως με τη μετάβαση από τον χειμώνα στην άνοιξη, την ανάγκη προστασίας της σοδειάς, αλλά και με στοιχεία κοινωνικής και λαϊκής πίστης.

Ο «Κλήδονας» ή τα «Κλήδονα» είναι ένα έθιμο, μια λαϊκή μαντική διαδικασία, σύμφωνα με την οποία αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.

Η ίδια η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου, «κλήδων» ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, και κατ’ επέκταση το άκουσμα προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

Στο Βαλτινό, η αναβίωση του εθίμου του «Κλήδονα» σύμφωνα με την παράδοση έχει ως εξής:
Την παραμονή της Πρωτομαγιάς οι γυναίκες του χωριού συγκεντρώνονταν και έβγαιναν στην εξοχή να μαζέψουν τα κλήδονα.

Πρόκειται για κάτι αναρριχώμενα ευλύγιστα φυτά, με τα οποία κάνουν στεφάνια και τα φορούν στα κεφάλια τους.

Παράλληλα μέσα σε μια φτήνα (πήλινο δοχείο) γεμάτη με «το αμίλητο νερό», δηλαδή νερό που έχει αντληθεί και μεταφερθεί βουβά από ανύπαντρες κοπέλες, ρίχνονται διάφορα αντικείμενα, όπως δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, καρφίτσες, κουμπιά, σταυροί, νομίσματα κλπ. Καθένα από τα αντικείμενα αυτά το «μελετούν» στο όνομα ορισμένου προσώπου.

Στη συνέχεια, η φτήνα σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα «κλειδώνεται» και τοποθετείται σε ανοιχτό χώρο.
«Κλειδώνουμε τον κλήδονα με του Μαγιού τη χάρη,
κι όποια ’χει καλό ριζικό να δώσει να τον πάρει».
Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να «ξαστριστεί».
Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρα τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Την Πρωτομαγιά το απόγευμα, συναθροίζονται οι κάτοικοι του χωριού στην πλατεία και ανοίγουν τον κλήδονα.
«Ανοίγουμε τον κλήδονα με τ’ Αι θανασιού την χάρη,
και όποια έχει καλό ριζικό σήμερα να το πάρει».

Και ανασύρουν ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο «ριζικό» κάθε κοπέλας, απαγγέλλοντας ταυτόχρονα δίστιχα, είτε όπως τα θυμάται, είτε από συλλογή τραγουδιών ή ακόμη από ημεροδείκτες.

Το δίστιχο που αντιστοιχεί στο αντικείμενο της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνύει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη.

Προς το σούρουπο, όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, ανάβουν φωτιά, στην πλατεία του χωριού και καίνε την καλύβα.
Μετά το τέλος όλης αυτής της διαδικασίας στήνεται μεγάλο γλέντι στο οποίο συμμετέχει όλο το χωριό.

Την Πρωτομαγιά, το απόγευμα, ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Βαλτινού διοργανώνει τη αναβίωση του εθίμου «Τα κλήδονα» και το «Κάψιμο της καλύβας στην πλατεία του χωριού.

Μαγευτικές αεροφωτογραφίες του οικισμού Βαλτινού

 

Μια σειρά από μοναδικές φωτογραφίες, του συγχωριανού μας Γιάννη Α. Βαγγελού, τραβηγμένες από ψηλά με drone, αποκαλύπτουν την ομορφιά και την αρμονία του οικισμού Βαλτινού. Μέσα από το φακό, ξετυλίγονται οι ασφαλτόστρωτοι δρόμοι που διακλαδώνονται ανάμεσα στα παραδοσιακά σπίτια με τις κεραμοσκεπές, δημιουργώντας ένα ζωντανό ψηφιδωτό ιστορίας και παράδοσης. Η κεντρική πλατεία σημείο συνάντησης και κοινωνικής ζωής ξεχωρίζει με το τριγωνικό της σχήμα και για τη γραφικότητά της, το Δημαρχείο, το Γυμνάσιο και Λύκειο, το Δημοτικό σχολείο, ο ναός του Αγίου Αθανασίου, καθώς και το δάσος της Παναγίας με το εξωκλήσι και τα σκιερά δέντρα που το αγκαλιάζουν, συνθέτουν την εικόνα του χωριού μας.

Όταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει η γη με ζωγραφιά..., οι αυλές των σπιτιών μοιάζουν με πολύχρωμες πινελιές πάνω στον καμβά της φύσης, ενώ οι δρόμοι που οδηγούν στις παρυφές του οικισμού φανερώνουν τη γλυκιά συνύπαρξη ανθρώπου και τοπίου.

Αυτές οι αεροφωτογραφίες αποτελούν τα παράθυρα σε μία καθημερινότητα, που κρατάει ζωντανό το πνεύμα του χωριού και προσκαλούν τον επισκέπτη να το γνωρίσει από κοντά.

Ο οικισμός του Βαλτινού

Ο οικισμός του Βαλτινού

Ο δρόμος προς το δάσος της Παναγίας

Το δάσος της Παναγίας

Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Βαλτινού διοργανώνει εκδήλωση για την Πρωτομαγιά

 

Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Βαλτινού διοργανώνει Πρωτομαγιάτικη εκδήλωση, την Πέμπτη 1 Μαΐου 2025 και ώρα 8:00 μ.μ. στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλαμβάνει:

-Δημοτικούς παραδοσιακούς χορούς, από τα χορευτικά τμήματα (μεγάλο και μικρό) του Συλλόγου.

-Αναβίωση των δρώμενων το έθιμο του κλήδονα» και «το κάψιμο της καλύβας».

-Γλέντι και χορό για όλους τους παρευρισκόμενους.

-Στο χώρο της εκδήλωσης, θα υπάρχει και μπουφές.

Το Δ.Σ του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Βαλτινού.

Με την χορηγία της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων και του Δήμου Τρικκαίων.

Μια παλιά Πρωτομαγιά που μας εμπνέει!

 

Σε μια ανοιξιάτικη φωτογραφία Πρωτομαγιάς του 1958, το ζευγάρι των αρραβωνιασμένων, Δημήτρης και Ευαγγελία Καραθανάση, περπατάει αγκαλιασμένο στην εξοχή,  σε ένα μονοπάτι, μιας πλαγιάς του Προδρόμου. Ο ήλιος λούζει το τοπίο με ζεστό φως, κάνοντας τα πάντα να μοιάζουν πιο φωτεινά και ζωντανά. Εκείνη φοράει ένα ανάλαφρο λευκό φόρεμα που ανεμίζει στο αεράκι. Κρατάει στο ένα της χέρι το πανωφόρι και φοράει γυαλιά ηλίου. Εκείνος είναι ντυμένος απλά, με ένα λινό πουκάμισο και χαμογελά με ένα βλέμμα γεμάτο τρυφερότητα.

Αυτή λοιπόν η κινηματογραφική και ειδυλλιακή σκηνή, γίνεται η αφορμή για έναν ανοιξιάτικο στοχασμό.

Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό τίποτα δεν ταιριάζει περισσότερο από δυο ερωτευμένες ψυχές που αποφασίζουν να ξεφύγουν από τη φασαρία της καθημερινότητας και να περάσουν τη μέρα στην εξοχή.

Η πρωτομαγιά είναι μια μέρα που μοσχοβολά άνοιξη, λουλούδια και αναγέννηση. Είναι η στιγμή που η φύση βρίσκεται στο απόγειο της: τα δέντρα ντύνονται ξανά στα πράσινα, τα λουλούδια ανθίζουν σε κάθε γωνιά και ο ήλιος λάμπει με εκείνη τη γλυκιά ζεστασιά που υπόσχεται καλοκαιρινές μέρες.

Η εξοχή την πρωτομαγιά μοιάζει με παραμύθι. Οι λόφοι είναι καταπράσινοι, οι παπαρούνες και οι μαργαρίτες σχηματίζουν φυσικά χαλιά και ο αέρας είναι γεμάτος από ευωδιές και τιτιβίσματα. Εκεί, ανάμεσα στα λουλούδια και στους αγρούς, ένα ζευγάρι μπορεί να βρει την ηρεμία που χρειάζεται για να μιλήσει, να γελάσει, να αγκαλιαστεί. Είναι μια μέρα φτιαγμένη για βόλτες χέρι-χέρι, για στεφάνια από λουλούδια, για πικνίκ πάνω σε κουβέρτες και κλεφτά φιλιά κάτω από τον ίσκιο ενός δέντρου.

Η Πρωτομαγιά στην εξοχή είναι μία υπενθύμιση ότι ο έρωτας ανθίζει καλύτερα όταν περιβάλλεται από ομορφιά και απλότητα. Είναι η τέλεια στιγμή για να δημιουργηθούν αναμνήσεις, για να ειπωθούν λόγια που δεν τολμήθηκαν μέσα στην καθημερινότητα, για να ενωθούν οι καρδιές σε ένα φυσικό τοπίο που ευνοεί τη ρομαντική διάθεση.

Για αυτό, η Πρωτομαγιά στην εξοχή είναι - και θα είναι πάντα - μια γιορτή και για τους ερωτευμένους. Γιατί εκεί, μέσα στην απλότητα της φύσης, ο έρωτας ανθίζει όπως τα λουλούδια: αβίαστα και πανέμορφα.

Μια καραγκούνα από τα Τρίκαλα

 

Ένα σπάνιο φωτογραφικό ντοκουμέντο, ένας πραγματικά λαογραφικός θησαυρός έρχεται να φωτίσει και να δώσει πολύτιμες πληροφορίες σε ερευνητές και λαογράφους του καραγκούνικου και εν γένει του λαϊκού πολιτισμού.

Μια φωτογραφία στην οποία αποτυπώνεται με μεγαλοπρέπεια και επιβλητικότητα μια καραγκούνα από τα Τρίκαλα ή οποία είναι ενδεδυμένη με την φορεσιά του παλαιότερου τύπου, τα λεγόμενα «στενά σαϊάδια», επίσης με τον παλαιότερου τύπου κεφαλόδεσμο δηλαδή με «σκούφια και τσιαλμά» και όλη την αρματωσιά της.

Πρόκειται για την παλαιότερη – έως τώρα - φωτογραφία που αποτυπώνεται γυναίκα φορέας της τρικαλινής καραγκούνικης ενδυμασίας, η οποία φοράει σωστά και ολοκληρωμένα την φορεσιά και η οποία είναι κατά την εκτίμηση μου παλαιότερη από την φωτογραφία του λευκώματος του Pascal Sebah του 1873 στη Οθωμανική αυλή.

«Ηθικός αυτουργός» αυτής της αποκάλυψης είναι για ακόμα μια φορά ο ακούραστος και δαιμόνιος ερευνητής και συλλέκτης ασπρόμαυρων φωτογραφιών Δημήτριος Γκούμας, ο οποίος είναι και ο διαχειριστής του προφίλ στο FB «ΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ ΣΕ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΟ ΦΟΝΤΟ». Τον ευχαριστώ για μια φορά ακόμα που κατάφερε με την σπάνια ανακάλυψη που έκανε, να μας δώσει τόσες πολλές και χρήσιμες πληροφορίες

Του Γιάννη Φαφούλια

Εκπαιδευτική εκδρομή του Γυμνασίου Βαλτινού στην Κέρκυρα

 

Στο διάστημα 3 έως και 5 Απριλίου 2025, η Γ’ Τάξη του Γυμνασίου Βαλτινού πραγματοποίησε τριήμερη εκπαιδευτική εκδρομή στην Κέρκυρα.

Η σχολική εκδρομή στην Κέρκυρα ήταν μία μοναδική εμπειρία για τους μαθητές, γεμάτη όμορφες εικόνες, γέλια και πολύτιμες αναμνήσεις.

Από την πρώτη στιγμή που έφτασαν στο νησί, οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από τη φυσική του ομορφιά, τα καταπράσινα τοπία και τα γαλαζοπράσινα νερά του Ιονίου. Επισκέφτηκαν το παλιό φρούριο, το ανάκτορο του Μον Ρεπό και περιηγήθηκαν στα στενά σοκάκια της παλαιάς πόλης, με τα βενετσάνικα κτίρια και τις όμορφες πλατείες. Μάθανε πολλά για την ιστορία και το πολιτισμό του νησιού, ενώ δεν έλειψαν και οι στιγμές ξεγνοιασιάς στις παραλίες και τα τοπικά μαγαζιά.

Αυτό που θα τους μείνει αξέχαστο είναι η ζεστή φιλοξενία των κατοίκων και η ευκαιρία να ζήσουνε μαζί, σαν ομάδα, μακριά από το σχολικό περιβάλλον. Ήταν μια εκδρομή που έφερε τους μαθητές πιο κοντά, διασκεδάσανε, διδαχθήκανε αφήνοντάς τους τις καλύτερες εντυπώσεις.

Ανήκουμε όλοι στη γη που μας άντεξε

 

Δεν ντρέπομαι για τον τόπο καταγωγής μου–

γιατί δεν τον διάλεξα.

Δεν τον έπλασα με τα χέρια μου,

ούτε τον φαντάστηκα στα όνειρά μου.

Μου δόθηκε, όπως το πρώτο μου όνομα,

σαν σπόρος που κάποιος άλλος φύτεψε πριν από μένα.

 

Δεν νιώθω περηφάνια για κάτι που απλώς συνέβη.

Η γη που με γέννησε δεν είναι τρόπαιο,

ούτε παράσημο καρφιτσωμένο στο στήθος.

Είναι χώμα που γνώρισε βροχή και αίμα,

Φωνές, χαρές, θρήνους και σιωπές–

και εγώ απλώς ένας κρίκος

σε μία μακρά, κουρασμένη αλυσίδα.

 

Μα ούτε ντροπή,

γιατί εκεί άνθισα για πρώτη φορά.

Εκεί άκουσα τη γλώσσα των ανθρώπων μου,

εκεί με φίλεψε η πρώτη μέρα,

εκεί με τύλιξε το πρώτο σκοτάδι.

Κι αυτά, όσο ταπεινά κι αν είναι.

είναι δικά μου.

 

Ανήκουμε όλοι στη γη που μας άντεξε.

Όχι σαν ήρωες,

ούτε σαν φυγάδες.

Μα σαν σπόροι περαστικοί,

που δεν διάλεξαν που να πέσουν,

μονάχα πως θα ανθίσουν.

 

Δ.Τ.

Τα «νυχτέρια» των γυναικών στο Βαλτινό

 

Τα νυχτέρια των γυναικών στο Βαλτινό αποτελούσαν μια παράδοση γεμάτη από μνήμες και συναισθήματα που συνδέονται με τη ζωή και τις συνήθειες των ανθρώπων στο πέρασμα των αιώνων. Το σούρουπο στο χωριό δεν σηματοδοτούσε μόνο το τέλος μιας μέρας γεμάτης δουλειάς και υποχρεώσεις, αλλά και μία στιγμή συνάντησης, κουβέντας και γέλιο για τις γυναίκες που ξεκουράζονταν και μοιράζονταν ιστορίες και εμπειρίες.

Η διαδικασία των νυχτερινών συνάξεων συνήθως ξεκινούσε το απόγευμα, μετά την ολοκλήρωση των αγροτικών ή οικιακών εργασιών. Οι γυναίκες, αν και κουρασμένες από την ημέρα, έβρισκαν χρόνο να μαζευτούν στο σπίτι της μιας ή της άλλης, ή στο πεζοδρόμιο της γειτονιάς, φέρνοντας μαζί τους, βελονάκι, υφαντά ή άλλα υλικά χειροτεχνίας. Η κουβέντα κυλούσε εύκολα γύρω από τις καθημερινές δυσκολίες, τις οικογενειακές υποθέσεις ή τις σχέσεις, ενώ δεν έλειπαν και οι ιστορίες από το παρελθόν, τα έθιμα ή οι παραδόσεις του χωριού.

Σε αυτά τα νυχτέρια, η γυναικεία συντροφικότητα ήταν το κλειδί. Στις δύσκολες στιγμές, τότε που οι δυσκολίες της ζωή στο χωριό ήταν πολλές, το να έχεις άλλες γυναίκες δίπλα σου για να μιλήσεις και να υποστηρίξει η μία την άλλη ήταν κάτι παραπάνω από σημαντικό. Εδώ η αλληλοϋποστήριξη γίνονταν όχημα για την επιβίωση και την ευημερία της κοινότητας.

Η μουσική και οι χοροί ήταν συχνά μέρος αυτών των νυχτεριών. Πολλές φορές οι γυναίκες τραγουδούσαν μαζί, απολαμβάνοντας τη χαρά του κοινού χρόνου και της κοινής παράδοσης.

Όμως, πέρα από τη διασκέδαση και τις κοινωνικές συναναστροφές, αυτές οι συνάξεις των γυναικών ήταν και μια ευκαιρία για την ενδοσκόπηση και ανάλυση των συναισθημάτων τους. Πολλές φορές, οι συζητήσεις γίνονταν βαθιές και φιλοσοφικές, καθώς οι γυναίκες μοιράζονταν τους φόβους και τα όνειρά τους, τις ελπίδες τους για το μέλλον ή ακόμα και τις απογοητεύσεις τους από την καθημερινότητα του χωριού.

Αυτές οι γυναικείες συνάξεις στο χωριό μας, με τις αλλαγές στον χρόνο και τις κοινωνικές συνθήκες, δεν έπαψαν να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γυναικείας εμπειρίας, μιας εμπειρίας γεμάτης από δύναμη, σοφία και αλληλεγγύη. Απλώς άλλαξαν στέκι. Τώρα συνήθως γίνονται σε κάποιο Καφέ.

Χαλαζόπτωση στο Βαλτινό

 

Ήρθε ξαφνικά, όπως όλες οι μεγάλες μπόρες. Ο ουρανός σκοτείνιασε μέσα σε λίγα λεπτά, κι ο αέρας σήκωσε τη σκόνη από τα σοκάκια του χωριού. Οι πρώτες ψιχάλες έπεσαν βαριές, διστακτικές, σαν να ρωτούσαν αν είναι ευπρόσδεκτες. Ύστερα ήρθε το χαλάζι.

Χαλάζι όχι σαν εκείνο που έχουμε συνηθίσει - μικρό και φευγαλέο. Αυτό ήταν μεγάλο σαν στραγάλια. Κτυπούσε τις στέγες, τα τζάμια, τα φύλλα των δέντρων. Άκουγες τον ήχο του πάνω στα κεραμίδια, σαν να κοπανούσαν πέτρες με δύναμη. 

Σε λίγα λεπτά το είχε "στρώσει". Οι ντομάτες στον κήπο διαλύθηκαν τα στάχια και οι άλλες καλλιέργειες στα χωράφια λύγισαν και τα λουλούδια μαράθηκαν πριν την ώρα τους. Και μέχρι στιγμής δεν μπορεί να εκτιμηθεί το μέγεθος της καταστροφής.

Οι χωριανοί έβλεπαν από τα παράθυρα, άλλοι με σταυρωμένα χέρια, άλλοι με σκυμμένο κεφάλι. Όταν τέλος σταμάτησε, είχε μείνει μια περίεργη σιωπή - σαν να κράτησαν όλοι την ανάσα.

Οι στεφανοθήκες (λαογραφικά)

 

Οι στεφανοθήκες, παλαιότερα στο χωριό, αποτελούσαν ένα απαραίτητο αξεσουάρ για την ασφαλή φύλαξη και παρουσίαση των στεφάνων σε γάμους και βαφτίσεις. Αυτές οι θήκες είναι συνήθως κατασκευασμένες από υλικά όπως το ξύλο, το μέταλλο ή το υλικό του καλύμματος, προσφέροντας στήριξη και προστασία στα στέφανα, τα οποία συχνά είναι φτιαγμένα από λουλούδια, φύλλα ή άλλα ευαίσθητα υλικά. Εκτός από τη λειτουργικότητα τους, οι στεφανοθήκες αποτελούσαν και ένα στοιχείο αισθητικής, καθώς συχνά διακοσμούνταν με διάφορες λεπτομέρειες, όπως φιόγκοι, στρας ή ακόμα και εξειδικευμένα σχέδια που προσέδιδαν μια αίσθηση πολυτέλειας και ρομαντισμού.

Ήταν συνήθως μικρές και πρακτικές σε μέγεθος, έτσι ώστε να είναι εύκολες στην μεταφορά, αλλά και να προσφέρουν τη σωστή προστασία στα στέφανα κατά τη διάρκεια της τελετής. Παράλληλα οι στεφανοθήκες ενσωματώνανε και μια παραδοσιακή πινελιά, ενισχύοντας το συναισθηματικό βάρος της τελετής και της ιεροτελεστίας.

Συνήθως, φυλάγονταν σε ένα ασφαλές και σεβαστό σημείο του σπιτιού, όπως σε ένα ντουλάπι, ή μια ειδική θέση στον χώρο, όπου θα ήταν προστατευμένη.

Η προστασία και ο σεβασμός για τα στέφανα ήταν πάντα σημαντικός, καθώς θεωρούνταν σύμβολο της αγάπης και της ένωσης του ζευγαριού.

ΚΥΔΩΝΙΕΣ

Κλιμακωτά ανεβαίνουν τ’ άνθη της κυδωνιάς από τα χαμηλά κλαδιά μέχρι και τις τρυφερές απολήξεις της απλωτής κορυφής. Δεν αργούν να μεστώσουν και να εκκολάψουν τον μελλοντικό καρπό και τότε ο άνεμος τα μαδάει και τ’ αναρπάζει πανεύκολα. Το δέντρο λικνίζεται και η βροχή των ανθοπετάλων πλημμυρίζει την πράσινη χλόη. Αυτή η ροζ οπτασία του δέντρου μου θυμίζει το ποίημα του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου «Οι κυδωνιές οι αλλόκοτες» από τη συλλογή «Ο κύκλος των ζωδίων» (1952), που έγραφε όταν εγώ γεννιόμουν: «Χιόνι τριανταφυλλένιο χιονίζουν οι κυδωνιές οι αλλόκοτες […] ώρα να σταθούμε σε τούτο το ξάγναντο, να ξαναβρούμε την ποίηση». Υπακούω στο ποίημα και στέκομαι εκστασιασμένος. Ικετεύω το δέντρο και με δικά μου λόγια του ψιθυρίζω: Αχ λαμπρή μου κυδωνιά / άνοιξε την κλειδωνιά / του σύμπαντος.

Του Ηλία Κεφάλα

Εικόνες του χωριού. «Η ξερή»

 

Μια παλιά φωτογραφία, ξεθωριασμένη πια απ’ τον χρόνο αποτυπώνει μια στιγμή τόσο απλή και συνάμα τόσο γεμάτη. Μια παρέα αντρών, καθισμένοι γύρω από ένα τραπέζι, στην αυλή του άλλοτε καφενείου του χωριού, παίζουν ξερή, ενώ η κυρά Παρασκευή, φαίνεται να τους παρακολουθεί νωχελικά. 

Είναι καλοκαίρι του 1985. Σ’ εκείνη τη φωτογραφία δεν υπάρχει βιασύνη. Το βλέμμα τους είναι στραμμένο στο τραπέζι, αλλά το μυαλό τους μοιάζει να τριγυρνάει αλλού - σε κουβέντες που προηγήθηκαν, σε σιωπές που ειπώθηκαν, σε γέλια που ξέσπασαν με το παραμικρό αστείο.

Το καφενείο – μπακάλικο, του Ευαγγέλου Βότσιου τότε, δεν ήταν απλώς ένας χώρος. Ήταν η καρδιά του χωριού. Εκεί που οι άνθρωποι συναντιούνταν, όχι γιατί έπρεπε, αλλά γιατί το ένιωθαν. Η ξερή, ένα παλιό παιχνίδι, αλλά στην πραγματικότητα ήταν το πρόσχημα για κάτι βαθύτερο: για επαφή, για παρουσία, για τη συνέχιση ενός άγραφου κώδικα συντροφικότητας.

Ο καφές σερβίρονταν σε μικρά φλιτζάνια, τα αναψυκτικά «Κλίαφα» δρόσιζαν την κάψα του μεσημεριού, και το τσιγάρο καίγονταν αργά, όπως τότε που ο χρόνος δεν μετρούσε με ταχύτητα αλλά με εμπειρίες.

Κοιτάζοντας τη φωτογραφία σήμερα, δεν βλέπουμε μόνο πέντε άντρες, μια γυναίκα κι ένα τραπέζι με καρέκλες. Βλέπουμε μια ολόκληρη εποχή. Μια εποχή πιο αργή, πιο ουσιαστική. Μια εποχή που δεν γυρίζει πίσω, αλλά που ζει ακόμα στις αναμνήσεις μας - και σε κάτι παλιές φωτογραφίες που μυρίζουν καφέ, καπνό και ξεχασμένα καλοκαίρια.

Μορφές του χωριού «Ο Τασιός»

 

Στο χωριό όπου οι άνθρωποι έβγαζαν το ψωμί τους με μόχθο και οι καιροί ήταν πάντα δύσκολοι, ζούσε και ο Τασιός. Η καταγωγή του ήταν από την Κερκίνη Σερρών και ήρθε γαμπρός στο χωριό όταν παντρεύτηκε την Τασιά, και έκαναν οικογένεια.

Ήταν μια χαρακτηριστική φιγούρα, ένας τύπος από εκείνους τους ανθρώπους που έμοιαζε να έχει βιώσει τη ζωή του τόπου τόσο πολύ, σαν να υπήρξε γέννημα θρέμμα. Πάντα με ένα χαμόγελο στα χείλη, ήταν η προσωποποίηση της αυθεντικότητας και της απλότητας. Δεν είχε ποτέ άγχος γιατί για εκείνον η ζωή ήταν απλή. Μια καλή κουβέντα, ένα γέλιο κι αν έβρισκε και κανένα μεροκάματο..., στο τέλος της μέρας ήταν όλα βολικά.

Ο Τασιός, ήταν από τους πιο φτωχούς ανθρώπους του χωριού. Όχι μόνο με την έννοια της υλικής του κατάστασης, αλλά ήταν και ο πιο ταπεινός και αθόρυβος από όλους. Το σπίτι του, ένα μικρό σπιτάκι, ήταν στο κέντρο του χωριού.

Κυνηγούσε το μεροκάματο και έκανε τη δουλειά του πιο καλά από τον καθένα. Όλοι ήξεραν για τη δύναμη της θέλησης του και την αισιοδοξία του. Αν και η ζωή του ήταν γεμάτη στερήσεις, ποτέ δεν έδινε σημασία στις δυσκολίες, παρά μόνο στις ευκαιρίες που του δινότανε.

Όταν συζητούσε με τους φίλους του τα μάτια του γέμιζαν ενθουσιασμό και οι ιστορίες του ήταν γεμάτες από τη θυμοσοφία της καθημερινής ζωής, ενώ κάποιες φορές μπορούσε να σου πει κάτι τόσο απλό, που έκανε εντύπωση για το πόσο βαθύ μπορεί να ήταν. Δεν ήταν μορφωμένος, αλλά είχε πάντα αυτό το κάτι που τον έκανε ξεχωριστό.  Όταν μια φορά κάποιος του είπε: «Δεν θα αλλάξεις ποτέ την κατάσταση σου», εκείνος απάντησε με το ίδιο χαμόγελο που είχε πάντα: «Η φτώχεια δεν με καθορίζει. Ο χαρακτήρας μου είναι αυτός που μετράει, και αυτός είναι πάντα πιο πλούσιος από οποιοδήποτε χρυσάφι».

Ο Τασιός έφυγε τον Δεκέμβριο του 2016 σε ηλικία 70 ετών.

Ο Άη Γιώργης με τη Σαββούλα Ριζαργιώτη

Ο Άγιος Γεώργιος είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς και αγαπητούς αγίους της Ορθοδοξίας και θεωρείται προστάτης των στρατιωτικών, των γεωργών και γενικά των ανθρώπων που αγωνίζονται για το καλό.

Στην εικονογραφία ο Άγιος Γεώργιος συχνά απεικονίζεται ως καβαλάρης που σκοτώνει έναν δράκο, σύμβολο του κακού.

Η ημέρα του Αγίου Γεωργίου είναι ιδιαίτερα αγαπητή στον ελληνικό λαό και τιμάται με πανηγύρια, λειτουργίες, παραδοσιακούς χορούς και τραπέζια στα χωριά.

Στην ελληνική λαϊκή παράδοση ο Άγιος Γεώργιος κατέχει ξεχωριστή θέση, όχι μόνο ως μάρτυρας της πίστης αλλά και ως λαϊκός ήρωας, προστάτης των ανθρώπων και των καλλιεργειών. Γύρω από το πρόσωπο του έχουν υφανθεί πολλοί θρύλοι, παραδόσεις και τραγούδια που δείχνουν την αγάπη και τον σεβασμό του λαού προς το πρόσωπό του.

Ο πιο γνωστός θρύλος είναι αυτός με τον δράκο και την πριγκίπισσα. Σύμφωνα με τη λαϊκή αφήγηση, ένας φοβερός δράκος τρομοκρατούσε έναν τόπο και απαιτούσε καθημερινά να του προσφέρουν έναν άνθρωπο για να τραφεί. Όταν ήρθε η σειρά της βασιλοπούλας, παρουσιάστηκε ο Άγιος Γεώργιος καβάλα στο άλογό του, με κοντάρι και σταυρό, και σκότωσε το θηρίο, σώζοντας στην κοπέλα και απελευθερώνοντας τους κατοίκους.

Αυτόν τον μύθο μας αφηγείται η συγχωριανή μας Σαββούλα Ριζαργιώτη με τον δικό της εκφραστικό τρόπο. Η αφήγηση αυτή, αποτελεί ένα μέρος από το σύνολο πολλών μύθων και παραμυθιών του κάμπου και του βουνού που ξεδιπλώνονται στο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ, με τίτλο «Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί».

Παραμύθι του Βαλτινού «Οι τρεις Δρυάδες του δάσους της Παναγίας»

 

Μία φορά και έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, στο μαγευτικό δάσος της Παναγίας που βρισκόταν απλωμένο στην πεδιάδα, ανάμεσα από την Πηνειό και τον Κόζιακα, ζούσαν τρεις Δρυάδες. Ήταν οι πιο γενναίες και σοφές νύμφες των δασών που υπήρχαν ποτέ. Το όνομά τους ήταν Ανεμάδα, Πυράδα και Υδράδα.

Κάθε μία είχε ιδιαίτερες δυνάμεις και χαρίσματα που την καθιστούσαν μοναδική.

Η Ανεμάδα ήταν η Δρυάδα του ανέμου, η οποία μπορούσε να καλεί τον άνεμο και να τον κατευθύνει όπως ήθελε. Με τις πνοές της, μπορούσε να αναστατώνει τις καταιγίδες ή να φέρνει γαλήνη και ηρεμία. Η Πυράδα ήταν η Δρυάδα της φωτιάς. Με τη δύναμη της μπορούσε να ελέγχει τις φλόγες, να τις μετατρέπει σε έναν καύσωνα ή να τις εξασθενεί με μία λέξη. Ήταν μια ατρόμητη πολεμίστρια, πάντα έτοιμη να προστατεύσει το δάσος από όποιον το απειλούσε.

Η Υδράδα ήταν η Δρυάδα του νερού. Τα ποτάμια και οι λίμνες την υπάκουαν. Μπορούσε να δημιουργεί κύματα, να ηρεμεί τις θάλασσες και να φέρνει βροχή ή ήλιο, ανάλογα με τις ανάγκες του δάσους. 

Οι τρεις Δρυάδες ζούσαν αρμονικά μαζί, προστατεύοντας το δάσος και τους κατοίκους του Βαλτινού από κάθε κίνδυνο. Το δάσος ήταν γεμάτο ζωή - μυστικά ζώα, μαγικά φυτά και πλάσματα που κανείς άλλος δεν έβλεπε. Όμως η ηρεμία αυτή απειλήθηκε όταν μια σκοτεινή οντότητα, γνωστή ως ο Χρόνος του Σκοταδιού, εμφανίστηκε και έφερε μαζί του μία αίσθηση φόβου και σκοτεινιάς.

Η οντότητα αυτή είχε την ικανότητα να καταβροχθίζει το χρόνο, να τον παγώνει και να αφαιρεί την ομορφιά από τη ζωή του δάσους. Τα δέντρα μαραίνονταν, τα ζώα έπαυαν να τραγουδούν και το φως της ημέρας σβήνονταν. Οι Δρυάδες αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να αντιμετωπίσουν αυτή την απειλή.

Η Ανεμάδα, κάλεσε όλους τους ανέμους κι έφτιαξε έναν ισχυρό άνεμο που άρχισε να αναταράσσει τα σύννεφα και να διώχνει τη σκοτεινιά. Η Πυράδα έστειλε φλόγες προς το Χρόνο του σκοταδιού, ενώ η Υδράδα, με τα νερά της έπνιξε τη σκοτεινιά, δημιουργώντας μια μεγάλη καταιγίδα. Όμως, η Οντότητα του Σκοταδιού ήταν πολύ ισχυρή και για κάθε επίθεση που έκαναν, ξαναγεννιόταν και γινόταν πιο δυνατή. 

Τότε, οι τρεις Δρυάδες συνειδητοποίησαν ότι για να νικήσουν πραγματικά, έπρεπε να χρησιμοποιήσουν κάτι ακόμη πιο ισχυρό από τις δυνάμεις τους. Έπρεπε να ενωθούν, να συνδέσουν τις καρδιές τους με την αγάπη τους για το δάσος και όλα τα πλάσματα του. Έτσι, με έναν δυνατό συνδυασμό ανέμου, φωτιάς και νερού, αλλά και με τη δύναμη της ενότητας και της αγάπης τους, κάλεσαν την αρχαία μαγεία του δάσους.

Το δάσος αντέτεινε τη δύναμή του και μια φωτεινή λάμψη που έδιωξε τον Χρόνο του Σκοταδιού για πάντα. Το σκοτάδι διαλύθηκε και το φως επέστρεψε στον κόσμο. Οι Δρυάδες χαμογέλασαν, γνωρίζοντας ότι το δάσος θα παραμείνει ασφαλές, όσο εκείνες ήταν έτοιμες να το προστατεύσουν.

Από εκείνη την ημέρα, το δάσος άνθισε ξανά, και οι τρεις Δρυάδες έζησαν ευτυχισμένες και ειρηνικές, φύλακες της φύσης και των μυστικών της, πάντα έτοιμες να προστατεύσουν τον τόπο τους από κάθε απειλή.

Και έτσι τελείωσε η ιστορία των τριών Δρυάδων του δάσους της Παναγίας Βαλτινού, που έσωσαν το μαγευτικό τους βασίλειο και δίδαξαν σε όλους πως η δύναμη της ενότητας και της αγάπης είναι η πιο ισχυρή δύναμη απ’ όλες.

Δ.Τ.

Το ανθισμένο λιβάδι του χωριού

Το ανθισμένο λιβάδι του χωριού την άνοιξη είναι ένα μαγευτικό θέαμα, γεμάτο χρώματα και ζωντάνια. Όταν η φύση ξυπνάει μέσα από τον κρύο χειμώνα, το λιβάδι γεμίζει με λουλούδια σε όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Ο ήλιος ποτίζει τα πέταλα των λουλουδιών, κάνοντάς τα να λάμπουν, ενώ οι μέλισσες και οι πεταλούδες πετούν από λουλούδι σε λουλούδι, βοηθώντας στην επικονίαση.

Η μυρωδιά από τα λουλούδια, το φρέσκο γρασίδι και τη γη που αναστενάζει από την υγρασία, γεμίζει τον αέρα με μια αίσθηση φρεσκάδας και ανανέωσης. Το χαμηλό βουητό των εντόμων αναμειγνύεται με τον ήχο των πουλιών που κελαηδούν δημιουργώντας μια αρμονική ατμόσφαιρα ηρεμίας και η ευφορίας.

Το λιβάδι γεμάτο ζωή, μοιάζει με έναν μικρό παράδεισο, όπου κάθε στοιχείο της φύσης συνυπάρχει με μια τέλεια ισορροπία, θυμίζοντάς μας την ομορφιά και την αέναη ανανέωση της ζωής.

 

Πάσχα με τη μικρή μου Άνοιξη

 του Παππού 

Φέτος το Πάσχα ήρθε αλλιώς.

Δεν ήρθε με το βάρος των ετών,

ούτε με τα ήθη που επαναλαμβάνονται μηχανικά.

Ήρθε ελαφρύ, με γέλια που μοιάζαν με τραγούδι

και πατημασιές μικρές, που άφησαν λουλούδια όπου περνούσαν.

Ήρθε με την εγγονή μου. Τριών σχεδόν χρονών,

και ήδη σοφή όσο ένας κόσμος που δεν βιάστηκε να χαθεί.

 

Με ξύπνησε πριν τις καμπάνες,

με μια φωνή γεμάτη ελπίδα:

«Παππού, είναι σήμερα το Πάσχα;»

Και ξαφνικά, ήταν.

Όχι επειδή το έλεγε το ημερολόγιο,

αλλά επειδή το πίστευαν τα μάτια της.

 

Ζωγραφίσαμε ένα πουλάκι, με μουντζούρες που έμοιαζαν τέχνη.

«Είναι όμορφο, παππού;»

Και πώς να της πω ότι ήταν το πιο όμορφο που ’χω δει,

γιατί μέσα του είχε το άγγιγμά της

και μια αθωότητα που δεν θέλω να την ξεχάσω ποτέ.

 

Το Σάββατο στην παιδική χαρά

εκείνη χόρευε με τις πεταλούδες στο πάρκο,

σαν να ήξερε ότι ο κόσμος δεν είναι για να τον κατακτήσεις,

μα για να τον θαυμάζεις.

 

Και την Κυριακή,

καθώς τρώγαμε οικογενειακά στο σπίτι γελούσε ο κόσμος.

Κι εγώ καθισμένος στη σκιά,

με το καφεδάκι και τα χρόνια μου,

την κοίταζα και σκεφτόμουν:

«Ίσως αυτό να είναι η Ανάσταση».

Όχι μόνο η νίκη πάνω στον θάνατο,

μα η ήσυχη βεβαιότητα

ότι κάτι από σένα συνεχίζει -

 και γελάει, και τρέχει, και σε λέει παππού

με τον αληθινό τρόπο.

Έτσι πέρασα το Πάσχα.

Όχι με τον χρόνο που μετράει,

μα με τον χρόνο που γιατρεύει.

Και το Άγιο Φως,

εκείνο το βράδυ,

δεν το είδα μόνο στο κερί

το είδα στα μάτια της.

Η Ανάσταση στο Βαλτινό

 

Κορυφώθηκαν οι Πασχαλινές, εορταστικές εκδηλώσεις, με την Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού.

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, οι πιστοί συγκεντρώθηκαν στην εκκλησία του χωριού, κρατώντας λαμπάδες, με κατάνυξη και προσμονή.

Λίγο πριν από τις 12 τα μεσάνυχτα, τα φώτα του ναού έσβησαν και ο ιερέας εξήλθε από το ιερό κρατώντας τη φλόγα του Αγίου Φωτός. Με τη φράση «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός», ο ιερέας Κων/νος Ζαχαράκης, ανυψώνοντας τις λαμπάδες με το φως της Αναστάσεως, προσκάλεσε τους πιστούς να ανάψουν τις λαμπάδες τους και να μεταδώσουν το φως.

Οι πιστοί έσπευσαν με τις λευκές λαμπάδες να πάρουν το άγιο φως και να σηματοδοτήσουν την Ανάσταση του Ιησού Χριστού, το πέρασμα από το θάνατο στη ζωή και τη νίκη του φωτός απέναντι στο σκοτάδι.

Στη συνέχεια ο κόσμος κατευθύνθηκε έξω από τον ναό για την τέλεση της  υπαίθριας λειτουργίας της Αναστάσεως. Και να, ακριβώς τα μεσάνυχτα, μετά την ανάγνωση του ιερού Ευαγγελίου, ο ιερέας έψαλλε  το χαρμόσυνο «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών», ενώ οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα και ο κόσμος αντάλλασσε ευχές: Χριστός Ανέστη», «Αληθώς Ανέστη». Η στιγμή αυτή γέμισε συγκίνηση και χαρά. Πολλοί αγκαλιάζονταν και φιλιούνταν, ενώ κάποιοι έριχναν πυροτεχνήματα, τιμώντας το θαύμα της Ανάστασης.

Μετά την τελετή, οι περισσότεροι επέστρεψαν στα σπίτια τους για το παραδοσιακό Αναστάσιμο δείπνο, με μαγειρίτσα και κόκκινα αυγά, διατηρώντας έτσι τη συνέχεια της παράδοσης.

Το Πάσχα ως φιλοσοφική έννοια

 

Το Πάσχα, με την έννοια της αναγέννησης που κουβαλάει, μας καλεί να αναστοχαστούμε τη δύναμη της αντοχής και της συνεχούς εξέλιξης.

Αυτό που κάνει το Πάσχα να ξεχωρίζει, φιλοσοφικά, είναι η συνάντηση του παλιού με το νέο, της παράδοσης με το καινούριο, της δύναμης της φύσης με την ανθρώπινη συνειδητότητα. Είναι μια γιορτή που μας υπενθυμίζει ότι η ζωή είναι συνεχώς σε κίνηση, ότι τα πράγματα δεν παραμένουν στατικά και ότι κάθε τέλος είναι ταυτόχρονα μια νέα αρχή.

Το Πάσχα, λοιπόν, γίνεται μια πρόσκληση για να αποδεχθούμε τη ροή της ζωής, να αφεθούμε στον κύκλο της και να αναγνωρίσουμε ότι σε κάθε στιγμή της ύπαρξής μας, υπάρχει η δυνατότητα της αναγέννησης – είτε πρόκειται για προσωπική εξέλιξη, είτε για κοινωνική αλλαγή είτε για τη βαθύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω μας. Είναι μια υπενθύμιση ότι, όπως και η φύση, έτσι και εμείς έχουμε την ικανότητα να ξαναγεννιόμαστε, να μεταμορφωνόμαστε και να αναδεικνύουμε τη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος.

Ο Επιτάφιος του Βαλτινού

 

Ο ουρανός του Βαλτινού, είχε βαφτεί με τα μωβ και τα μαύρα της λύπης. Η καμπάνα χτυπούσε αργά, βαριά.

Ο επιτάφιος στολισμένος με κρίνα, γιασεμιά και δάκρυα, αναπαυόταν σαν βασιλιάς πληγωμένος. Δεν υπήρχε πια το στέμμα στο κεφάλι Του, μονάχα τ’ αγκάθια που είχαν σκαφτεί στο δέρμα. Μα ακόμα και έτσι, το πρόσωπο Του έλαμπε. Μία λάμψη αλλιώτικη, βγαλμένη όχι από τον κόσμο τούτο, αλλά από μία υπόσχεση που δεν είχε ακόμα ειπωθεί.

Κάθε ψυχή, βαριά από τον πόνο, φώτιζε με την πίστη.

Ένα προσκύνημα καρδιάς που ήξερε πως μετά τη θλίψη έρχεται η Ανάσταση.

Γιατί ο θάνατος Του, δεν ήταν τέλος. Ήταν γέφυρα. Από τη σιωπή στη λέξη. Από τον τάφο στη ζωή.

Κι ο επιτάφιος δεν ήταν φέρετρο. Ήταν θρόνος. Ο θρόνος της Αγάπης.