Ενδυματολογική ανάλυση σε μια φωτογραφία νιόπαντρου ζευγαριού από το Βαλτινό

 

Από μια φωτογραφία του 1922, με το νιόπαντρο ζευγάρι, Δημήτριο και Κλεοπάτρα Ψύχου, από το Βαλτινό, ο λαογράφος Σωτήρης Ρουσιάκης, άντλησε στοιχεία για την ανάλυση της τοπικής παραδοσιακής Καραγκούνικης ενδυμασίας των Τρικάλων.

Ο Σωτήριος Ρουσιάκης δημοσίευσε την λαογραφική του εργασία, στο Ετήσιο, Φιλολογικό, Ιστορικό, Λαογραφικό, Λογοτεχνικό περιοδικό σύγγραμμα «ΤΡΙΚΑΛΙΝΑ», τόμος 33^ος, του Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, έκδοση του 2013.

Πρόκειται για μια ενδυματολογική ανάλυση της γυναικείας παραδοσιακής φορεσιάς η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της Καραγκούνικης ενδυμασίας των Τρικάλων.  Πιο συγκεκριμένα για την φορεσιά της Κλεοπάτρας Ψύχου, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα εξής:

«…Η σύζυγος με τα λαγκιολάτα σαϊάδια. Ο τύπος αυτός είναι χαρακτηριστικός της περιοχής Τρικάλων. Φοράει την υφαντή βαμβακομάλλινη φανέλα με τα μαν’κέτια , τους δυο πολύπτυχους σαγιάδες, τον κατωσαγιά και τον πανωσαγιά με την λωρίδα και το γιλέκο με τις 4 φούντες στην πλάτη. Μεταξωτή τραχηλιά και μεταξωτή ποδιά με μεγάλο βολάν. Επιπλέον φοράει την ιδιότυπη τραπεζιόσχημη ρούχινη ποδιά- η συγκεκριμένη φορέθηκε σε χωριά των Τρικάλων. Δεξιά κι αριστερά στη ζώνη κρεμά δύο μεγάλα μαντίλια- μια ενδυσιακή συνήθεια που σταμάτησε στην περιοχή, αλλά διατηρήθηκε σε άλλα χωριά των Τρικάλων και Καρδίτσας. Τα μανίκια του πουκάμισου σκουμπώνονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνονται τα κεντήματά τους, χαρακτηριστική συνήθεια εποχής. Σκεπάζει τα λινομάνικα με τα άσπρα μανικούλια ραμμένα στον κατωσαγιά και πάνω φοράει την πλιξιάνα, και δένει το μαντίλι, μπερέτα. Πάνω καρφώνει τις τετραπλές κεφαλόκοπ’τσες, που ενώνονται μεταξύ τους με αλυσίδες και μπροστά στο μέτωπο τα καρφοβέλονα (ένα ιδιότυπο κόσμημα που καταργήθηκε αργότερα) και την αράδα με τα φλουριά. Στο στήθος κάτω από τον λαιμό πιάνει την παραμάνα και πάνω στην τραχηλιά καρφώνει καδένες με φλουριά και νομίσματα. Στη μέση το ασημοζούναρο. Φοράει στην ποδιά δυο κοσμήματα, την ημικυκλική μπαλτσούδα που η μεγάλη πόρπη της, η κόπ’τσα, πιάνεται στο γιλέκο και η μικρότερη πλάι δεξιά, και την ασημοσουγιά που γαντζώνεται διαγώνια. Στα χέρια μπιλιτζίκια. Οι τετραπλές κεφαλόποπ’τσες, η ασημοσουγιά και η μπαλτσούδα καταργήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Μετέπειτα τα φόρεσαν όσες γυναίκες τα είχαν κληρονομήσει από συγγενείς τους»...