Η σιωπή μιας φωτογραφίας «Οι Αικατερίνες»

 

Δυο κορίτσια στέκονται πλάι – πλάι, κοιτώντας τον φακό με εκείνη τη μισή αμηχανία και μισή περηφάνια που μόνο τα παιδιά ξέρουν να κρατούν τόσο φυσικά.

Έχουν το ίδιο όνομα, Αικατερίνες και οι δυο - ίδια ηλικία, μα καθόλου ίδιες. Η κάθε μια κουβαλά κάτι δικό της, μια δική της σιωπή, μια δική της φλόγα, πίσω από το βλέμμα της. Στάθηκαν πλάι - πλάι ντυμένες με την περηφάνια της παράδοσης και τη φωτεινότητα της νιότης.

Ντυμένες με παραδοσιακές στολές: κεφαλόδεσμος καλοδεμένος, σιγκούνια μακριά, ποδιές καθαρές, κοσμήματα στο λαιμό, και εκείνα τα μαντίλια δεμένα στα ζωνάρια τους - όχι μονάχα για στολίδι, μα σαν σύμβολα μιας μνήμης που τις ξεπερνά. Σαν να δανείστηκαν για λίγο τον ρόλο των γιαγιάδων τους, των γυναικών εκείνων που κάποτε περπατούσαν με τέτοια ρούχα, όχι για μία παράσταση αλλά για τη ζωή την ίδια.

Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1970, μετά από θεατρικό σκετς της σχολικής επετειακής γιορτής. Μα περισσότερο και από ανάμνηση μιας παιδικής στιγμής, είναι ένα στιγμιότυπο εθνικής μνήμης, ένα από εκείνα τα μικρά θαύματα όπου το παρόν και το παρελθόν κρατιούνται απ’ το ίδιο χέρι. Στο πρόσωπο της κάθε Αικατερίνης καθρεφτίζεται ο μόχθος, η χαρά, η αντοχή ενός λαού - ντυμένα με παιδικό χαμόγελο.

Ίσως κάποτε, πολλά χρόνια αργότερα, κοιτάξουν αυτή τη φωτογραφία και θυμηθούν όχι μόνο τη στολή, αλλά ότι σήμαινε να τη φορούν. Και τότε ίσως καταλάβουν πως για λίγα λεπτά, μέσα από τα λόγια του σκετς και την τιμή της παράδοσης, άγγιξαν κάτι πολύτιμο. Κάτι που δεν λέγεται εύκολα με λόγια, αλλά αποτυπώνεται για πάντα στη σιωπή μιας φωτογραφίας.