«Α, ναι, πόσες
ανόητες μάχες, ηρωισμοί. / φιλοδοξίες, υπεροψίες, / θυσίες και ήττες, κι άλλες
μάχες, για / πράγματα που / κιόλας / ήταν από άλλους αποφασισμένα, όταν /
λείπαμε εμείς. Και οι / άνθρωποι, αθώοι...» (Γ. Ρίτσος)
Κι
ενώ ο πόλεμος του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς συνεχίζεται με
απροσδιόριστο αριθμό νεκρών, ένθεν και ένθεν, και ανυπολόγιστες υλικές
καταστροφές αλλά και με εμφανή τα «Ηθικά Τραύματα» του Πολιτισμού
μας, όλοι αναζητούν τη μαγική λύση και την πιο ασφαλή διέξοδο από αυτόν τον
πόλεμο. Κι αυτό γιατί παραφράζοντας γνωστή φράση του Σόλωνα θα μπορούσαμε να
πούμε πως «Ο Πόλεμος έχει είσοδο,
αλλά δεν έχει έξοδο».
Και
πώς να μιλήσεις για Ειρήνη και πώς να πείσεις τους λαούς πως η
επόμενη ημέρα με τη λήξη του πολέμου θα τους εξασφαλίζει τα αναγκαία για μια
ζωή με ασφάλεια, ελευθερία και εθνική αξιοπρέπεια; Με ποια
επιχειρήματα θα πείσεις τις μανάδες που έχασαν τα παιδιά τους και πώς
θα παρηγορήσεις τα παιδιά που έχασαν τους γονείς τους από τις σφαίρες
του εχθρού; Τo αίμα των νεκρών είναι ακόμη ζεστό και ζητά εκδίκηση.
Σε
ποια θεμέλια μπορεί να οικοδομηθεί η ειρήνη μεταξύ των δύο
λαών και η εμπιστοσύνη για ένα μέλλον, όπου οι δύο λαοί-χώρες θα αναγνωρίσουν
και θα σεβαστούν το δικαίωμα να ζουν σε μια πατρίδα με ασφάλεια και
ελευθερία; Πώς θα πειστούν οι δύο λαοί να αποδεχτούν πως η ύπαρξη και η
επιβίωσή τους δεν προϋποθέτει κατ’ ανάγκη και τον αφανισμό της άλλης
χώρας-λαού; Οι μανιχαϊσμοί αυτού του είδους το μόνο που πετυχαίνουν
είναι να τρέφουν με αθώο αίμα το αδηφάγο τέρας του μίσους και του πολέμου.
«Ελευθερία δεν
είναι να διαλέγεις ανάμεσα στο μαύρο και το άσπρο, αλλά να μπορείς να
αποκηρύσσεις τέτοιες επιλογές» (Tέοντορ Αντόρνο).
Όταν
στους δύο λαούς κυριαρχούν η καχυποψία και το μίσος, όταν τα ακραία
συναισθήματα (ίσως δικαιολογημένα από την εμπειρία του παρελθόντος) και
των δύο λαών κανοναρχούν ακόμη και τις πιο ψύχραιμες και φιλειρηνικές
φωνές, τότε οι ελπίδες για ένα γρήγορο τερματισμό του πολέμου είναι ελάχιστες.
Η
ακραία ισλαμοφοβία και ο παραδοσιακός αντισημιτισμός δηλητηριάζουν
κάθε θετικό ανθρώπινο συναίσθημα και δημιουργούν προσκόμματα στην ειρηνική
έξοδο από τον πόλεμο. Η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο
λαών φαντάζει ουτοπική ή και ύποπτη για αυτόν που την προτείνει γιατί
κινδυνεύει να κατηγορηθεί ότι μεροληπτεί υπέρ της μιας χώρας.
Κι αυτό γιατί η εμπιστοσύνη προϋποθέτει ένα ελάχιστο όριο λήθης για να μπορέσουν οι δύο λαοί να υπάρξουν στο μέλλον ως γείτονες. Πώς να ζητήσεις, όμως, από τους δύο λαούς να ξεχάσουν τους νεκρούς τους και την ταπείνωσή τους; Πώς να τους πείσεις, όμως, πως το μέλλον ανήκει στους ζωντανούς και πώς η ειρηνική συνύπαρξη χρειάζεται και μία εσωτερική γενναιότητα; Πώς να πείσεις και τους πιο δύσπιστους πως οι απειλές για ολοκληρωτικό αφανισμό της άλλης χώρας-λαού το μόνο που επιτυγχάνει είναι να υπηρετεί τη λογική και το βασίλειο του νεκροταφείου;
