Σεπτέμβριος στον Κάμπο: η γέφυρα των εποχών

 

Ο Σεπτέμβριος στον τόπο μας είναι σαν ανάσα ανάμεσα σε δύο εποχές. Δεν είναι μήνας που επιβάλλεται· έρχεται αθόρυβα, με το χρυσό φως του απογεύματος να γέρνει πάνω στις καλαμιές και με τη δροσιά του πρωινού να γυαλίζει τις αράχνες στα χωράφια. Οι θεσσαλικοί κάμποι, που το καλοκαίρι έβραζαν κάτω από τον ήλιο, τώρα απλώνουν μια ηρεμία σαν βάλσαμο. Ο αέρας δεν καίει πια, μόνο χαϊδεύει· φέρνει μαζί του μυρωδιές από σταφύλια που ωριμάζουν, από σύκα που σπάζουν τη σάρκα τους στα κλωνάρια, από καπνό που καίγεται στις αυλές για να διώξει τα έντομα.

Οι χωριανοί, καθισμένοι στο κατώφλι, κοιτούν το γέρμα του ήλιου και μιλούν πιο σιγανά, σαν να λογαριάζουν όσα πέρασαν και όσα έρχονται. Οι άντρες μιλούν για τον τρύγο που πλησιάζει, και οι παππούδες μαζεύονται στο καφενείο να μετρήσουν, όχι πια μόνο τις μέρες, αλλά και τα χρόνια. Τα παιδιά, με τις τσάντες τους καινούργιες και τις σελίδες ακόμα άγραφες, μπαίνουν ξανά στον ρυθμό του σχολείου, ενώ τα απογεύματα γεμίζουν με το χτύπημα της μπάλας στις αλάνες.

Ο Σεπτέμβριος στον τόπο μας κουβαλάει μια παράξενη μελαγχολία. Τα χελιδόνια κάνουν πρόβες πριν το μεγάλο τους ταξίδι· στον ουρανό σχηματίζουν στιγμιαίες γραφές, σαν αποχαιρετιστήριες επιστολές. Οι μέλισσες, πιο αργές τώρα, μαζεύουν ό,τι απέμεινε από τα καλοκαιρινά άνθη. Και το βράδυ, όταν η σελήνη σηκώνεται πάνω από τον Κόζιακα, οι άνθρωποι σιωπούν, σαν να ακούνε τον ψίθυρο της αλλαγής που έρχεται.

Μα μέσα σε αυτή τη σιωπή κρύβεται η υπόσχεση του κύκλου. Οι αγρότες ξέρουν πως ο Σεπτέμβριος δεν είναι μόνο τέλος· είναι και αρχή. Το χωράφι που θα οργωθεί, το στάρι που θα σπαρθεί, οι βροχές που όλοι περιμένουν σαν δώρο. Είναι μήνας που διδάσκει υπομονή, όπως και πίστη στη γη· ότι κάθε καρπός που ωριμάζει, κάθε φύλλο που πέφτει, είναι το προοίμιο μιας νέας σποράς.

Έτσι, στον τόπο μας, ο Σεπτέμβριος είναι μια ποίηση σε πράξεις. Είναι η μελαγχολία που σμίγει με την ελπίδα, το κλείσιμο μιας πόρτας που αφήνει μισάνοιχτο παράθυρο στο μέλλον. Είναι η στιγμή που ο χρόνος στέκεται για λίγο, και σε καλεί να τον αφουγκραστείς.

Καλό μήνα!

Ο καραγκούνικος γάμος στο Βαλτινό

 

Η πλατεία του Βαλτινού έσφυζε από κόσμο εκείνο το αποκριάτικο μεσημέρι της δεκαετίας του ’80. Οι φωνές, τα γέλια, οι πειραχτικές κουβέντες ανακατεύονταν με τον ήχο από το μεγάφωνο που έτριζε. Στη μέση, ο παπάς –μαυροφορεμένος, με ψεύτικα γένια και ένα βιβλίο ανά χείρας– διάβαζε με στόμφο τα λόγια του μυστηρίου. Η νύφη, με πέπλο στραβοφορεμένο και μισοχαμόγελο κάτω απ’ το μουστάκι, έριχνε κλεφτές ματιές στο κοινό. Ήταν ο Γιώργος, που μόλις λίγες ώρες πριν είχε ντυθεί με το ζόρι, με τη λευκή καραγκούνικη φορεσιά, για να δώσει σάρκα και οστά στο πανάρχαιο έθιμο. Δίπλα του, ο γαμπρός –η Σταυρούλα με αντρικό κοστούμι και γαρύφαλλο στο πέτο– κρατούσε το χέρι του, σαν να φοβόταν μήπως της ξεφύγει και το σκάσει από το γάμο.

Τα παιδιά, ντυμένα με παραδοσιακές στολές, στέκονταν ανάμεσα στους μεγάλους, άλλοι σοβαροί, άλλοι απορημένοι, μα όλοι με μάτια γεμάτα περιέργεια. Ένα αγοράκι, με το πρόσωπο κατσουφιασμένο, στεκόταν στην άκρη και κοιτούσε με ύφος σαν να μην καταλάβαινε γιατί γελούν όλοι.

Το πλήθος χειροκροτούσε, γελούσε, σχολίαζε. Οι βλάμηδες και οι καλεσμένοι, όλοι μέλη του Εκπολιτιστικού Συλλόγου, είχαν μπει τόσο βαθιά στο παιχνίδι που έμοιαζε να μην παριστάνουν πια – μα να ζουν στ’ αλήθεια τον καραγκούνικο γάμο, όπως γινόταν κάποτε.

Κι ενώ το γέλιο ξεχείλιζε, πίσω από τη φάρσα απλωνόταν μια γλυκιά συγκίνηση. Οι άνθρωποι δεν έκαναν μονάχα μια αποκριάτικη φάρσα∙ έπιαναν το νήμα της παράδοσης, το ξετύλιγαν μπροστά στα μάτια των παιδιών τους και το έδεναν με τη μνήμη του χωριού. Η πλατεία είχε γίνει σκηνή, μα και βωμός μνήμης: εκεί όπου το χθες και το σήμερα ενώνονταν σε μια κοινή γιορτή.

Ο παπάς, με τα ψεύτικα γένια του στραβά, σήκωσε το χέρι και διάβαζε με σοβαροφανή φωνή:

— Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός… ε, του Χωριού και των Αποκριών!

Το πλήθος ξέσπασε σε γέλια. Ένας από τους ψάλτες, κρατώντας το μικρόφωνο, έσκυψε δίπλα του:

— Παπά, διάβαζε καλά, μη μας μείνει κάνας ανύπαντρος!

— Σώπα, ψάλτη, μη σε βγάλω έξω απ’ το μυστήριο!

Η «νύφη», με το φουστάνι να την στενεύει και το μουστάκι να γλιστρά, κοίταξε τον «γαμπρό» και χαμογέλασε στραβά:

— Σταυρούλα… εεε… γαμπρέ μου, πού με βάζουνε; Μη με φιλήσεις κιόλας, δεν το αντέχω!

Η «γαμπρός», σοβαρή σαν αληθινός, του ψιθύρισε:

— Σώπα, Γιώργο, κάνε κουράγιο. Μόνο να κρατηθείς, μη σκάσουμε απ’ τα γέλια πριν τελειώσει ο παπάς!

Απ’ το πλήθος ακούστηκαν φωνές:

— Να ζήσουνε!
— Κουμπάρε, ρίξε το στεφάνι πιο ίσια!
— Πότε θα βγει ο χορός;

Ένα παιδί τράβηξε το μανίκι της μάνας του.

— Μαμά, είναι στ’ αλήθεια γάμος αυτός;
— Γάμος είναι, παιδάκι μ’, μα πιο γλυκός. Γιατί παντρεύεται η χαρά με το χωριό μας!

Όταν ο παπάς έκλεισε το βιβλίο και φώναξε «Και νυν… γλέντι!», τα όργανα ξεκίνησαν. Η νύφη έπιασε τον γαμπρό από το χέρι κι έκαναν τα πρώτα βήματα. Οι βλάμηδες μπήκαν στον κύκλο, οι καλεσμένοι χτυπούσαν παλαμάκια.

Ο ψάλτης σιγομουρμούρισε:

— Αυτός ο γάμος, λες να κρατήσει;
Κι ο παπάς, χωρίς να χάσει την ευκαιρία, του απάντησε:
— Αν είναι να κρατήσει, θα κρατήσει όσο και το χωριό μας. Όσο εμείς γελάμε και θυμόμαστε, δε θα χωρίσουμε ποτέ από την παράδοσή μας.

Η νύχτα τους βρήκε όλους να τραγουδούν γύρω από την πλατεία. Και το Βαλτινό, μέσα στη σάτιρα και το γλέντι, είχε ξαναβρεί για μια στιγμή τον παλιό του εαυτό.

Αυγατίσαμε!!!

 

Λένε πως, «όταν μοιράζεσαι τη χαρά, αυτή διπλασιάζεται. Και, όταν μοιράζεσαι τον πόνο, αυτός μετριάζεται».

Χθες βράδυ λοιπόν, Αυγατίσαμε!!!

Χθες βράδυ στην πόλη των Τρικάλων, ακούστηκε πάλι ένα κλάμα μωρού, σαν αυτά τα κλάματα που φέρνουν χαρά κι ευτυχία στα σπίτια όλων των ανθρώπων. Ήταν το πρώτο κλάμα της δεύτερης εγγονής μου.

Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση, η οικογένειάς μας καλωσορίζει την δεύτερη εγγονή μας στον κόσμο! Το μικρό κορίτσι ήρθε στη ζωή μας για να μας γεμίσει με απέραντη ευτυχία και αγάπη. Η γέννησή της αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία μας, και όλοι ανυπομονούμε να την δούμε να μεγαλώνει και να αναπτύσσεται με την ίδια χαρά και τρυφερότητα που μας έχει γεμίσει η πρώτη μας εγγονή.

Αυτή η στιγμή είναι γεμάτη από συναισθήματα υπερηφάνειας και ευγνωμοσύνης, καθώς η οικογένειά μας μεγαλώνει και γίνεται ακόμα πιο δυνατή. Το πρόσωπο της μικρής μας, γεμάτο αθωότητα και αίσθηση ελπίδας, είναι το πιο πολύτιμο δώρο που μπορούσαμε να λάβουμε.

Η πρώτη μας εγγονή έχει αποκτήσει ένα υπέροχο αδελφάκι, και το μέλλον τους μαζί θα είναι γεμάτο από παιχνίδια, γέλια και αμέτρητες όμορφες στιγμές. Είμαστε έτοιμοι να την αγαπήσουμε και να την στηρίξουμε με όλη μας την καρδιά, δίνοντάς της όλα όσα χρειάζεται για να μεγαλώσει ευτυχισμένη και γεμάτη αγάπη.

Η νέα εγγονή μας είναι το καλύτερο δώρο που θα μπορούσαμε να φανταστούμε, και είμαστε γεμάτοι από ευγνωμοσύνη για αυτή τη μαγική στιγμή της ζωής μας.

Δημήτρης Τσιγάρας 

Αναμένοντας το ευχάριστο γεγονός

 

Αναμένοντας το ευχάριστο γεγονός, η ψυχή γίνεται σαν λιβάδι πριν από την άνοιξη· κοιμάται ακόμη στο χρώμα του χειμώνα, μα μέσα της φουσκώνουν ήδη οι ρίζες, σαν να γνωρίζουν ότι έρχεται η στιγμή της ανθοφορίας.

Η αναμονή είναι μισή χαρά και μισή αγωνία. Είναι ένας δρόμος που δεν τον περπατάς μόνο με τα βήματα, αλλά και με τις σκέψεις που επιστρέφουν ξανά και ξανά στο ίδιο σημείο, όπως το κύμα που χτυπάει στην ακτή. Κι όσο πλησιάζει εκείνη η ώρα, τόσο το μέλλον γίνεται πιο φωτεινό, πιο απτό, σαν να φέρνει ήδη το χαμόγελό του.

Υπάρχει μια γλυκιά ένταση στην καρδιά, ένα σκίρτημα που μοιάζει με τον παλμό των πουλιών όταν ετοιμάζονται να πετάξουν. Η προσμονή δεν είναι κενό, είναι μια αόρατη γέφυρα που μας σηκώνει πάνω από τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Είναι υπόσχεση, σαν άρωμα που προηγείται του λουλουδιού, σαν μουσική που την ακούς πριν ακόμη παιχτεί.

Κι έτσι, αναμένοντας το ευχάριστο γεγονός, μαθαίνουμε να ζούμε πιο αργά, να ακούμε πιο προσεκτικά, να προσέχουμε ακόμη και τη σιωπή. Γιατί στην ουσία, αυτό που μας χαρίζει η αναμονή είναι το θαύμα της ελπίδας· το γεγονός δεν είναι μόνο αυτό που έρχεται, αλλά κι εκείνο που ήδη μας μεταμορφώνει, ενώ ακόμη το περιμένουμε.

13ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης – Μια βραδιά λόγου και συγκίνησης στα Τρίκαλα

 

Με μια ποιητική επίγευση αποχαιρέτησε φέτος το καλοκαίρι, καθώς το βράδυ της 28ης Αυγούστου το θεατράκι του Ληθαίου ποταμού στα Τρίκαλα φιλοξένησε το 13ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης. Κάτω από τον νυχτερινό ουρανό και δίπλα στα νερά του ποταμού, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να ακούσουν και να μοιραστούν ποιήματα, σε μια γιορτή του λόγου και της έμπνευσης.

Στη βραδιά συμμετείχαν σημαντικοί δημιουργοί: Σταύρος Ζαφειρίου, Γεωργία Κολοβελώνη, Παρασκευή Αλέξη, Απόστολος Γουγουλάκης, Ελένη Αλεξίου, Ηλίας Κεφάλας, Zita Iszó (Ουγγαρία/Τσεχία) και Σωκράτης Καμπουρόπουλος. Οι φωνές τους έπλεξαν έναν διάλογο με το κοινό, αναδεικνύοντας την πολυφωνία της σύγχρονης ποίησης και τη δύναμή της να αγγίζει βαθιά τον άνθρωπο.

Ήταν μια όμορφη βραδιά γεμάτη λέξεις, εικόνες και συναισθήματα, την οποία απόλαυσε πλήθος κόσμου, επιβεβαιώνοντας ότι η ποίηση εξακολουθεί να αποτελεί ζωντανό κομμάτι της συλλογικής μας εμπειρίας.

Θερμά συγχαρητήρια στην υπέροχη και δημιουργική ομάδα της “Θράκας” για την άρτια διοργάνωση και τη συνέχιση ενός θεσμού που έχει καθιερωθεί ως σημείο αναφοράς για την ποιητική ζωή της Θεσσαλίας.

Μια μέρα πριν γεννηθεί το σύμπαν, μια μέρα πριν γεννηθεί ο άνθρωπος

 

Μια μέρα πριν γεννηθεί το σύμπαν,
η σιωπή κοιμόταν στο άδειο της βλέμμα.
Κι όμως, κάτω από εκείνο το αδιανόητο κενό
τρέμανε οι σπόροι των γαλαξιών,
οι ανάσες του χρόνου, τα μέλλοντα όνειρα.

Μια μέρα πριν γεννηθεί ο άνθρωπος,
η μήτρα ήταν σκοτάδι κι απέραντη θαλπωρή.
Κι όμως, κάτω από εκείνη τη σιωπηλή προστασία
τρέμανε τα μάτια που θα άνοιγαν στον κόσμο,
η πνοή που θα γινόταν κραυγή,
οι σκέψεις που δεν είχαν ακόμη όνομα.

Το σύμπαν γεννήθηκε με μια έκρηξη φωτός,
ο άνθρωπος με μια έκρηξη κλάματος.
Και στις δύο στιγμές, η σιωπή έσπασε∙
και ο χρόνος άρχισε να μετρά,
και η ύλη να ζητά μορφή.

Η πρώτη σπίθα του κόσμου
είναι αδελφή με την πρώτη αναπνοή του ανθρώπου.
Το άπειρο του ουρανού
καθρεφτίζεται στο άπειρο της συνείδησης.
Και κάθε άνθρωπος που γεννιέται
είναι μια μικρή επανάληψη της κοσμικής αυγής:
ένα τίποτα που γίνεται παν,
μια σιωπή που γίνεται φως.

Ίσως γι’ αυτό η ψυχή μας
κουβαλάει πάντοτε μια νοσταλγία για τα άστρα:
γιατί η γέννησή μας
είναι γραμμένη με το ίδιο μελάνι που γράφτηκε
η πρώτη σελίδα του κόσμου.

Δ.Τ.

«Στιγμές πίσω από τον χορό»

 

Η μέρα είχε ξημερώσει παγωμένη, με τα δέντρα γυμνά, να δείχνουν πως ο χειμώνας δεν είχε πει ακόμη την τελευταία του κουβέντα. Στο Βαλτινό, όμως, κανείς δεν σκεφτόταν το κρύο. Γάμος ήταν∙ κι ο γάμος ήθελε χορό, φωνές, τραγούδια και κόσμο μαζεμένο. Από κάθε γωνιά του χωριού, μα κι από τα γύρω χωριά, έφταναν οι καλεσμένοι. Οι γυναίκες έστηναν τις κατσαρόλες στη φωτιά, οι άντρες κουβαλούσαν πάγκους και καρέκλες, κι οι μουσικοί ετοίμαζαν τα όργανα.

Μια κυρία στάθηκε λίγο πιο πέρα, πλάι στη φίλη της. Κρατούσε σφιχτά την τσάντα της και παρατηρούσε το πλήθος, σαν να ήθελε να βάλει μια τάξη μέσα σε όλον αυτό τον θόρυβο. Δίπλα της, η Αικατερίνη, ντυμένη με το μαύρο παραδοσιακό φόρεμα και το μενταγιόν της, χαμογελούσε συγκρατημένα. Μπροστά τους, η μικρή Ρούλα, με το καρό παλτό της, είχε γονατίσει στο χώμα, προσπαθώντας να μιμηθεί τις μεγάλες. Κάθε τόσο γύριζε το κεφάλι της προς τον χορό, μα πιο πολύ την τράβαγε το βλέμμα του φωτογράφου που έψαχνε πρόσωπα να φυλακίσει στον φακό του.

«Έλα, στάσου λίγο ήσυχη», της είπε η μάνα της η Αικατερίνη, βάζοντας απαλά το χέρι στον ώμο της μικρής.
«Μα θέλω να πάω να δω τον γαμπρό!» απάντησε εκείνη.
«Θα τον δεις σε λίγο, μη βιάζεσαι. Όλα στον καιρό τους.»

Πίσω τους, το γλέντι είχε ανάψει. Οι άντρες πρώτοι στον κύκλο, με τα χέρια απλωμένα, και πιο πίσω οι γυναίκες, με βήμα πιο συγκρατημένο, κρατούσαν τον ρυθμό. Ο βιολιτζής τέντωνε τη δοξαριά με δύναμη, κι ο κλαριντζής έσυρε ένα σκοπό που έμοιαζε να βγαίνει κατευθείαν από την ψυχή του χωριού.

Ο φωτογράφος έκανε ένα νεύμα. «Εδώ, κοιτάξτε με», τους είπε χαμηλόφωνα. Οι τρεις γυναίκες στάθηκαν όπως μπορούσαν. Δεν ήξεραν τότε πως εκείνη η στιγμή, μικρή και φαινομενικά ασήμαντη, θα έμενε να τις κοιτάει πίσω, χρόνια μετά, από το χαρτί της φωτογραφίας.

Η μία σοβάρεψε, η άλλη χαμογέλασε αχνά, κι η Ρούλα, με την ανυπομονησία της παιδικής ηλικίας, έκανε μια κίνηση σαν να ήθελε να πεταχτεί προς τον χορό.

Ο φωτογράφος, ίσως χωρίς να το ξέρει, κατέγραψε όχι μόνο ένα γάμο, αλλά και το μυστικό πέρασμα ανάμεσα στο συλλογικό και το ατομικό, στο παροδικό και το αιώνιο. Σήμερα, όσοι κοιτούν αυτή τη φωτογραφία δεν βλέπουν απλώς τρεις ανθρώπους σε μια γιορτή. Βλέπουν το αποτύπωμα μιας εποχής, μιας κοινότητας που έζησε, χόρεψε, γλέντησε και χάθηκε – μα που μένει ζωντανή μέσα από τέτοιες στιγμές που αντιστάθηκαν στη λήθη.

ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΙ

 

Λατρεύω τους ευκάλυπτους με όλη τη θρησκευτική κι ερωτική σημασία που μπορεί να πάρει το ρήμα. Τους παρακολουθώ να γδύνονται, αποκαλύπτοντας τη βαθύτερη φύση τους που αναδύεται κάτω από τον φλοιό, χωρίς να απεκδύονται την ευθύνη τους για τον ορατό κόσμο. Έλα, μου λένε τα ιερογλυφικά του γυμνού σώματός των, έλα μου λέει η γλώσσα των πολύχρωμων τατουάζ τους, έλα με παροτρύνουν εν χορώ τα αλσύλλιά τους και μαζί θα σώσουμε τις αρετές που λείπουν απ’ τον κόσμο. Έλα, φωνάζουν επιτακτικά, μαζί να πάμε κατάστικτοι και εικονογραφημένοι με ό,τι το σύμπαν μας πληροφορεί με την άρρητη ομορφιά του. 

Του Ηλία Κεφάλα

Ο φακός του Βασίλη Σταμούλη στο Βυζαντινό Φρούριο και το Βαρούσι

 

Ο Βασίλης Σταμούλης επισκέφθηκε το Βυζαντινό κάστρο των Τρικάλων, το ιστορικό Φρούριο που δεσπόζει πάνω από την πόλη και στέκει ακοίμητος μάρτυρας αιώνων. Με τη φωτογραφική του ματιά κατέγραψε τον επιβλητικό πύργο με το ρολόι, σύμβολο και σημείο αναφοράς για τους Τρικαλινούς, που συνεχίζει να ορίζει τον ρυθμό της καθημερινότητας. Στάθηκε μπροστά στα πέτρινα τοιχώματα του κάστρου, αφήνοντας τον φακό του να αναδείξει τη δύναμη και τη φθορά του χρόνου χαραγμένη στις πέτρες.

Περιδιάβηκε τα συμπλέγματα των σκαλοπατιών και τα μονοπάτια που οδηγούν στις διάφορες γωνιές του Φρουρίου, συλλαμβάνοντας με τις φωτογραφίες του τη διαλεκτική ανάμεσα στο φως και τη σκιά, το παρελθόν και το παρόν. Από εκεί, το βλέμμα του στράφηκε στον παραδοσιακό οικισμό του Βαρουσίου, με τα παλιά αρχοντικά, τις εκκλησίες και τα στενά δρομάκια, που συμπληρώνουν την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής.

Η επίσκεψη αυτή, του Βασίλη Σταμούλη, στο Φρούριο ήταν μια περιήγηση αλλά και μια καλλιτεχνική συνάντηση με την ιστορία και την ψυχή των Τρικάλων∙ ένα φωτογραφικό ταξίδι που αποτύπωσε τον διάλογο της πόλης με τη μνήμη της.

Το 13ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης στα Τρίκαλα

 

Με την ποίηση να κυριαρχεί και τους στίχους να μαγεύουν, μετακαλώντας ποιητές διεθνώς αναγνωρισμένους, πραγματοποιείται το καλοκαίρι του 2025 το 13ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης και συγκεκριμένα το διάστημα 25-29 Αυγούστου. Ο Δήμος Τρικκαίων στηρίζει τη διοργάνωση και φέτος, φιλοξενώντας την αντίστοιχη εκδήλωση στις 28 Αυγούστου 2025, στο θεατράκι του Ληθαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εκδήλωση των Τρικάλων συμμετέχουν τρικαλινοί/ες ποιητές και ποιήτριες, αλλά βραβευμένοι ποιητές και από την Ισπανία, την Τυνησία, την Ουγγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης στο μαγευτικό θεατράκι του Ληθαίου (ώρα έναρξης 20:00) είναι το ακόλουθο:

Πέμπτη 28. 8. 2025

Τρίκαλα – Θεατράκι του Ληθαίου

Η εκδήλωση θα συνοδεύεται από ζωντανή μουσική.

Παρουσιαστής: Νικόλας Κουτσοδόντης

20:00 – 20:10

Εισαγωγικοί χαιρετισμοί

Μιχαήλ Λάππας, Αντιδήμαρχος Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού Δήμου Τρικκαίων

Θάνος Γώγος, Διευθυντής του Φεστιβάλ

Ειρήνη Κομνηνού, Προϊσταμένη του Τμήματος Ευρωπαϊκής Ένωσης /ΥΠΠΟ, Project Manager του Γραφείου Δημιουργική Ευρώπη Ελλάδας

20:10 – 20:20

Ζωντανή Μουσική

20:20 – 20:50

Ανάγνωση Ποίησης

Συμμετέχοντες: Σταύρος Ζαφειρίου, Γεωργία Κολοβελώνη, Παρασκευή Αλέξη, Απόστολος Γουγουλάκης, Ελένη Αλεξίου

20:50 – 21:00

Ζωντανή Μουσική

21:00 – 21:40

Ανάγνωση Ποίησης

Συμμετέχοντες: Miguel Rodriguez Monteavaro (Ισπανία), Helen Ivory (Ηνωμένο Βασίλειο), Yolanda Castaño (Ισπανία), Θωμάς Τσαλαπάτης, Marianne Catzaras (Τυνησία)

21:40 – 21:50

Ζωντανή Μουσική

 21:50 – 22:15

Ανάγνωση Ποίησης

Συμμετέχοντες: Ηλίας Κεφάλας, Zita Iszó (Ουγγαρία/Τσεχία), Σωκράτης Καμπουρόπουλος.

Από το γραφείο Τύπου

Βαλτσινιώτικο παραμύθι «Η Προνοητικότητα πριν την Αναγκαιότητα»

 

Κάποτε στην εύφορη πεδιάδα του Βαλτινού, που απλωνόταν μέχρι τους πρόποδες του Κόζιακα, οι άνθρωποι ζούσαν από γενιά σε γενιά με την πεποίθηση πως «ο χρόνος φέρνει λύσεις». Αν η σκεπή έσταζε, περίμεναν τις βροχές για να πειστούν να την φτιάξουν. Αν τα χωράφια έμεναν ακαλλιέργητα, έλεγαν πως «την άνοιξη θα βρούμε τον τρόπο». Η αναγκαιότητα ήταν ο κυρίαρχος δάσκαλος τους, μα ήταν δάσκαλος αυστηρός, που ζητούσε πληρωμή σε κόπο, δάκρυ και απώλεια.

Ανάμεσά τους ζούσε ένας γέροντας, ο Φρόντιος Αριστόβουλος. Δεν ξεχώριζε για πλούτη ή δύναμη· ξεχώριζε για τον τρόπο που κοιτούσε τον κόσμο. Έβλεπε τα σημάδια που άλλοι προσπερνούσαν: το σύννεφο που στέκονταν βαρύ στον ορίζοντα, το φύλλο που κιτρίνιζε νωρίτερα, το πουλί που άλλαζε φτερούγισμα. Δεν έβλεπε το παρόν μόνο· έβλεπε το μέλλον σαν σκιά που απλωνόταν και τον καλούσε να προετοιμαστεί.

Κι όταν οι συγχωριανοί του γελούσαν με τις έγκαιρες προετοιμασίες του, εκείνος χαμογελούσε ήσυχα. «Η αναγκαιότητα», τους έλεγε, «είναι σαν ποτάμι που ξεχειλίζει. Αν σταθείς μπροστά του την ώρα που φουσκώνει, θα σε παρασύρει. Αν όμως φτιάξεις φράγμα πριν, θα το δαμάσεις. Μην περιμένετε το νερό να σας θυμίσει τη δύναμή του· μάθετε να ακούτε το μουρμουρητό του πριν γίνει βρυχηθμός.»

Όταν ο σκληρός χειμώνας ήρθε, ο λόγος του φανερώθηκε αληθινός. Οι σκεπές έσπαγαν, τα χωράφια πάγωναν, οι αποθήκες άδειαζαν. Οι άνθρωποι έτρεχαν σαστισμένοι να προλάβουν τον καιρό που τους είχε ήδη προσπεράσει. Έσκαβαν στο χιόνι για μια μπουκιά, έσπαγαν ξύλα από τις πόρτες τους για να ανάψουν φωτιά. Μα το χιόνι δεν συγκινείται από ανάγκες, ούτε ο άνεμος λυπάται την αργοπορία.

Μέσα στη θύελλα, το σπίτι του Φρόντιου Αριστόβουλου στεκόταν σαν ήρεμο φανάρι. Είχε ξύλα, είχε ψωμί, είχε φωτιά. Μα πάνω απ’ όλα είχε γαλήνη. Οι γείτονες χτυπούσαν την πόρτα του, και ο γέροντας τους άνοιγε, όχι με έπαρση, αλλά με συμπόνια. Τους μοίραζε ψωμί και ζεστασιά, κι όταν οι φωνές τους έσβηναν στο σιωπηλό θαύμα της σωτηρίας, εκείνος έλεγε:

«Δείτε, φίλοι μου, πόσο διαφορετικά μιλά η ανάγκη και πόσο η πρόνοια. Η ανάγκη φωνάζει, χτυπάει, σας γονατίζει· η πρόνοια ψιθυρίζει, δείχνει, σας σηκώνει. Ο ένας δρόμος οδηγεί στον πανικό, ο άλλος στην ηρεμία. Όποιος σπέρνει νωρίς, θερίζει με σιγουριά· όποιος περιμένει την καταιγίδα για να ψάξει σπόρο, χάνει και τον σπόρο και τον καιρό.»

Τα λόγια του ήταν σαν σπόροι που βλάστησαν μέσα στη δοκιμασία. Όταν ο χειμώνας έλιωσε, οι άνθρωποι θυμήθηκαν πως η ζωή δεν είναι άδικη· είναι απλώς ακριβής. Όπως το ρολόι δεν σταματά για όποιον αργεί, έτσι κι ο χρόνος δεν συγχωρεί την αναβλητικότητα.

Έτσι, το Βαλτινό άλλαξε. Οι κάτοικοι έμαθαν να συνεργάζονται, να σκέφτονται όχι μόνο το σήμερα αλλά και το αύριο. Έχτισαν αποθήκες για όλους, οργάνωσαν τις εποχές τους με σύνεση, άκουσαν ξανά τη φωνή της φύσης, που μιλά με σημάδια πριν μιλήσει με μαστίγια. Και τα παιδιά τους μεγάλωσαν με μια φράση που πέρασε από στόμα σε στόμα:

«Η προνοητικότητα πριν την αναγκαιότητα είναι σαν το φως πριν την αυγή. Δεν τυφλώνει, μα σου δείχνει πού να βαδίσεις. Κι όποιος βαδίζει στο πρώτο φως, φτάνει στον ήλιο χωρίς να σκοντάψει.»

Κι έτσι, η πεδιάδα του Βαλτινού δεν ξαναγνώρισε πείνα ούτε πανικό. Γιατί η αληθινή δύναμη δεν ήταν στα χωράφια τους ούτε στα κοπάδια τους, αλλά στο μυαλό και στην καρδιά τους, που είχαν μάθει πια πως η σοφία βρίσκεται στο να προλαμβάνεις το κακό πριν αυτό γίνει καταιγίδα.

Από τότε, έμαθαν πως όποιος προνοεί πριν την ανάγκη, ζει πάντα με γαλήνη· γιατί η σοφία δεν είναι να νικάς την καταιγίδα, αλλά να την προβλέπεις πριν φτάσει.

Δ.Τ.

Ο Νίκος Αναστ. Σταμούλης: Ο Έλληνας μετανάστης που κατέκτησε τη Γερμανία με τη μαγειρική του

 

Ο συγχωριανός μας, Νίκος Αν. Σταμούλης είναι ένας από εκείνους τους Έλληνες μετανάστες που καταφέρνουν να μετατρέπουν τη νοσταλγία για την πατρίδα σε δημιουργία και προσφορά. Ζει και εργάζεται στη Γερμανία, όπου με σκληρή δουλειά και μεράκι έχει καταφέρει να αναδείξει τις ιδιαίτερες ικανότητές του στη μαγειρική.

Η φήμη του δεν άργησε να εξαπλωθεί, καθώς οι γεύσεις που προσφέρει συνδυάζουν την ελληνική παράδοση με τη δημιουργική του έμπνευση. Πρόσφατα, ο Νίκος συμμετείχε σε έναν διαγωνισμό που διοργάνωσε ο αθλητικός και κοινωνικός σύλλογος Flying Goalie. Εκεί, μαγείρεψε ένα φαγητό που ξεχώρισε για τη νοστιμιά, την ισορροπία και την αυθεντικότητά του, κερδίζοντας το πρώτο του μετάλλιο.

Η χαρά όμως δεν σταμάτησε εκεί. Σύντομα, σε μια δεύτερη διοργάνωση της ίδιας ομάδας, αυτή τη φορά στο πλαίσιο των «Εβδομαδιαίων εκδηλώσεων», ο Νίκος κατέκτησε και ένα ακόμη σημαντικό βραβείο: το Κύπελλο από το δεύτερο γκρουπ του Flying Goalie. Η βράβευσή του αυτή δεν ήταν μόνο μια επιβεβαίωση του ταλέντου του, αλλά και μια αναγνώριση της αφοσίωσης, της δημιουργικότητας και του πάθους που βάζει στη μαγειρική.

Ο Νίκος Αν. Σταμούλης αποτελεί σήμερα παράδειγμα για πολλούς νέους μετανάστες: ότι η αγάπη για αυτό που κάνεις, σε συνδυασμό με επιμονή και προσήλωση, μπορεί να σε οδηγήσει στην επιτυχία και στην αναγνώριση, ακόμη και μακριά από την πατρίδα.

«Το τραγούδι του Παλιοπόταμου» (της Ρούλας Σταυρέκα)

 

Κάθε Φλεβάρη, όταν τα κρύα γίνονταν πιο ήπια κι έσπαζαν οι πάγοι στις όχθες, το μεγάλο ποτάμι του Βαλτινού, ο Παλιοπόταμος, άρχιζε να τραγουδά. Δεν το έγραφε καμία παρτιτούρα, καμία φωνή ανθρώπου δεν μπορούσε να το μιμηθεί. Ήταν το κόασμα των βατράχων που άρχιζαν το τραγούδι τους όταν έπεφτε το πρώτο σκοτάδι, μια συναυλία που κρατούσε όλη τη νύχτα, ώσπου να ξημερώσει.

Τότε σωπαίναμε όλοι. Τα σκυλιά σταματούσαν το γάβγισμα, οι γάτες έμεναν ακίνητες στις στέγες, κι εμείς, ξαπλωμένοι στα κρεβάτια μας, αφήναμε τη μουσική να κυλάει μέσα μας, σαν ποτάμι που μας ξέπλενε από τις έγνοιες της μέρας. Μια απέραντη γαλήνη απλωνόταν στο χωριό μας, κάτω από τα αστέρια που έλαμπαν πάνω από τα χωράφια και τα δέντρα.

Μες στη σιγαλιά, άλλη μια μουσική γινόταν η παρέα μας, ο γλυκός ήχος από τα τριζόνια που καθόταν πάνω στις πέτρες και στα χορτάρια της αυλής. Το τρίξιμό τους ήταν σαν ψίθυρος, σαν ανάσα ελαφριά, που με νανούριζε. Έκλεινα τα μάτια μου και, προτού το καταλάβω, ο ύπνος με έπαιρνε, αφήνοντάς μου μια γεύση άνοιξης και ελευθερίας στα χείλη.

Στο χωριό δεν είχαμε φασαρία από αυτοκίνητα ούτε σειρήνες ούτε φώτα που έκαιγαν όλη τη νύχτα. Μαθαίναμε κάθε ήχο: το φτερούγισμα της κουκουβάγιας, το βάδισμα μιας αλεπούς στο μονοπάτι, το κάλεσμα του νυχτοπούλιου. Δεν φοβόμασταν. Ζούσαμε μαζί με όλα αυτά τα πλάσματα, κι εκείνα ζούσαν μαζί μας, σαν μια οικογένεια που μοιράζεται την ίδια γη.

Με την άνοιξη περιμέναμε τα χελιδόνια. Πάντα γύριζαν, κι οι φωλιές τους, κάτω από τα μπαλκόνια μας, περίμεναν κι αυτές να γεμίσουν ξανά ζωή. Δεν τις χαλούσαμε ποτέ. Τα βλέπαμε να φέρνουν λάσπη και χορτάρια, να χτίζουν με υπομονή το μικρό τους σπίτι, όπως οι άνθρωποι, μόνο που εκείνα τραγουδούσαν όλη μέρα.

Κοντά στον Μύλο, οι πελαργοί έκαναν τη δική τους φωλιά στην κολόνα της ΔΕΗ. Ο ήχος από τα ράμφη τους ήταν σαν δύο ξύλα που χτυπούσαν μαζί, ένας παράξενος, δυνατός ήχος που αντηχούσε μες στη γειτονιά. Καθόμασταν και τους κοιτούσαμε, με θαυμασμό για το πώς η φύση τους δίδαξε να πετούν τόσο ψηλά και να γυρίζουν πάντα στον ίδιο τόπο.

Και το καλοκαίρι, τα τζιτζίκια άρχιζαν το τραγούδι τους, χιλιάδες φωνές μαζί, που κάποιους τους ξεκούραζαν κι άλλους τους κούραζαν. Εμένα με ζάλιζαν λίγο, αλλά ήξερα πως ήταν κι αυτά κομμάτι αυτού του κόσμου, όπως και τα πουλιά που έφερναν θρύλους μαζί τους.

Η γιαγιά μου έλεγε για τον Γκιώνη και τον Κούκο, πως ήταν κάποτε δυο αδέλφια, ο Αντώνης και ο Νίκος, που χάθηκαν στο δάσος, κι από τότε ψάχνει ο ένας τον άλλο φωνάζοντας τα ονόματά τους. Ο Γκιώνης φωνάζει Αντώνη τη νύχτα, κι ο Κούκος Νίκο την αυγή. Στενοχωριόμουν με την ιστορία αυτή, γιατί δεν ήθελα να χαθούν τα αδέλφια για πάντα.

Όμως κάθε φορά που άκουγα τον Κούκο να φωνάζει, ένιωθα πως έφερνε την άνοιξη, πως μαζί του έφερνε ελπίδα, κι ίσως μια μέρα τα δύο αδέλφια να ξαναβρίσκονταν, μες στον ήλιο και τη δροσιά του πρωινού, εκεί στον Παλιοπόταμο που πάντα τραγουδούσε.

Ρούλα Σταυρέκα

Η ιεροτελεστία της απλότητας

 

Ο Βασίλης Κράβαρης, απόμαχος πια αγρότης, στέκεται γαλήνιος μπροστά στη σχάρα, ψήνοντας με ήρεμες κινήσεις πιπεριές και μελιτζάνες· καρπούς της γης που υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή. Το πρόσωπό του, αυλακωμένο από τον ήλιο και τους χειμώνες των χωραφιών, φωτίζεται από μια ήσυχη υπερηφάνεια: ακόμη κι αν τα χέρια του δεν σπέρνουν όπως παλιά, εξακολουθούν να φροντίζουν, να υπηρετούν, να προσφέρουν.

Η αυλή του σπιτιού γύρω του αποτελεί έναν μικρόκοσμο αρμονίας. Το παλιό τρακτέρ, τα εργαλεία παραταγμένα σαν σιωπηλοί φρουροί μιας ζωής μόχθου, οι πλακοστρωμένες γωνιές, τα γλαστράκια με βασιλικούς και γαρύφαλλα — όλα είναι στη θέση τους, όχι τυχαία, αλλά για να θυμίζουν ότι τίποτα δεν χάνεται από ό,τι αγαπήθηκε πραγματικά. Εδώ συγκεντρώνεται ακόμη η οικογένεια, όπως παλιά κάθε Κυριακή: τα εγγόνια τρέχουν στο χορτάρι, οι καρέκλες στοιχίζονται γύρω από το τραπέζι, και ο αέρας μοσχοβολάει γη απλόχερη, καρτερική.

Ο Βασίλης δεν μιλά πολύ. Η στοχαστική του σιωπή, ωστόσο, λέει πολλά: πως η ευτυχία κατοικεί στις μικρές, ταπεινές πράξεις· σε μια γουλιά κρασί, σε ένα κομμάτι ψωμί που συνοδεύεται από τις ψητές μελιτζάνες και τις γλυκιές πιπεριές της αυλής του — στο μοίρασμα, τελικά, της απλότητας. Αυτό το μεσημεριανό τραπέζι δεν είναι μια απλή συνήθεια, αλλά ένας άρρητος ύμνος στη συνέχεια της ζωής, στη μνήμη, στη ρίζα.

Κάθε φορά που η σχάρα ανάβει, δεν ψήνει μόνο λαχανικά· ζεσταίνει μνήμες, ξυπνά ιστορίες, συντηρεί δεσμούς. Και ο Βασίλης, ο παλιός αγρότης από το Βαλτινό, στέκει στο κέντρο αυτού του κύκλου, ταπεινός «ιερέας» μιας καθημερινής τελετουργίας, στην οποία η γη, η οικογένεια και ο χρόνος ενώνονται, υφαίνοντας ένα περιβάλλον λιτό, αλλά γεμάτο ουσιώδη γαλήνη.

Ανάλυση του ποιήματος «Ο ύμνος του Α.Ο. Βαλτινού»

 

«Ο ύμνος του Α.Ο Βαλτινού»

 

Εμπρός του Βαλτινού παιδιά

στο γκολ, στην νίκη, στην πρωτιά!

Σμιλέψτε νου, κορμί, καρδιά

βάλτε στα πόδια σας φτερά!

 

Ωραίοι, νέοι και γενναίοι

μ’ αστραφτερή, κοφτή ματιά,

όσο κοντεύει ο ήλιος καίει

μα είναι τ’ όνειρο φωτιά.

 

Είναι το φως που σαγηνεύει

κι όλους σας έλκει στα ψηλά,

μα την πορεία δυσκολεύει

η σκοτεινιά κι η αντηλιά.

 

Ωραίοι, νέοι και γενναίοι

εκεί στη στρόγγυλη Θεά,

γεννάει ο νους φωτιά και ρέει

μια λάβα, μια ουσία φαιά.

 

Ανάλυση του ποιήματος «Ο ύμνος του Α.Ο. Βαλτινού»

1. Θέμα

Το ποίημα αποτελεί ύμνο – επευφημία προς την ομάδα του Α.Ο. Βαλτινού, εμψυχώνοντας τους νέους του χωριού να αγωνιστούν με πάθος, ήθος και δύναμη για τη νίκη και την πρωτιά. Παράλληλα, λειτουργεί ως ύμνος της νεότητας, της συλλογικότητας και του αθλητικού ιδεώδους, συνδέοντας το άθλημα με το όνειρο και την υπέρβαση.

2. Δομή

Το ποίημα αποτελείται από τέσσερις τετράστιχες στροφές με ρυθμό εμβατηρίου, έντονο επιτακτικό τόνο (προτροπές: «Εμπρός», «Σμιλέψτε», «βάλτε») και εικόνες που εναλλάσσονται ανάμεσα:

στο γήπεδο (ρεαλισμός) και στα υψηλά ιδανικά (ονειρικό – μεταφορικό πεδίο).

3. Νοηματικοί άξονες

Α’ στροφή:

Κάλεσμα σε πορεία προς τη νίκη και την πρωτιά, με σύνθημα τον αγώνα, τη χαρά της συμμετοχής και τη φιλοδοξία. Το «σμιλέψτε νου, κορμί, καρδιά» τονίζει την ολιστική ανάπτυξη αθλητή και ανθρώπου.

Β’ στροφή:

Η νιότη και η γενναιότητα τονίζονται («Ωραίοι, νέοι και γενναίοι») με αναφορά στον καυτό ήλιο (δοκιμασία – προσπάθεια), αλλά και στο όνειρο που «είναι φωτιά», δηλαδή ισχυρό κίνητρο και πηγή δύναμης.

Γ’ στροφή:

Η γλυκύτητα του φωτός (ελπίδα, όραμα) τραβά τους αθλητές στα «ψηλά» (στόχους – ιδανικά), όμως οι δυσκολίες (σκοτεινιά, αντηλιά) κάνουν την πορεία δύσκολη, αναγνωρίζοντας τα εμπόδια του αγώνα και της ζωής.

Δ’ στροφή:

Η σύνδεση με τη «στρόγγυλη Θεά» (μπάλα, ποδόσφαιρο) αποδίδει ιερότητα στο παιχνίδι. Ο νους γεννά «φωτιά» (πάθος, δημιουργικότητα), ενώ η «λάβα» και «ουσία φαιά» παραπέμπουν στη ροή ενέργειας, στην έκφραση ψυχικής δύναμης και στρατηγικής σκέψης κατά τον αγώνα.

4. Εκφραστικά μέσα

Προσωποποιήσεις – μεταφορές:

«στρόγγυλη Θεά» (μπάλα)

«βάλτε στα πόδια σας φτερά» (ταχύτητα – όνειρο)

«το φως που σαγηνεύει» (ελπίδα, στόχος)

«γεννάει ο νους φωτιά» (έμπνευση)

Αντίθεση:

Φως – σκοτεινιά

Όνειρο – δυσκολία

Ήλιος που καίει – όνειρο φωτιά

Εικόνες:

του ήλιου, της φωτιάς, της λάβας, της αντηλιάς

του γηπέδου ως τόπου δοκιμασίας και υπέρβασης

Ρυθμός – επιτακτική διάθεση:

Ρηματικοί τύποι προστακτικής: «Εμπρός», «Σμιλέψτε», «βάλτε»

Αντίλαλος συνθημάτων γηπέδου, ενισχύει την κινητοποίηση.

5. Μηνύματα – αξίες

Συλλογικότητα και πίστη στον αγώνα.
Η νιότη καλείται να είναι γενναία, δυνατή, ανοιχτή στο όνειρο.
Η νίκη δεν είναι μόνο αθλητική, αλλά νίκη πνεύματος και χαρακτήρα.
Η πορεία προς την κορυφή συνοδεύεται από δυσκολίες, αλλά το όραμα είναι φωτεινό.
Το ποδόσφαιρο αναδεικνύεται σε τελετουργία δημιουργικότητας και κοινοτικής συνάντησης, μια γιορτή για το Βαλτινό.

Συμπέρασμα

Το ποίημα λειτουργεί ως ύμνος ενότητας, πάθους και πίστης στο κοινό όραμα του Βαλτινού, ενδυναμώνοντας την ταυτότητα της κοινότητας και προσφέροντας στους νέους πρότυπα αγώνα, ήθους και υψηλών στόχων μέσα από την ποδοσφαιρική προσπάθεια, την πειθαρχία και την ομαδικότητα.

Τον ύμνο έγραψε το 2019, ο Δημήτρης Τσιγάρας και τον μελοποίησε ο Θωμάς Σιώμος.

Ανατολή και Δύση στο ίδιο βήμα

 

Η εικόνα του παππού Θανάση Ζαμπακά με την εγγονή του Χαρά είναι ένας ζωντανός μύθος για τη ροή των γενεών — μια γέφυρα ανάμεσα σε αυτό που δύει αργά και όμορφα και σε αυτό που ανατέλλει με ορμή και προσμονή. Το βλέμμα της μικρής προς τον παππού έχει μέσα του το ερώτημα, την περιέργεια, την χαρά της ανακάλυψης. Το βλέμμα του παππού προς την εγγονή έχει τρυφερότητα, γνώση, έναν ήσυχο θαυμασμό. Μέσα σε αυτή την στιγμή, συμπυκνώνονται δεκαετίες ανθρώπινης εμπειρίας.

Όπως η ανατολή και η δύση του ήλιου σχηματίζουν έναν αέναο κύκλο που ποτέ δεν σταματά, έτσι και οι γενιές διαδέχονται η μία την άλλη, με την ησυχία μιας φυσικής και βαθιάς συνέχειας. Ο παππούς —φορέας μνήμης, παραδόσεων, ιστορίας— παραδίδει αθόρυβα στην εγγονή το νήμα της ζωής. Και το παιδί, μέσα στην ανεμελιά και την αθωότητά του, γίνεται ο φορέας του αύριο, της ελπίδας, της εξέλιξης.

Σε εκείνη τη χειρονομία, στο πιάσιμο του χεριού, κατοικεί ο χρόνος ο παλιός και ο χρόνος ο καινούριος. Είναι σαν να επικοινωνούν χωρίς λέξεις δύο εποχές: η σοφία που έχει μάθει να αφήνεται και η νιότη που τώρα μαθαίνει να κρατιέται. Κι ο κόσμος γυρίζει —όπως η γη μέσα στον κύκλο του 24ωρου— παραδίδοντας ασταμάτητα σκυτάλη: μέρα και νύχτα, γέλιο και δάκρυ, αρχή και τέλος, που τελικώς δεν είναι τίποτα άλλο παρά συνεχείς μεταμορφώσεις του ίδιου του θαύματος της ζωής.

Έτσι διασώζεται η ομορφιά του ανθρώπινου ταξιδιού: στο βήμα ενός παππού που πλησιάζει στο σούρουπο και στο βλέμμα μιας εγγονής που μόλις είδε την αυγή της ζωής να ανατέλλει. Κι όσο οι δυο τους περπατούν χέρι-χέρι, μες στον δρόμο της πόλης αλλά και στον δρόμο του χρόνου, τόσο ο κύκλος συνεχίζει να γυρίζει σαν κάτι αιώνιο που απλώς αλλάζει μορφές.

Γνώμη… δύναται να έχουν άπαντες. Μα γνώση, για να ’χουν γνώμη… έχουν;

 

Το Βαλτινό απλώνεται δίπλα στο ποτάμι, 
σαν χούφτα χώμα που ακουμπάει το νερό του Παλιοπόταμου.
Κάθε δειλινό, οι άνθρωποι μαζεύονταν στην πλατεία,
κάτω από τα γερασμένα πλατάνια.
Η γη μύριζε υγρασία,
ο αέρας κουβαλούσε τα νέα της ημέρας.

Κι εκεί, μέσα σε κουβέντες και γέλια,
γεννιόντουσαν γνώμες…
για βροχές που δεν έβρεξαν,
για σπόρους που δεν φύτεψαν,
για δρόμους που δεν διάβηκαν ποτέ.
Οι λέξεις τους… ανέβαιναν στον αέρα
σαν σμήνος πουλιών χωρίς πυξίδα.

Στην άκρη, πάντα στην άκρη,
καθόταν ένας γέροντας.
Σιωπηλός,
με τα μάτια βυθισμένα στον ποταμό.
Δεν μιλούσε πολύ… γιατί είχε περπατήσει ως τις πηγές του ποταμού.
Είχε πνιγεί δυο φορές στα νερά της βροχής.
Είχε θάψει στάχυα και θερίσει λιμούς.

Οι δικές του λέξεις έβγαιναν αργά,
όπως οι σταγόνες από πηγή
που ζει μέσα στην πέτρα.

Κάποτε ένα παιδί τον ρώτησε:
—Δάσκαλε, γιατί μιλάς τόσο λίγο;

Κι εκείνος είπε:
—Γιατί η γνώμη είναι εύκολη σαν τον άνεμο…
Όλοι μπορούν να την έχουν.
Μα η γνώση, για να ’χεις γνώμη,
θέλει αυτί που ξέρει να ακούει,
μάτι που βλέπει και πίσω από την εικόνα,
και καρδιά που αντέχει να περιμένει.

Τότε ο Παλιοπόταμος αναστέναξε,
κι ένα κύμα ήρθε ως την πλατεία,
σα να ήθελε να ξεπλύνει
όλες τις άδειες λέξεις του χωριού.

Κι έτσι έμεινε να λέγεται…
πως η γνώμη που δεν ριζώνει στη γνώση
είναι δέντρο χωρίς ρίζες.
Κι ο πρώτος άνεμος…
θα το ρίξει.

Απάντηση του Προέδρου Τοπικής Κοινότητας Βαλτινού, Προς τη ΔΕΥΑΤ

 

Η ανακοίνωσή σας, αντί να αποτυπώνει έμπρακτη κοινωνική ευαισθησία, επιλέγει να υποβαθμίσει ένα ζήτημα ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε «πρόβλημα ελαχίστων κακοπληρωτών» και να επιπλήξει δημόσια την Τοπική Κοινότητα Βαλτινού, αποφεύγοντας τον πραγματικό διάλογο με τους πολίτες που υπηρετείτε.

Υπενθυμίζουμε ότι, σύμφωνα με το Άρθρο 21 του Συντάγματος, η Πολιτεία οφείλει να μεριμνά για την κοινωνική προστασία των αδυνάτων και να διασφαλίζει συνθήκες ανθρώπινης διαβίωσης, καθώς και ότι το Άρθρο 25 καθιερώνει την αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου και της αναλογικότητας. Το δικαίωμα πρόσβασης στο νερό ως απολύτως θεμελιώδες στοιχείο υγείας και αξιοπρέπειας έχει αναγνωριστεί από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (Ψήφισμα 64/292/2010), ενώ με την Οδηγία 2020/2184/ΕΕ τονίζεται η υποχρέωση των κρατών να εξασφαλίζουν επαρκές πόσιμο νερό σε όλους, ιδίως στις ευάλωτες ομάδες.

Περαιτέρω, ο Νόμος 1069/1980, που διέπει τη λειτουργία των ΔΕΥΑ, προβλέπει ρητά ότι οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης – Αποχέτευσης έχουν κοινωνικό σκοπό και οφείλουν, στο πλαίσιο της αρχής της ισότητας και της κοινωνικής αλληλεγγύης, να λαμβάνουν μέτρα για τη μη διακοπή παροχών σε περιπτώσεις πραγματικής αδυναμίας. Συνεπώς, η αποστολή συνεργείων για αιφνιδιαστική διακοπή ύδρευσης σε οικονομικά αδύναμους κατοίκους, χωρίς προηγούμενη κοινωνική διερεύνηση και χωρίς συνεργασία με την Τοπική Κοινότητα, εκφεύγει των επιτρεπτών υπηρεσιακών ορίων και προσβάλλει ευθέως τα Συνταγματικά και διεθνή εχέγγυα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και υγείας.

Είναι θεσμικώς απαράδεκτο να καταφεύγετε σε πρακτικές παραδειγματικής τιμωρίας, ετεροχρονισμένα να επικαλείστε «αναρτήσεις σε πίνακες» ως ενημέρωση, και δημοσίως να χαρακτηρίζετε την αντίδραση των κατοίκων ως δήθεν «ψευδή κατάσταση». Η Τοπική Κοινότητα Βαλτινού δεν θα επιτρέψει την de facto ταξική διάκριση με βάση την «αντοχή στην πληρωμή». Οφείλετε, πριν από οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια, να εφαρμόζετε εξατομικευμένη κοινωνική διερεύνηση, μηχανισμό κοινωνικής εξυγίανσης τρωτών νοικοκυριών και υποχρεωτική διαβούλευση με τα τοπικά όργανα.

Σας καλούμε άμεσα:

·         Να παγώσετε κάθε διαδικασία διακοπής παροχών ύδρευσης στο Βαλτινό σε νοικοκυριά κοινωνικά ευπαθή·

·         Να εγκαθιδρύσετε θεσμοθετημένο πρωτόκολλο κοινωνικής προστασίας πριν από οποιαδήποτε διακοπή·

·         Να ζητήσετε δημόσια συγγνώμη για τους χαρακτηρισμούς και την άδικη στοχοποίηση της Τοπικής Κοινότητας.

Σε διαφορετική περίπτωση, σας ενημερώνω ότι επιφυλάσσομαι να προσφύγω άμεσα στον Συνήγορο του Πολίτη, την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, καθώς και στο Υπουργείο Εσωτερικών, ώστε να αξιολογηθεί η νομιμότητα και συμβατότητα των ενεργειών σας με το Σύνταγμα, τη διεθνή έννομη τάξη και το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των ΔΕΥΑ.

Το νερό είναι πηγή ζωής και όχι εργαλείο εξουσίας. Όποιος το ξεχνά, κινδυνεύει να αποκοπεί ο ίδιος — όχι από τους λογαριασμούς, αλλά από τη συλλογική συνείδηση των πολιτών.

Με τιμή,

Βάιος Τσιγάρας

Πρόεδρος Τοπικής Κοινότητας Βαλτινού

Βαλτινό, 19/8/2025

Αλήθειες και πραγματικότητα για τις διακοπές υδροδότησης σε χρόνιους οφειλέτες της ΔΕΥΑΤ

 Λάβαμε και δημοσιεύουμε την απάντηση της ΔΕΥΑΤ για τις διακοπές υδροδότησης σε χρόνιους οφειλέτες της.

Η ΔΕΥΑΤ στέκεται πάντα με σύνεση, κατανόηση και κοινωνικό πρόσωπο στα όποια προβλήματα αντιμετωπίζουν κάτοικοι της πόλης και των χωριών. Ειδικά για το νερό, το υπ’ αριθμόν ένα δημόσιο αγαθό, η κοινωνική πολιτική συνεχίζει να ασκείται συνειδητά και να διευρύνεται.
Αδιάψευστοι μάρτυρες όλων αυτών, όσοι και όσες τρικαλινοί και κάτοικοι των χωριών μας έτυχαν ρυθμίσεων και διευκολύνσεων, όταν αδυνατούσαν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.
Για τους λόγους αυτούς, είναι τουλάχιστον ακατανόητο το όψιμο ενδιαφέρον του προέδρου της ΔΚ Βαλτινού, που με ανακοινώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φρόντισε να διασπείρει ψευδή κατάσταση για όσα ισχύουν για το νερό στο χωριό. Εμφάνισε, μάλιστα, ελάχιστες περιπτώσεις, ως γενικό κανόνα.
Καταθέτουμε την πλήρη αλήθεια, που στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: Ισονομία, Προεργασία, Διευκολύνσεις.
Συγκεκριμένα:

Α. ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ

Από τις αρχές του 2025 και για την άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών, η ΔΕΥΑΤ σε μηνιαία βάση διαθέτει ταμείο στις έδρες όλων των Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου Τρικκαίων. Στόχος, να μειωθεί η ταλαιπωρία των πολιτών, χωρίς να χρειάζεται να μεταβαίνουν στα Τρίκαλα για την εξόφληση των λογαριασμών τους.

Από τα μέσα Απριλίου του 2025 και πάντα σε συνεννόηση με τους Προέδρους των Τοπικών Διαμερισμάτων, στάλθηκε στους οφειλέτες, ανακοίνωση διακοπής παροχών ύδρευσης, λόγω των οφειλών αυτών.

Για ενημέρωση όλων, η ανακοίνωση αναρτήθηκε και σε χώρους συνάθροισης στο σύνολο των χωριών (με εξαίρεση τα πλημμυρόπληκτα χωριά Αγ. Κυριακή, Μεγάλα Καλύβια και Φωτάδα).

Παράλληλα, στους λογαριασμούς που έλαβαν οι καταναλωτές υπήρχε και σχετική σημείωση ότι η ΔΕΥΑΤ πρόκειται να προβεί σε διακοπή της παροχής λόγω προηγούμενων οφειλών.

Β. ΙΣΟΝΟΜΙΑ

Το πρόγραμμα εκτέλεσης των διακοπών λόγω οφειλών, ξεκίνησε στις 28 Απριλίου του 2025 και αφορά σε παροχές που έχουν απλήρωτους 3 λογαριασμούς.

Η ΔΕΥΑΤ αναγκάστηκε να προβεί σε διακοπές παροχών ύδρευσης για τους 3 απλήρωτους λογαριασμούς, σε 3 Δημοτικές Ενότητες και 18 Τοπικά Διαμερίσματα, χωρίς να έχει δημιουργηθεί κανένα απολύτως πρόβλημα.

Η ΔΕΥΑΤ ανέδειξε ξανά το κοινωνικό της πρόσωπο, προχωρώντας σε διακανονισμό των οφειλών, όταν οφειλέτες αδυνατούσαν να εξοφλήσουν όλο το ποσό.

Συνεπώς, το πρόβλημα που αναδείχθηκε στο ΤΔ Βαλτινού οφείλεται στην αδυναμία του Προέδρου να διαχειριστεί τις αντιδράσεις των ελαχίστων καταναλωτών που συνειδητά δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς νερού, αγνοώντας επιδεικτικά ότι επιβαρύνουν με τον τρόπο αυτό τους συγγενείς και τους γείτονές τους.

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΙΣ

Από το 2014 δεν έχει γίνει καμία αναπροσαρμογή των τιμολογίων της ΔΕΥΑΤ. Κι αυτό, παρότι το κόστος ενέργειας και λειτουργίας της δημοτικής μας επιχείρησης έχει σχεδόν διπλασιασθεί.

Η ΔΕΥΑΤ συνεχίζει να διασφαλίζει το νερό ως κοινωνικό αγαθό για όλους και για όλες.

 Η κοινωνική πολιτική της ΔΕΥΑΤ αναδείχθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια
– με τη διεύρυνση των κοινωνικών τιμολογίων,
– με τη μη αναπροσαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής,
– με τη δυνατότητα διακανονισμών για όσους και όσες αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.

Υπενθυμίζεται ότι τα έργα (νέα έργα και συντηρήσεις υποδομών) από ιδίους πόρους ξεπερνούν τα 2.000.000 € σε ετήσια βάση. Οι πολίτες συμβάλλουν σε αυτά, όντας τυπικοί ως προς τις υποχρεώσεις τους στη ΔΕΥΑΤ.

Η ΔΕΥΑΤ θα συνεχίσει να είναι δίπλα στον πολίτη με έργα για την ύδρευση, για την αποχέτευση, για τα όμβρια ύδατα, με πλήρη εφαρμογή της κοινωνικής πολιτικής, με σαφή συνείδηση του κοινωνικού της ρόλου.

Εκ της ΔΕΥΑΤ

Ανοικτή επιστολή προς την Δημοτική Αρχή του Δήμου Τρικκαίων

 

Το περιστατικό στο Βαλτινό, με την αιφνιδιαστική προσπάθεια διακοπής της υδροδότησης σε οικονομικά αδύναμους χωριανούς, φέρνει στην επιφάνεια ένα βαθύτερο ερώτημα κοινωνικής δικαιοσύνης: πού τελειώνει η υποχρέωση του πολίτη και πού αρχίζει το χρέος της πολιτείας απέναντι στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια;

Αναμφίβολα, η συντήρηση των δημοσίων αγαθών – όπως η ύδρευση – απαιτεί εισφορές και η ευθύνη συμμετοχής στα κοινά βάρη δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Όμως τι νόημα αποκτά αυτή η ευθύνη όταν κάποιος, όχι από αμέλεια ή δόλο, αλλά από ανέχεια, αδυνατεί να ανταποκριθεί; Μπορεί να θεωρηθεί «κακοπληρωτής» ένας ηλικιωμένος που ζει με μια πενιχρή σύνταξη, μια οικογένεια που παλεύει για το καθημερινό ψωμί, ή ένας άνεργος που βυθίζεται χρόνο με τον χρόνο στο περιθώριο; Το νερό, στοιχειώδες συστατικό της ίδιας της ζωής, είναι δυνατόν να μετατραπεί σε μέσο πίεσης ή τιμωρίας;

Η κοινωνική συνοχή δοκιμάζεται ακριβώς σε τέτοιες στιγμές. Το δίκαιο δεν εξαντλείται σε ό,τι προβλέπουν οι κανονισμοί∙ αποκτά νόημα όταν επιστρέφει στον πυρήνα του ανθρώπινου: στην προστασία των ευάλωτων, στην αναγνώριση της δυσκολίας, στην δυνατότητα επιείκειας. Δίκαιο είναι όχι μόνο να ζητάς, αλλά και να ακούς· όχι να εκπλήσσεις με καταστολές, αλλά να συνομιλείς δημιουργώντας γέφυρες.

Η δημοτική αρχή οφείλει να σταθεί με σοφία μπροστά σε ένα φαινόμενο που δεν είναι μεμονωμένο, αλλά απότοκο μιας κοινωνίας που φτωχοποιείται. Οι θεσμοί δεν νοείται να λειτουργούν ως ψυχροί εισπράκτορες· είναι – ή θα έπρεπε να είναι – οι πρώτοι που αναζητούν ανθρώπινους διακανονισμούς, στήριξη, σκαλοπάτια ανάτασης. Διαφορετικά, χάνουν τη νομιμοποίησή τους μέσα στις συνειδήσεις των πολιτών που βλέπουν τον νόμο να μετατρέπεται σε μαστίγιο.

Το νερό δεν είναι προϊόν στην αγορά· είναι κοινωνικό δικαίωμα, άρρηκτα δεμένο με την ίδια την έννοια της ζωής. Αν αυτό το δικαίωμα αρχίσει να αφαιρείται με τρόπο απροειδοποίητο και αναλγητικό, τότε η κοινωνία κινδυνεύει να γλιστρήσει σε μια νέα μορφή άνισης ταξινόμησης: αυτήν της «αντοχής στην πληρωμή».

Το πραγματικό δίκαιο, λοιπόν, βρίσκεται στη χρυσή ισορροπία ανάμεσα σε δύο αλήθειες: την υποχρέωση των πολιτών να συμβάλλουν όπου μπορούν, και την ευθύνη της πολιτείας να διασφαλίζει πως κανένας άνθρωπος δεν θα στερηθεί το πιο θεμελιώδες αγαθό – επειδή απλώς δεν έχει. Το νερό μπορεί να ρέει από σωλήνες, όμως η δικαιοσύνη οφείλει να ρέει μέσα στην καρδιά της κοινωνίας: εκεί όπου ακόμα ανθίζει η αλληλεγγύη, η κατανόηση και το ανθρώπινο μέτρο.

Δ.Τ.

ΒΑΛΤΙΝΟ: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΥΑΤ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

 

Την έντονη αντίδραση της Τοπικής Κοινότητας Βαλτινού προκάλεσε η αιφνιδιαστική αποστολή συνεργείου της ΔΕΥΑΤ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Τρικάλων), με σκοπό την διακοπή υδροδότησης σε κατοικίες χωριανών με ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Σύμφωνα με ανάρτηση του Προέδρου της Κοινότητας κ. Βάιου Τσιγάρα, το συνεργείο εμφανίστηκε χωρίς καμία προειδοποίηση, επιχειρώντας να «κόψει το νερό» σε συμπολίτες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. «Χάρη στην άμεση παρέμβασή μας, η ντροπιαστική αυτή ενέργεια ευτυχώς δεν πραγματοποιήθηκε και το συνεργείο αποχώρησε», αναφέρει ο πρόεδρος, καταγγέλλοντας απερίφραστα την τακτική της επιχείρησης.

«Είναι απαράδεκτο και απάνθρωπο να στερείται ένας άνθρωπος το νερό – το πιο βασικό αγαθό για την ίδια τη ζωή – χωρίς καμία προειδοποίηση», επισημαίνει, τονίζοντας πως δεν δόθηκε στους οφειλέτες ούτε χρόνος ούτε δυνατότητα για διακανονισμό ή τακτοποίηση των χρεών. «Η αδιαφορία για τις συνθήκες ζωής ηλικιωμένων, ασθενών και οικογενειών με παιδιά ξεπερνά κάθε όριο», προσθέτει.

Ο κ. Τσιγάρας καλεί τη Δημοτική Αρχή και τη ΔΕΥΑΤ να αντιληφθούν ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα, αλλά κοινωνικό δικαίωμα αδιαπραγμάτευτο. «Όταν επί χρόνια αφήνουν άλυτα τέτοια προβλήματα και ξαφνικά θυμούνται να γίνουν σκληροί απέναντι στους κατοίκους του Βαλτινού, δείχνουν μόνο αναλγησία και έλλειψη σεβασμού προς τον κόσμο που υποτίθεται ότι υπηρετούν», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Καταλήγοντας, τονίζει ότι «αντί να σταθούν δίπλα στον πολίτη σε μια τόσο δύσκολη εποχή, επέλεξαν τον δρόμο της τιμωρίας – κι εκεί θα μας βρίσκουν απέναντι τους».

Το περιστατικό έχει ήδη προκαλέσει συζητήσεις στην τοπική κοινωνία και αναμένεται με ενδιαφέρον η επίσημη αντίδραση της δημοτικής αρχής.

«Η αυλή που άνθιζε» (της Ρούλας Σταυρέκα)

 

Το πρωί, πριν ακόμη φανεί ο ήλιος πίσω από τα δέντρα του κάμπου, η μάνα έβγαινε στην αυλή με το μαντήλι της δεμένο σφιχτά στο κεφάλι. Με το χέρι της έπιανε το μακρύ χερούλι της τουλούμπας και αντλούσε νερό για να ξεδιψάσουν πρώτα οι κότες και το γουρούνι. Ύστερα γεμίζαμε το γκιούμι για να πλυθούμε εμείς, που τρέχαμε ξυπόλητοι στο χώμα, αφήνοντας πίσω μας αποτυπώματα που γέμιζαν τη σκόνη.

Η τουλούμπα ήταν η καρδιά της αυλής μας. Από εκεί έπιναν νερό οι περαστικοί, οι ξωμάχοι που γύριζαν το μεσημέρι από τα χωράφια, οι γείτονες που έρχονταν να γεμίσουν τα παγούρια τους, κι εμείς, που παίζαμε και τσακωνόμασταν για το ποιος θα πρωτοπιεί από το ποτήρι που έμενε πάντα κρεμασμένο σε ένα καρφί στον κορμό της σκαμνιάς.

Η σκαμνιά μας χάριζε τον ίσκιο της τις καυτές μέρες του καλοκαιριού. Μάζευε η μάνα τα σκάμνια της πάνω σε άσπρο σεντόνι, κι εμείς τα τρώγαμε με τα χέρια μας κατακόκκινα, γελώντας και τρέχοντας στην αυλή που μύριζε χώμα, αγιόκλημα και βασιλικό.

Το αγαπημένο μου αγιόκλημα είχε απλωθεί πάνω στη σήτα που είχε βάλει ο πατέρας, αγκαλιάζοντας το σύρμα όπου άπλωνε η μάνα την μπουγάδα της. Μαζί με τις φίλες μου μαδούσαμε τα μικρά ασπροκίτρινα λουλουδάκια του, τραβούσαμε με προσοχή το κοτσανάκι, και ρουφούσαμε την σταγόνα του γλυκού νέκταρ που έκαιγε λίγο τη γλώσσα από τη γλύκα.

Η αυλή μας ήταν γεμάτη λουλούδια. Ντάλιες, πασχαλιές, τριανταφυλλιές, ζουμπούλια, βασιλικοί στις γλάστρες και μια αναρριχώμενη άγρια τριανταφυλλιά που είχε πιαστεί στην κολόνα του σπιτιού και το σύρμα, φτιάχνοντας μπουκέτα από μικρά ροζ τριαντάφυλλα που μοσχοβολούσαν τα πρωινά. Μια πασχαλιά στην άκρη, φορτωμένη με μοβ ανθάκια, λύγιζε τα κλαδιά της, κι εμείς κόβαμε λίγα για να τα πάμε στη μάνα να τα βάλει σε ένα παλιό βάζο στο καλό δωμάτιο.

Το οικόπεδο ήταν μεγάλο, γεμάτο οπωροφόρα δέντρα που είχε φυτέψει ο παππούς ο Χρήστος. Ροδακινιές, μηλιές, κερασιές, αχλαδιές και κυδωνιές, φορτωμένα με καρπούς, που το καλοκαίρι μοσχοβολούσαν. Με τα κορίτσια σκαρφαλώναμε στα δέντρα, τρώγαμε τα μήλα και τα ροδάκινα με τη φλούδα, μέχρι που πονούσε η κοιλιά μας, και τότε κατεβαίναμε τρέχοντας να πιούμε νερό από την τουλούμπα.

Ο δρόμος έξω από την αυλή ήταν χωμάτινος, γεμάτος κουρνιαχτό το καλοκαίρι. Κάθε φορά που περνούσαν τα πρόβατα ή κάποιο κάρο, σηκωνόταν σύννεφο σκόνης που έμπαινε στο σπίτι και κολλούσε στα ιδρωμένα μας πρόσωπα. Όταν έβρεχε, ο δρόμος γινόταν λάσπη, και τα πόδια μας βούλιαζαν μέχρι τον αστράγαλο, κάνοντας ήχους πλαφ πλαφ, ενώ η μάνα μας φώναζε να μη λερώσουμε άλλο τα ρούχα μας. Εμείς όμως γελούσαμε, γιατί ήταν ωραίο να περπατάμε ξυπόλητοι στη λάσπη, να πατάμε το βρεγμένο χώμα που μύριζε γη και βροχή.

Τα απογεύματα, όταν ο ήλιος έγερνε πίσω από τον Κόζιακα, παίζαμε στην αυλή. Τα μήλα, το κορόιδο, τη μακριά γαϊδούρα. Γελούσαμε και τρέχαμε, χωρίς να μας νοιάζει η σκόνη που μας έκρυβε τα πρόσωπα. Τα γόνατά μας ήταν πάντα γρατζουνισμένα, τα μαλλιά μας μπερδεμένα, τα πόδια μας μαύρα από το χώμα, κι όμως, ήμασταν ευτυχισμένοι.

Τώρα που τα σκέφτομαι, εκείνη η αυλή δεν ήταν απλώς μια αυλή. Ήταν το παιδικό μας βασίλειο. Μια αυλή γεμάτη χρώματα, μυρωδιές και γέλια, που όσοι δεν έζησαν, δεν ξέρουν τι σημαίνει να μεγαλώνεις ξυπόλητος, με την καρδιά σου γεμάτη χώμα και ζωή.