Η λατέρνα είναι μουσικό
όργανο που δεν απαιτεί τη δεξιοτεχνία του οργανοπαίχτη, όμως προσφέρει εξίσου
την ίδια μουσική απόλαυση. Ο οργανοπαίχτης απλά παράγει μουσική με την
περιστροφή ενός μοχλού.
Η λατέρνα, που συνήθως
συνοδεύονταν από ένα ντέφι, μεσουράνησε ως μέσω ψυχαγωγίας και διασκέδασης, για
πολλά χρόνια, αρχίζοντας από το 1805, στις τότε ελληνικές κοινότητες των
αστικών κέντρων και κυρίως της Κωνσταντινούπολης και πλημμύρισε τον κόσμο με
μουσική, σε μια εποχή που δεν υπήρχε ραδιόφωνο, γραμμόφωνο, τηλεόραση…
Χαρακτηριστικό το τραγούδι
«Η λατέρνα», σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και στίχους Άγγελου Τερζάκη.
«Κάθε που βραδιάζει στη
μικρή τη γειτονιά
μ’ ήλιο ή με χαλάζι με
νοτιά και με χιονιά
έρχεται ν’ αράξει μάθε του
έρωτα φονιά
μια λατέρνα κούτσα κούτσα
στη γωνιά.
Γλυκόλαλη, γλυκόλαλη
λατέρνα στη βραδιά
σαν το πουλί, σαν το πουλί
φτεροκοπάει η καρδιά.
και ξανανθίζει στη
μαραμένη τη γειτονιά
ξεγελασμένη μεσ’ στο χειμώνα κι η λεμονιά»…
