Το Κουρσούμ Τζαμί σε μια φωτογραφική ανασκόπηση.

 

Το Κουρσούμ Τζαμί ή Τέμενος Οσμάν Σάχ των Τρικάλων, είναι χτισμένο στην άκρη της πόλης, στην οδό Καρδίτσας, νότια του ναού Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Αποτελεί ένα μοναδικό στο είδος του αξιοθέατο, καθώς είναι το μόνο σωζόμενο από τα πολλά που υπήρχαν κάποτε στα Τρίκαλα. 

Αποδιδόμενο φωτογραφικά σε μία συμπυκνωμένη εκδοχή ζωής μέσα στο χρόνο, όπου συνυπάρχει η παράδοση με το καινούργιο και σύγχρονο, σε έναν διάλογο που δηλώνει τη συνέχεια, αναδεικνύεται πιότερο η ανατολίτικη αισθητική του, η οποία το καθορίζει και το εντάσσει στο φυσικό του περιβάλλον, καθώς είναι ισλαμικό τέμενος, κτίσμα του 16ου αιώνα.

Το Κουρσούμ Τζαμί είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πόλη των Τρικάλων και αποτελεί και αυτό ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πόλης.

Ονομάζεται έτσι από την τουρκική λέξη «κουρσούμ», που σημαίνει μόλυβδος, καθώς ο θόλος του είναι μολυβοσκέπαστος.

Το πανέμορφο δημιούργημα της ανατολικής αρχιτεκτονικής σχεδίασε ο ελληνικής καταγωγής αρχιτέκτονας, Μιμάρ Σινάν πασά, το 1570.

     Ο Σινάν πασά γεννήθηκε στην Καισαρεία από χριστιανούς γονείς το 1490 και πέθανε το 1588. Κατασκεύασε πολλά αρχιτεκτονικά έργα, όπως, την γέφυρα Αθύρα (Τσεκμετζέ), το Σουλεϊμάν τζαμί στην Κωνσταντινούπολη, το τζαμί του Σουλτάν Σελίμ της Αδριανουπόλεως, το τζαμί του Λουλέ Μπουργάς, το Κουρσουλού τζαμί της Καισαρείας κλπ.

   Το Κουρσούμ τζαμί είναι το μοναδικό έργο στην Ελλάδα του περίφημου αρχιτέκτονα.

     Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του ανατολίτικου μνημείου είναι ο ωραίος και μεγαλοπρεπής του θόλος. Ο Βυζαντινός, ημισφαιρικός θόλος του Κουρσούμ Τζαμιού είναι 18μ., υψώνεται 22,50μ. και στηρίζεται σε τέσσερις πετροπλινθόχτιστες αψίδες. Είναι μολυβδοσκέπαστο "κουρσούν καπλαμίς" γι΄ αυτό και ονομάστηκε Κουρσούμ Τζαμί. Έχει έκταση 360 τ.μ., το άνοιγμα της βάσης του έχει διάμετρο 19 περίπου μέτρα, η δε κορυφή του απέχει από το έδαφος πάνω από 26 μέτρα.

    Είναι κτισμένο με ειδικά ελαφρά τούβλα, λεπτότερα από τα συνηθισμένα, αλλά πολύ μακρύτερα και πλατύτερα αυτών, και με μάρμαρα που μετέφεραν από το λατομείο Χασάν Μπαλί της Λάρισας.

      Αποτελείται από μια τεράστια αίθουσα προσευχής που μπροστά της έχει μια στοά (ρεβάκ)  με ύψος δαπέδου της 0,80μ. πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Δυτικά υπάρχει μια σειρά παραθύρων, ενώ προς τις άλλες πλευρές ανά τρεις όμοιες. Εσωτερικά και στο δυτικό τοίχο, σε ύψος 3μ. υπάρχει ο γυναικωνίτης όπου ανέβαιναν οι ευσεβείς μουσουλμάνες από δυο στριφτές σκάλες.

     Στην ανατολική πλευρά του περιβόλου και σε απόσταση 13.20 μ. υπάρχει το μαυσωλείο, τάφος οχταγωνικού σχήματος (τουρμπιές) με μολυβένιο κι αυτό θόλο, της οικογένειας του κτήτορα, Οσμάν Σαχ, εγγονού του σουλτάνου Σελίμ Α΄, κυβερνήτη της τοπικής επαρχίας (σαντζάκι) ο οποίος πέθανε στα Τρίκαλα το 1567-8. Κατά την παράδοση, ο Οσμάν έκτισε το τζαμί επειδή στα Τρίκαλα θεραπεύτηκε από αρρώστια που τον ταλαιπωρούσε.

    Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το Κουρσούμ τζαμί ανακατασκευάστηκε από τα ερείπιά του, κατά τα έτη 1992 - 1996 από το Δήμο Τρικκαίων, με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι προστατευόμενο έργο της UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς..

Σήμερα το τζαμί χρησιμεύει σαν χώρος ήπιων εκδηλώσεων.