Αναμφίβολα,
ένας μύθος σχετιζόμενος με την τέχνη και την αγάπη, είναι ο μύθος του
Πυγμαλίωνα. Αυτός ο μύθος είναι αρκετά διαφορετικός από αυτούς που μας έχουν
συνηθίσει οι αρχαίοι Έλληνες, με ένα βαθύτερο και διαχρονικό μήνυμα πίσω από
την όλη αφήγηση. Πρόκειται για την ιστορία του βασιλιά της Κύπρου Πυγμαλίωνα, ο
οποίος ερωτεύθηκε ένα γυναικείο άγαλμα, το όποιο έφτιαξε προς τιμήν της θεάς
Αφροδίτης. Ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος είναι αυτός που αναφέρει την ιστορία του
Πυγμαλίωνα στο έργο του Μεταμορφώσεις, βιβλίο Χ.
Πιο
συγκεκριμένα, όλα ξεκινάνε από τη στιγμή που ο Πυγμαλίων ονειρεύεται μια
γυναικεία μορφή, πιστεύοντας ότι είναι η θεά της ομορφιάς και του έρωτα, που
του στέλνει μήνυμα να φτιάξει ένα άγαλμα προς τιμήν της. Την επόμενη μέρα
ακριβώς, αποφασίζει να φτιάξει ένα έργο, έχοντας ως έμπνευση αυτό το όνειρο.
Δεν διστάζει, λοιπόν, να ξεκινήσει τις προετοιμασίες για τη δημιουργία της
μορφής που ονειρεύτηκε. Επί μήνες, πάσχιζε να μετατρέψει το κομμάτι μαρμάρου,
που διέθετε, στη γυναικεία μορφή που είχε ονειρευτεί, αγγίζοντας την
τελειότητα. Όταν τέλειωσε το έργο, ένιωθε εμφανώς εντυπωσιασμένος από τη
μαρμάρινη γυναίκα με τις τέλειες αναλογίες, φτάνοντας στο σημείο να πάθει
εμμονή με το αριστούργημά του και να ερωτευθεί το έργο τέχνης, που δημιούργησε
με τα ίδια του τα χέρια. Το όνομα που προσέδωσε σε αυτό το άψογο γυναικείο
άγαλμα είναι «Γαλάτεια».
Η
θεά Αφροδίτη, παρακολουθώντας τον Πυγμαλίωνα, συγκινήθηκε με αυτή του την
προτροπή και, γενικότερα, με την αφοσίωση που έδειξε καθ’ όλη τη διάρκεια της
προσπάθειάς του να δημιουργήσει ένα άγαλμα προς τιμήν της και εμφανίστηκε
μπροστά στον γλύπτη. Βλέποντας τη λατρεία και την εμμονή του Πυγμαλίωνα για το
γυναίκειο αυτό δημιούργημα, αποφάσισε να ακούσει την παράκλησή του και να
ζωντανέψει το άγαλμα. Δηλαδή, θα λέγαμε ότι κυριολεκτικά έκανε το όνειρό του
πραγματικότητα. Αυτό που είχε δημιουργήσει με τα ίδια του τα χέρια επρόκειτο να
πάρει σάρκα και οστά. Έτσι, το έργο τέχνης του μεταμορφώθηκε στην ιδανική
γυναίκα γι’ αυτόν, ζωντανή μπροστά στα μάτια του.
Σαφέστατα
για τον Κύπριο γλύπτη, η πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής του έφτασε επιτέλους και
ο ίδιος στέκεται να αντικρίζει με δέος τη γυναίκα των ονείρων του. Σχεδιάζει να
ζήσουν μαζί για το υπόλοιπο της ζωής τους κι, έτσι, της ζητάει να παντρευτούν.
Παρόλα αυτά, η ίδια το μόνο που κάνει είναι να ξανακοιτάξει τον δημιουργό που
έχει απέναντί της και με ένα υπεροπτικό ύφος να του απαντήσει: «Εσύ ξέρεις πολύ
καλά τι σκέφτομαι και πώς είμαι. Ειλικρινά πιστεύεις ότι κάποια σαν και εμένα
θα μπορούσε να συμβιβαστεί με κάποιον σαν και εσένα;». Αυτά ήταν τα λόγια που
προκάλεσαν τον μεγαλύτερο πόνο στον Πυγμαλίωνα.
Είναι
εμφανές ότι, όπως ο Νάρκισσος ερωτεύτηκε τον εαυτό του, έτσι και ο
πρωταγωνιστής μας ερωτεύτηκε το έργο τέχνης που δημιούργησε, το άγαλμα εκείνο
που αντικατόπτριζε τις τέλειες αναλογίες που θα έπρεπε να έχει μια γυναίκα.
Παράλληλα, είναι εμφανής και η διαχρονικότητα αυτής της ιστορίας. Πίσω από την
αφήγηση του αρχαίου ελληνικού μύθου κρύβεται ένα κοινωνικό μήνυμα, άμεσα
σχετιζόμενο με τη σημερινή εποχή. Οι άνθρωποι, κατά κύρια ομολογία, επιλέγουν
να δίνουν στους άλλους ανθρώπους μορφές που εκείνοι θέλουν, οι οποίες πολλές
φορές δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Ο καθένας πλάθει στο μυαλό του την
εικόνα που αυτός θέλει για τον απέναντί του, καταλήγοντας να έχει παγιδευτεί
μέσα στην ίδια του την πλάνη.
Έτσι και ο πρωταγωνιστής του μύθου, ο Πυγμαλίων, έδωσε στο δημιούργημά του τα χαρακτηριστικά εκείνα που ο ίδιος ήθελε. Αφού είδε το όνειρο, προσπάθησε με όλα τα μέσα που διέθετε να δημιουργήσει την τέλεια, σύμφωνα πάντα με εκείνον, γυναίκα, εκείνη που επιθυμούσε. Αυτό που δεν υπολόγισε είναι ότι το ολοκληρωμένο έργο τέχνης του θα αποκτούσε τη δικιά του προσωπικότητα και τη δικιά του άποψη από τη στιγμή που η θεά Αφροδίτη θα του έδινε πνοή ζωής. Θα συμπεριφερόταν σαν άνθρωπος και θα εξέφραζε την άποψή του. Στην προκειμένη περίπτωση, το γυναικείο ζωντανό, πλέον, άγαλμα συνειδητοποίησε ότι η τελειότητά της δεν συνάδει με τη μετριότητα του γλύπτη που είχε απέναντί του και για αυτό είπε τα συγκεκριμένα λόγια, απορρίπτοντας με αυτόν τον τρόπο τον δημιουργό της.
Της
Εμιλένας Πούπα
