Η μαγευτική πανσέληνος του Αυγούστου

 

Μετά την πανσέληνο της 1ης Αυγούστου, άλλη μία πανσέληνος μαγνητίζει απόψε το βλέμμα μας στο Βαλτινό. Είναι το «Μπλε Φεγγάρι» ή «Μπλε Σελήνη» την οποία τη συναντούμε τις χρονιές που η πανσέληνος «επισκέπτεται» τον συγκεκριμένο μήνα δύο φορές.

Ο όρος δεν αναφέρεται στο χρώμα του φεγγαριού, αν και το φεγγάρι δύναται υπό κατάλληλες συνθήκες της γήινης ατμόσφαιρας να φαίνεται και γαλαζωπό. 

Όπως και να έχουν τα θέματα της αστρονομίας, εκείνο που έχει σημασία για μας είναι, η πανσέληνος να αποτελεί την ευκαιρία ώστε να την χαιρόμαστε και να την απολαμβάνουμε με όλες τις αισθήσεις μας. Καλή σας απόλαυση!

Εμείς επιλέγουμε να ακούσουμε μια εξαιρετική ερμηνεία, του Παναγιώτη Ζαχαρόπουλο, στο τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι «Χάρτινο το φεγγαράκι».

Η διαδικασία της φωτογράφησης παλαιότερα στο Βαλτινό Α΄ μέρος

Η φωτογραφία αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη μνήμη και στη λήθη και μέσω της εικόνας, αφήνει πίσω αρκετά μνημονικά ίχνη. Ο ρόλος της είναι, να φυλακίσει την κάθε στιγμή και από την άλλη να μας αφηγηθεί ή να μας αφήσει να αναγνώσουμε ή να φανταστούμε όλες τις ιστορίες, τα ενδεχόμενα, ή τις διάφορες πτυχές από τις μυστικές ζωές των εικονιζόμενων.

Στις απαρχές της φωτογραφικής ιστορίας του τόπου μας, η διαδικασία της φωτογράφησης γίνονταν με αφορμή κάποιας γιορτής, ή κάποιου πανηγυριού, ή κάποιου κοινωνικού γεγονότος. Ο πλανόδιος φωτογράφος επισκέπτονταν το χωριό, με τα απαραίτητα φωτογραφικά εφόδια και φωτογράφιζε τους κατοίκους, βγάζοντάς τους σε διάφορες πόζες. 

Για ντεκόρ στη φωτογράφιση αρκούσε για φόντο ένας τοίχος ή μια αναρτημένη κουρελού ή κουβέρτα στο πίσω μέρος.

Άλλες φορές η φωτογράφηση γίνονταν στην πόλη των Τρικάλων. Κατά την μετάβασή τους στην πόλη (συνήθως την Δευτέρα, στο εβδομαδιάτικο παζάρι), οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτονταν τους πλανόδιους φωτογράφους, στην κεντρική πλατεία και φωτογραφίζονταν εκεί. 

Επίσης και την περίοδο της ετήσιας εμποροπανήγυρης, οι κάτοικοι του Βαλτινού επισκέπτονταν τα καταστήματα των φωτογραφείων, και εκεί έβγαζαν τις πιο ποιοτικές και πιο προσεγμένες φωτογραφίες τους. Οι φωτογραφίες με τα πορτρέτα ζευγαριών προέκυπταν σε δεύτερο χρόνο κατόπιν παραγγελίας. Οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτονταν τα φωτογραφεία της πόλη των Τρικάλων και έδιναν την παραγγελία τους. Προσκόμιζαν τις απαραίτητες φωτογραφίες αν υπήρχαν, ή φωτογραφίζονταν επί τόπου και στη συνέχεια ο φωτογράφος επεξεργάζονταν, συνέθετε και δημιουργούσε μέσα στο εργαστήριό του, στον σκοτεινό θάλαμο, τη φωτογραφία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχαν και ντόπιοι φωτογράφοι στο Βαλτινό που έβγαζαν διάφορες φωτογραφίες, κατά καιρούς και ασχολούνταν με τη φωτογράφιση ημι-επαγγελματικά.

Πίσω από τις απλές φωτογραφίες ο κάθε φωτογράφος, συνήθως, έβαζε την σφραγίδα του με τα απαραίτητα στοιχεία της επαγγελματικής του ταυτότητας.

Μια σειρά από τέτοιες σφραγίδες, οι οποίες μαρτυρούν την δραστηριότητα των παλιών φωτογράφων των Τρικάλων, αλίευσα  από φωτογραφίες των κατοίκων του Βαλτινού και τις παραθέτω. 

Το επάγγελμα του φωτογράφου

Το επάγγελμα του φωτογράφου, τα χρόνια εκείνα ήταν πολύ δύσκολο. Οι περισσότεροι ήταν αυτοδίδακτοι, και αρχικά τις φωτογραφίες που τραβούσαν τις έβγαζαν με μεγάλες μηχανές (κάσες) με τρίποδο και φυσούνα, χρησιμοποιώντας ως φιλμ, πρώτα γυάλινες πλάκες ή χαρτιά που γίνονταν αρνητικά, αργότερα τα φλιμπάκ που ήταν από χοντρό διαφανές πλαστικό και στη συνέχεια τα κοινά φιλμ από ζελατίνη, όπως εξελίχθηκαν στη πορεία του χρόνου. Η εργασία μέσα στο εργαστήριο, στο σκοτεινό θάλαμο ήταν δύσκολη, καθώς ο φωτογράφος έμεινε πολλές ώρες στο σκοτάδι να εμφανίσει το φιλμ και να τυπώσει τις φωτογραφίες.

Η παλιά τρίποδη φωτογραφική μηχανή

Πρόκειται για μια φωτογραφική μηχανή, μια κάσα διαστάσεων 40Χ40 εκ. περίπου, που στο μπροστινό μέρος βρίσκεται η φυσούνα με το φακό όπου μαζεύει και ανοίγει για να νετάρει (να καθαρίσει το είδωλο). Στο αριστερό μέρος υπάρχει ένα συρτάρι με δύο θήκες, που περιέχουν μέσα χημικά υγρά. Η μία θήκη έχει υγρό εμφάνισης και η άλλη στερέωσης. Στο μέσα μέρος της κάσας υπάρχει επίσης, ένα κουτάκι με χαρτιά, ενώ από το απέναντι μέρος υπάρχει ένα παραθυράκι με κόκκινο τζάμι, που, όταν ανοίγει το συρτάρι, βλέπεις αν η φωτογραφία είναι έτοιμη. Τέλος,  στο πίσω μέρος υπάρχει ένα μαύρο πανί, το λεγόμενο μανίκι.

Αυτή τη φωτογραφική μηχανή οι μερακλήδες φωτογράφοι την είχαν στολισμένη γύρω γύρω με τις καλύτερες φωτογραφίες τους, σε διάφορες πόζες, σαν μια μικρή βιτρίνα, για να διαφημίζουν την άριστη δουλειά τους, καθώς και με καθρεφτάκια για να καθρεπτίζονται οι πελάτες, πριν από τη φωτογράφηση.

Ολόκληρη η μηχανή στηρίζονταν σε έναν ξύλινο τρίποδο κι ο φωτογράφος κοιτούσε αρχικά μέσα από το μανίκι και τη μηχανή, τοποθετώντας έτσι τους ανθρώπους στη σωστή θέση μπροστά στο φακό. Έβγαζε το φιλμ που ήταν από γυάλινη πλάκα ή φωτογραφικό χαρτί, και φώναζε στους πελάτες: «ακίνητοι, χαμογελάστε παρακαλώ, κοιτάξτε εδώ, θα βγει το πουλάκι» και άνοιγε το καπάκι από το φακό προς τα έξω, μετρούσε από το ένα ως το δέκα, ανάλογα με τον φωτισμό που υπήρχε, και το ξαναέκλεινε. Ακολουθούσε η επεξεργασία μέσα στη μηχανή «κάσα», που λειτουργούσε ως σκοτεινός θάλαμος, και σε λίγο η φωτογραφία ήταν έτοιμη.

Η αγάπη δεν είναι να κατέχεις, αλλά να εκτιμάς

 

Αν αγαπάς ένα λουλούδι

Μην το μαζεύεις

Γιατί αν το κόψεις

Θα πάψει να είναι αυτό που αγαπάς

Οπότε αν αγαπάς ένα λουλούδι

Άστο να υπάρχει

Η αγάπη δεν είναι να κατέχεις

Αλλά να εκτιμάς.

Απεβίωσε η Βασιλική Ριζαργιώτη

 

Απεβίωσε η συγχωριανή Βασιλική Ριζαργιώτη την Κυριακή 27 Αυγούστου 2023 σε ηλικία 94 ετών.

Η Βασιλική Ριζαργιώτη το γένος Νικολάου Βότσιου, γεννήθηκε στο Βαλτινό το 1929. Ήταν παντρεμένη με τον Στέργιο Ριζαργιώτη και είχαν τρία παιδιά, την Ευαγγελία, τον Σωτήριο και τον Νικόλαο.

Η εξόδιος ακολουθία θα γίνει  στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού Τρικάλων την Δευτέρα 28-8-2023 και ώρα 11:00π.μ.

ΠΟΤΑΜΙΑ

 

Μικρά και δασωμένα ποτάμια ελίσσονται στις εκτάσεις γύρω από τα χωριά μας και σαν μαγνήτες με τραβούν πάντα κοντά τους. Θυμάμαι, τότε, που μέσα στα λιγωμένα μεσημέρια του καλοκαιριού ‒ μικρά παιδιά με πίστη στο θαύμα ‒ τα κάναμε δεύτερο σπίτι μας έστω και μόνον για μια ολιγόωρη κοινοβιακή ζωή. Βαριά νερά, δεν είχαν την άνωση της θάλασσας, αλλά σ’ εμάς δεν χάλαγαν χατίρι και μας μάθαιναν όλους να κολυμπάμε. Μιλούσαμε μαζί τους κι αυτά μας άκουγαν: «Έχει καβούρια σήμερα; Έχει καραβίδες; Έχει χέλια και νερόφιδα; Έχει μπριάνες στις νεροσυρμές και λαβράκια στις γρούσπες»; «Απ’ όλα έχω», έλεγε το ποτάμι. Κι αμέσως εμείς με ομαδική βουτιά χαλούσαμε την ήσυχη ροή πετώντας κύματα το νερό ψηλά. Τώρα τα ποτάμια μας χάνονται σχεδόν όλα μέσα σ’ ένα κακόγουστο θαύμα. Τον χειμώνα και την άνοιξη εμφανίζονται και το καλοκαίρι και το φθινόπωρο εξαφανίζονται.

Πού είστε ασημένια νερά; Πού είσαι πανίδα των ποταμών; Πού είστε φίλοι παλιοί κι αγαπημένοι, σκορπισμένοι τώρα στις διχάλες της ζωής;

Κάποιες ξεχασμένες νεροχελώνες κλαίνε σπαραχτικά πάνω στις ξέρες. Όμως η ανθρώπινη ζωή υπακούει στον νόμο της: Αλλάζει.

Του Ηλία Κεφάλα

Το Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης (21 ΕΩΣ 25 ΑΥΓΟYΣΤΟΥ 2023)

 

Mε την συμμετοχή πολλών ξένων και Τρικαλινών ποιητών και ποιητριών πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023, στο υπαίθριο θεατράκι του Ληθαίου, στα Τρίκαλα το 11ο Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης. Μεταξύ των συμμετεχόντων ποιητών ήταν και οι συγχωριανοί μας Ηλίας Κεφάλας και Γεωργία Κολοβελώνη.

Όπως σημειωνόταν στο δελτίο Τύπου: «Η αγάπη είναι το θέμα που επιλέχθηκε για το φετινό φεστιβάλ επειδή είναι η βάση όλων όσων κάνουμε, και η δύναμη που θα πρέπει να κινεί τον κόσμο. Σε μια εποχή γεμάτη καταστροφές, τραγωδίες, πόνο και μοναξιά επιθυμούμε να δώσουμε έμφαση στην δυνατότητα της ποίησης και της πολιτιστικής παραγωγής να αποτελέσουν αναλγητικό παράγοντα, ο οποίος αναδομεί τα σπασμένα κομμάτια των ανθρώπων και της κοινωνίας ταυτόχρονα.
Από την αρχαιότητα ως σήμερα η ποίηση έχει υπάρξει μέσο έκφρασης της αγάπης από την ανθρωπότητα για την ανθρωπότητα. Είναι ένα φαινόμενο βαθιά ανθρώπινο και ριζωμένο στην επιθυμία δημιουργίας και έκφρασης, στην ίδια την ανάγκη να υπάρχουμε, αλλά επιπλέον βαθιά κοινωνικό- είναι μια πρόσκληση να συνδεθούμε, να ενστερνιστούμε, να κατανοήσουμε τον άλλον/η, εφόσον η ποίηση δεν υπάρχει δίχως αυτούς/ες που τη διαβάζουν και την αφουγκράζονται.
Με το φεστιβάλ αυτό επιθυμούμε να στείλουμε ένα μήνυμα πως τώρα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε να αγαπάμε: να είμαστε ειλικρινείς, παθιασμένοι, να εμπιστευόμαστε, να ελπίζουμε και να πιστεύουμε πως ένα καλύτερο μέλλον είναι εφικτό».

Το Πανθεσσαλικό Φεστιβάλ Ποίησης είναι ένα διεθνές φεστιβάλ πενθήμερης διάρκειας (Συνδιοργάνωση Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Επιστημών Δήμου Λαρισαίων και ΑΜΚΕ ΘΡΑΚΑ) που πραγματοποιείται στη Λάρισα, στον Βόλο, στα Τρίκαλα και στην Καρδίτσα με την υποστήριξη και υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Περιφέρειας Θεσσαλίας, καθώς και με την υποστήριξη στα Τρίκαλα του Δήμου Τρικκαίων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος, επίσης, γιορτάστηκαν τα 10χρόνια του εκδοτικού οίκου Θράκα.

Τρυφερή εκδήλωση συναισθημάτων του Πέτρου Σταμούλη, για την επέτειο του γάμου του.

Μια ωραία όσο και τρυφερή έκφραση συναισθημάτων, του συγχωριανού μας Πέτρου Β. Σταμούλη διαβάσαμε σε ανάρτησή του στο facebook, με αφορμή την 11η επέτειο γάμου του με την σύζυγό του Γεωργία.

Την βρήκαμε πάρα πολύ όμορφη (Μπράβο Πέτρο, να ζήσετε έτσι, ευτυχισμένοι για πάντα) και την αναδημοσιεύουμε.

«Λένε πως σε έναν γάμο τα πρώτα 10 χρόνια είναι δύσκολα!!! Αν είναι έτσι πάμε καλά..... 11 χρόνια λοιπόν γάμου... να μας έχει ο Θεός καλά να σε αντέχω και να με αντέχεις εμένα και τον μικρό γαυράκο μας!!!!! Μαζί στα εύκολα μαζί και στα δύσκολα!!!! Σ' αγαπώ και θα είμαι πάντα δίπλα σου σε ότι και αν συμβεί!!!»

 

 

ΤΟ ΓΕΛΙΟ

 

Αυτός που γελά, λέει ο Μπρέχτ, το φοβερό μαντάτο δεν το πήρε ακόμα.

Βλέπω τους Έλληνες πολιτικούς που χαμογελούν με απέραντη ευχαρίστηση ή με σαρδόνιο τρόπο και εξανίσταμαι. Είναι δυνατόν; Η πατρίδα υποφέρει, καίγεται απ’ άκρου εις άκρον, χρωστάει τα μαλλιοκέφαλά της, τίποτα δεν της πάει καλά, σε κάθε τομέα έχουμε ήττες και προσπαθούμε να βιοποριστούμε με κουπόνια. Γελούν; Είναι δυνατόν; Ούτε ένα δείγμα ελάχιστης ενσυναίσθησης; Το έχω πει πολλές φορές ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν θα πρέπει να γελούν ούτε στους γάμους των παιδιών τους. Θέλουν απλή ζωή; Ας καθίσουν σπίτι τους και ας χαρούν τα επιτεύγματά τους. Θέλουν το τιμόνι της χώρας; Ας δεθούν πάνω σ’ αυτό και να μην το αφήσουν ποτέ από τα χέρια τους. Ούτε διακοπές, ούτε εκδρομές και αναψυχές, ούτε ταβέρνες και γλέντια. Οι κυβερνήτες δεν κουράζονται εξ ορισμού. Βρίσκονται πάντα στο μετερίζι. Και όταν η πατρίδα υποφέρει εξ αιτίας τους δεν γελούν, ούτε χαμογελούν. Παραμένουν μονίμως λυπημένοι. Έστω και ψεύτικα.

Του Ηλία Κεφάλα

Επικήδειος λόγος για τον Γιάννη Βαγγελό.

 

Λίγες σκέψεις στο ξεπροβόδισμα για το στερνό του ταξίδι.

Του Δημήτρη Τσιγάρα

Αγαπημένε μου θείε.

Οδυνηρή αλλά αδήριτη η πραγματικότητα, μας έφερε σήμερα όλους εδώ, για να σου απευθύνουμε με ευλάβεια και σεβασμό το ύστατο χαίρε.

Έφυγες χθες για τα ουράνια δώματα, μετά από ένα σύντομο, άνισο και άτυχο στη τελική του έκβαση αγώνα, αφού πρώτα πάλεψες σαν πραγματικό παλληκάρι.

Σήμερα σε ξεπροβοδίζουμε με πόνο ψυχής, στο τελευταίο σου ταξίδι.

Αγαπημένε μου θείε Γιάννη, ευτύχισες να κτίσεις μαζί με την σύζυγό σου τη θεία Μαρία, το έργο της ζωής σου. Μια αξιοζήλευτη οικογένεια, με τα θαυμάσια παιδιά σου, τον Αντώνη και τη Ντίνα, με τους εξαιρετικούς συζύγους τους, Στέργιο και Άννα, και με τα εγγόνια σου, Γιάννη, Σταύρο, Γιάννη, Άγγελο, Παναγιώτη και Μαρία, που τόσο πολύ αγαπούσες και τόσο πολύ καμάρωνες και ένοιωθες υπερηφάνεια!

Υπήρξες, αθόρυβος και σεμνός στη διαδρομή της ζωής σου, με αξιόλογο και σημαντικό αποτύπωμα. Διάβηκες τον Ρουβίκωνα της φτώχειας και τα κατάφερες να σταθείς όρθιος σε κάθε δυσκολία της ζωής.

Ήσουν ένας άνθρωπος που σκόρπαγε απλόχερα την αγάπη του στους φίλους, έστεργες σε κάθε ανάγκη, μικρή και μεγάλη, συμπαραστεκόσουν με απαράμιλλη αγάπη και φροντίδα στους συνανθρώπους.

Μας αφηγούσες ιστορίες από τα δύσκολα χρόνια της ζωής σου.

Μας έμαθες να αγαπάμε τα παραμύθια, τους θρύλους για τους ήρωες, τον τόπο που ζούμε και τον ανθρώπινο βίο, με όλη του τη μιζέρια αλλά και το μεγαλείο του.

Kι εμείς αντλούσαμε έμπνευση και δύναμη πλάθοντας ιστορίες, παραμύθια και τραγούδια:

«Πότε γεννήθηκες, πότε έγινες παιδί;

Κι όλο να βρέχει μέσα σου, να βρέχει

Πότε μεγάλωσες, πότε ανδρώθηκες;

Κι όλο να βρέχει μέσα σου, να βρέχει

Και πότε γέρασες κι ήρθε στα μάτια σου η αχλή;

Κι όλο να βρέχει μέσα σου, να βρέχει».

Αγαπούσες τον γενέθλιο τόπο σου, εργάστηκες με τιμιότητα και στάθηκες με αξιοπρέπεια απέναντι σε κάθε δυσκολία. Τιμούσες το επάγγελμα του αγρότη και πότιζες με τον ιδρώτα σου την μάνα γη. Ο μοναδικός ελαιώνας του χωριού, δίπλα στην Παναγία, είναι δικό σου δημιούργημα και θα μας θυμίζει πάντα τον αγώνα σου για την προκοπή.

Υπήρξες ο συνεκτικός κρίκος της οικογένειάς σου με όλους τους συγγενείς. Διοργάνωνες, με κάθε ευκαιρία, διάφορες συγγενικές μαζώξεις και χαιρόσουνα και σε χαίρονταν όλο σου το σόι. Δεν είναι τυχαίο που, λίγες μέρες πριν από τον θάνατό σου, μας αποχαιρέτησες κάνοντας ακριβώς το ίδιο.

Σήμερα είμαστε όλοι εδώ για να σε αποχαιρετήσουμε κι εμείς.

Δυστυχώς ή ευτυχώς αγαπημένε μου θείε, ο ανθρώπινος προορισμός έχει κατάληξη τον θάνατο.

Όλοι μας κάποια στιγμή θα αντιμετωπίσουμε αναπόφευκτα το θάνατο.

Αλήθεια όμως, χωρίς τον θάνατο θα μπορούσε να υπάρξει Θεός;

Λίγοι άνθρωποι έχουν το προνόμιο να επιβεβαιώνουν τη ζωή τους, με την αξιοπρέπεια που αντιμετωπίζουν τον θάνατο.

Θα στερηθούμε, θείε, εκτός από τη φυσική σου παρουσία, το ήθος, τις αρετές σου, τις σκέψεις σου και τις απόψεις σου για τη ζωή, τον αισιόδοξο τρόπο και τη θυμοσοφία με την οποία έβλεπες τα πράγματα.

Αυτό που μας παρηγορεί όλους, είναι ότι θα παραμείνεις στη μνήμη μας ως ένα καλό παράδειγμα ακέραιου χαρακτήρα ανθρώπου, έντιμου και άριστου οικογενειάρχη, με αρχές και αξίες.

Η γυναίκα σου, τα παιδιά σου, τα εγγόνια σου, οι συγγενείς σου και οι φίλοι σου, νοιώθουμε υπερηφάνεια για σένα και θα θυμόμαστε για πάντα τις συμβουλές και τις παραινέσεις σου για τα ωραία πράγματα της ζωής.

Το πέρασμά σου από αυτή τη ζωή θα μείνει χαραγμένο στην μνήμη μας, καθώς θα θωρούμε την εικόνα σου εκεί, στο μπαλκόνι του σπιτιού σου, να κάθεσαι και να αγναντεύεις την πλατεία και τον ναό του Αγίου Αθανασίου Βαλτινού. Να μας καλημερίζεις το πρωί και να μας καλησπερίζεις το σούρουπο.

Αγαπημένε μου θείε τελειώνοντας θα ήθελα να σου πω ένα μεγάλο ευχαριστώ για όσα μας πρόσφερες χωρίς καν να το γνωρίζεις.

Είμαι σίγουρος ότι αυτό που αποκαλούμε  «θαύμα της ζωής», δεν μπορεί να μην έχει συνέχεια, και να τελειώνουν όλα εδώ.

Γι’ αυτό, σ’ αυτό το στερνό σου ταξίδι, θα ήθελα να σε παρακαλέσω να δώσεις τα χαιρετίσματα σε όλους τους τεθνεώτες του χωριού μας και όχι μόνον…

Καλό σου ταξίδι και καλή αντάμωση.

Τα γενεαλογικά δέντρα των κατοίκων της Φιλύρας Τρικάλων.

 

Ο Σύλλογος Φιλυριωτών Τρικάλων, με έδρα την Αττική, και η Τοπική Κοινότητα Φιλύρας πραγματοποίησαν πολιτιστική εκδήλωση το βράδυ της Πέμπτης 17 Αυγούστου 2023. Στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Σχολείου Φιλύρας, παρουσία 350 περίπου συγχωριανών και φίλων, έγινε η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου ΦΙΛΥΡΙΩΤΩΝ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ, στο οποίο γίνεται εκτενής αναφορά στην ιστορία του χωριού και σε όλα τα γενεαλογικά δέντρα των κατοίκων της Φιλύρας, από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα. Το βιβλίο συνέγραψαν ο Γραμματέας του Συλλόγου Αθανάσιος Μπρέντας, και η Μαρία Σπύρου – Θέου.

Αρχικά ο Πρόεδρος του Συλλόγου Αποστόλης Μπρέντας έκανε μια μικρή ενημέρωση για τον Σύλλογος Φιλυριωτών Τρικάλων και ανακήρυξε επίτιμα μέλη του Συλλόγου τον διδάσκαλο Αθανάσιο Δημ. Πλαστήρα και τον Κωνσταντίνο Λεων. Παπαχαρίση. Και οι δύο ήταν ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου το 1978 και διακρίθηκαν για την πολυετή προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο.

Κύριοι ομιλητές ήταν η συγχωριανή μας εκπαιδευτικός Φωτεινή Βησ. Παπαχαρίση, και οι φιλόλογοι – συγγραφείς Δημήτριος Παπαβασιλείου και Ηλίας Γιαννακόπουλος. Οι ομιλίες ολοκληρώθηκαν από τους συγγραφείς του βιβλίου που αναφέρθηκαν στην πορεία συγγραφής του πονήματος και στο ιστορικό δημιουργίας του νέου άλσους Φιλύρας.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ωριαία μουσική παράσταση με τον συγγραφέα Θανάση Μπρέντα, την συγχωριανή μας Θεοδώρα Παυλάκου και τον Γιώργο Γράβαλο.

Η παρουσίαση του βιβλίου ήταν κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός για τη Φιλύρα και η εκδήλωση κρίθηκε από όλους απόλυτα επιτυχημένη.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου Φιλυριωτών Τρικάλων και η Πρόεδρος Φιλύρας Ευαγγελία Βαμπούλα – Γουρνάρη ευχαριστούν όλους όσους προσήλθαν και τίμησαν με την παρουσία τους την βιβλιοπαρουσίαση, τους χορηγούς, όλους όσους εργάστηκαν αφιλοκερδώς για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης και όλους όσους ενίσχυσαν οικονομικά τον Σύλλογο.

Απεβίωσε ο Ιωάννης Αντ. Βαγγελός

 

Απεβίωσε ο συγχωριανός μας Ιωάννης Βαγγελός την Δευτέρα 21 Αυγούστου 2023 σε ηλικία 84 ετών.

Ο Ιωάννης Βαγγελός του Αντωνίου και της Κωνσταντινιάς, γεννήθηκε στο Βαλτινό το 1939. Παντρεύτηκε την Μαρία το γένος Μιχαήλ Αγγελόπουλου και απόχτησαν δύο παιδιά. Τον Αντώνιο και την Κωνσταντινιά (Συζ. Στέργιου Κουτή).

Η εξόδιος ακολουθία θα γίνει την Τρίτη 22-8-2023, στις 7.00 το απόγευμα, στον ιερό ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού.

Οι παραλογισμοί του κράτους

 

Το κράτος παρουσιάζει από τη φύση του άπειρες ενδείξεις παραλογισμού, αναισθησίας και, δυστυχώς, πολλά φαινόμενα ύποπτων συναλλαγών και υπόπτου ανικανότητος. Διότι συντίθεται από ανθρώπους ελλιπείς, εγωπαθείς, φοβισμένους και χωρίς κοινωνική συνείδηση. Το κράτος, εκ παραδόσεως, υπηρετεί αποκλειστικά την πολιτική παράταξη που κυβερνά.

Και η κάθε παράταξη όταν κυβερνά, λειτουργεί με κομματικά κριτήρια και με αντίστοιχες επιδιώξεις. Κράτος και πολιτικές παρατάξεις ταυτίζονται με την έννοια του έθνους και ως εκ τούτου κάθε αντίδραση υγιώς σκεπτόμενου αλλά και κάθε παραταξιακή αντίθεση μη σκεπτόμενου, καταλήγει να χαρακτηριστεί ως αντεθνική.

Επιπλέον στον τόπο μας έχουμε και πλήρη σύγχυση εννοιών, λέξεων και νοημάτων, που οι επιτήδειοι, πολιτικοί και μη, γνωρίζουν να την εκμεταλλεύονται με επιτηδειότητα προς όφελός των.

Σ αυτό βοηθάνε πολύ κι οι δημοσιογράφοι με την άγνοια και ελλιπή εκπαίδευση που τους χαρακτηρίζει, εξευτελίζοντας τις έννοιες αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας. Κι ό,τι δεν προφταίνει να ολοκληρώσει ο Στρατός, το συνεχίζει η Αστυνομία, που εκ φύσεως εχθρεύεται κάθε περίπτωση ελεύθερου κι ευαίσθητου νέου.

Κι αν γλιτώσει κανείς απ ολ΄αυτά, τον περιμένει η με κάθε τρόπο κοινωνική του τοποθέτηση στον κόσμο των καταπιεσμένων και ανελεύθερων.

Κι αν μ' όλα αυτά συντηρηθούν ζωντανοί οργανισμοί, τότε το κράτος γνωρίζει την αποτελεσματική αντιβίωση. Τους βραβεύει.

Τους καθιστά επίλεκτους και "συνυπεύθυνους ". Εδώ γλυτώνουν ελάχιστοι. Πέντε, έξι. Για να τους καταλήξει κι αυτούς, όση κι αν έχουν άξια, στις περιοχές του περιθωρίου και της γραφικότητας. Μέχρι που να πεθάνουν. Τότε φροντίζει να τους κατασκευάσει μνημεία, αποδίδοντας τους όλες τις χρήσιμες ιδιότητες για τις μελλοντικές ανελεύθερες γενιές, αποσιωπώντας όμως επιμελώς την αλήθεια τους. Τη μονή άξια. Ότι υπήρξαν ζωντανοί μέχρι το θάνατο τους.

Του Μάνου Χατζιδάκι

Τα Βαλτσινιώτικα «Ύμνος στο κρασί»

 Έτσι κι αλλιώς κι αλλιώτικα

εδώ στα Βαλτσινιώτικα

θα λέμε τον καημό μας,

τα βάσανα, τις πίκρες μας,

τα ωραία απ’ το χωριό μας.

Στ’ αμπέλια εκεί του Βαλτινού

τα τραγανά σταφύλια

ωρίμασαν και μοιάζουνε

μ' ομορφονιάς τα χείλια.

 

Του τρύγου περιμένουνε

το μέγα πανηγύρι,

να τρυγηθούν και ύστερα

να μπουν στο πατητήρι.

 

Θα πατηθούν και άφθονος

θα ρέει ο μούστος πάλι,

να γίνει το γλυκό κρασί

που φέρνει μέθη, ζάλη.

 

Κρασί, ποτό αθάνατο

δια μέσου των αιώνων,

παντός καημού μας βάλσαμο

και γιατρικό των πόνων!

 

Κρασί που κάνεις όμορφα

κι ανάλαφρα τα χρόνια

και νοιώθουμε στα στήθη μας

να κελαηδούν αηδόνια!

 

Εσένα διάλεξε ο Χριστός

για να θαυματουργήσει,

εσένα ως νάμα ιερό

πιστούς να κοινωνήσει.

 

Εσένα μόνο σκέφτονται

κι υμνούν κι οι Βαλτσινιώτες,

για την γλυκιά σου απόλαυση

γίνονται όλοι πότες!

Απεβίωσε η συγχωριανή Χαρίκλεια Τάκου

Απεβίωσε η συγχωριανή Χαρίκλεια Τάκου, την Παρασκευή 18 Αυγούστου 2023, σε ηλικία 85 ετών.

Η Χαρίκλεια Τάκου το γένος Χρήστου Χήρα ιερέως, γεννήθηκε το 1938 στο Βαλτινό. Παντρεύτηκε με τον Δημήτριο Τάκο και απόχτησαν τρία παιδιά, την Ευανθία, τον Βασίλειο και τη Μαρία.

Η σορός θα μεταφερθεί στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Θεσσαλονίκης, τη Δευτέρα 21-8-2023 και ώρα 10:00 π.μ.

Η λίστα ονομάτων των μεταναστών από το Βαλτινό προς την Αμερική, στις αρχές του 1900.

 

Σημαντικά ντοκουμέντα για την τοπική ιστορία του Βαλτινού θεωρούνται οι αποδελτιωμένες λίστες δύο καραβιών που μετέφεραν μετανάστες του Βαλτινού από και προς την Αμερική στις αρχές του 1900.

Πρόκειται για λίστες μεταναστών που ταξίδεψαν το 1907 και το 1912.

Το πρώτο καράβι, το 1907, από S.S. MASSILLIA 8/9/1907 προς PIRAEUS N.Y. 1/10/1907, και το δεύτερο καράβι, το 1912 από MARTHA WASHINGTON 16/9/1912 προς PATRAS N.Y. 22/09/1912.

Τα έγγραφα αυτά ανήκαν στο immigration department των ΗΠΑ.

Αποδελτιώθηκαν και μας χορηγήθηκαν από τον ερευνητή – συγγραφέα κ. Αθανάσιο Μπρέντα, μέλος του Συλλόγου Φιλυριωτών Τρικάλων.

Παρακάτω παρουσιάζουμε τα ονόματα των μεταναστών του Βαλτινού και κάποιες σχετικές πληροφορίες αυτών.

Το 1907 ταξίδεψαν οι:

Σταμούλης Ηλίας του Στεφάνου και της Σταμούλως. Γεννήθηκε το 1898 στο Βαλτινό και πέθανε το 1923. Παντρεύτηκε με την Ευαγγελία (1897 – 1986) το γένος Μιχαήλ Ράϊκου από το Διαλεχτό και απόχτησαν ένα παιδί. Τον Στέφανο (1921 – 1995).

Σταμούλης Αθανάσιος του Δημητρίου και της Ελένης. Γεννήθηκε το 1884 στο Βαλτινό και μετανάστευσε στην Αμερική όπου και πέθανε εκεί περίπου το 1950.

Ριζαργιώτης Γεώργιος του Αθανασίου και της Ελένης. Γεννήθηκε το 1881 στο Βαλτινό και πέθανε το 1941 σε ηλικία 60 ετών. Ήταν γνωστός και με το ψευδώνυμο «Γεωργούλας». Παντρεύτηκε με την Αικατερίνη (1881 – 1951) το γένος Γεωργίου Βότσιου και απόχτησαν έξι παιδιά. τον Σωτήρη ( 1905 – 1995), τον Παύλο (1908), Τον Ανδρέα (1911), την Ευαγγελία ( Συζ. Ηλία Αμπράζη) , την Ελένη ( Συζ. Στεφάνου Περιστέρη) και τη Φωτεινή (1902 -1989 Συζ. Γεωργίου Σταυρέκα).

Ανδρέου ή Πέτρου Βασίλειος του Πέτρου και της Παρασκευής. Γεννήθηκε το 1874 και πέθανε 14 – 2 – 1954 στην Αμερική, σε ηλικία 80 ετών. Παντρεύτηκε με την Ελένη (1877) το γένος Αθαν. Τσιούκα και απόχτησαν έξι παιδιά. Τον Δημήτριο 1902, την Τριανταφυλλιά (Συζ. Σωτ. Σταμούλη) , τον Στέργιο, τον Νίκο, τον Αντώνιο και την Γεωργία. (Ο Στέργιος, ο Νίκος, ο Αντώνιος και η Γεωργία, μαζί με τους γονείς τους έφυγαν μετανάστες στην Αμερική για πάντα.

Βότσιος Στέργιος του Δημητρίου. Γεννήθηκε το 1884 στο Βαλτινό και πέθανε 13 Μαΐου 1934 σε ηλικία 50 ετών. Παντρεύτηκε με την Βασιλική (18 - 1932) και απόχτησαν επτά παιδιά. Τον Γεώργιο (1903), την Ζωή, τον Δημήτριο, τον Ηλία (1905), τον Αχιλλέα, τον Ευάγγελο (1905), και την Ευθυμία ( Συζ. Γκατζιού).

 

Το 1912 ταξίδεψαν οι:

Σαρακίνας Γεώργιος (δεν βρέθηκαν άλλα στοιχεία)

Κατσιούλης Αθανάσιος του Δημητρίου και της Ευαγγελίας. Γεννήθηκε το 1877 και πέθανε 16 – 6 – 1948 σε ηλικία 41 ετών. Παντρεύτηκε δύο φορές. Με τη πρώτη γυναίκα του τη Βασιλική (1881 – 1918) το γένος Γεωργ. Γούσια απόχτησαν τέσσερα παιδιά. Την Ευαγγελία (1903), τη Παναγιώτα (1905) Συζ. Γεωργ. Καταβούτα, τον Δημήτριο 1908, και την Ευγενία (1910) Συζ. Αριστ. Αθάνατου. Με τη δεύτερη γυναίκα του την Ελένη (1885 – 1973) το γένος Ευαγ. Χασιώτη απόχτησαν άλλα τρία παιδιά, τη Βασιλική (1924) Συζ. Βασ. Χριστάκου, τη Φωτεινή (1926) Συζ. Κ. Μπουροκώστα, και το Νικόλαο 1929.

Περιστέρης Στέφανος του Αποστόλου και της Μαρίας. Γεννήθηκε το 1896 και πέθανε 18 – 3 – 1987 σε ηλικία 91 ετών. Παντρεύτηκε με τη Ελένη (1897 – 1982) το γένος Γεωργίου Ριζαργιώτη και απόχτησαν τρία παιδιά. Την Ευαγγελία (1925), τον Απόστολο 1935, και την Ελευθερία (1938).

Ψύχος Ευάγγελος του Στεφάνου. Γεννήθηκε το 1890 και πέθανε το 1941. Παντρεύτηκε με την Ελένη και απόχτησαν ένα παιδί τον Αθανάσιο 1912.

Ανδρέου ή Πέτρου Ελένη, σύζυγος Βασιλείου (έτος γεν. 1877), το γένος Αθαν. Τσιούκα.

Ανδρέου ή Πέτρου Γεωργία, του Βασιλείου και της Ελένης.

Να σημειωθεί ότι υπάρχουν και άλλες λίστες με Βαλτινιώτες μετανάστες, που αναμένεται να αποδελτιωθούν και να δοθούν στη δημοσιότητα.

Παρουσιάστηκε στον Πλάτανο το βιβλίο του Θεοδώρου Νημά «Γλωσσάριο Πλατάνου (Βάνιας) Τρικάλων»

Την  Κυριακή 13 Αυγούστου 2023 και ώρα 7.45 μ.μ., στην κατάμεστη από Πλατανιώτες και άλλους φιλομαθείς, Πλατεία του Πλατάνου Τρικάλων έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του φιλολόγου & διδάκτορος ιστορίας ΘΕΟΔΩΡΟΥ Α. ΝΗΜΑ,  «Γλωσσάριο Πλατάνου (Βάνιας) Τρικάλων», Θεσσαλονίκη, Εκδ. Σταμούλη, σελ. 309, στο οποίο περιλαμβάνεται και η σύντομη Ιστορία του Πλατάνου. Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν η Διεύθυνση Πολιτισμού του Δήμου Τρικκαίων, η Δημοτική Κοινότητα Πλατάνου και ο Μορφωτικός Σύλλογος Απανταχού Πλατανιωτών.

Στην αρχή απηύθυναν χαιρετισμούς με αναφορές στο έργο του Θ. Νημά ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Πλατάνου κ. Σωτήριος Καρατάσος, ο θεματικός αντιδήμαρχος Τρικκαίων κ. Απόστολος Παππάς, ο εντεταλμένος σύμβουλος περιβάλλοντος της Περιφέρειας  Θεσσαλίας κ. Ντίνος Μπάρδας και ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Τρικκαίων κ. Μιχάλης Λάππας.

Εν συνεχεία ο δάσκαλος κ. Ιωάννης Ευθ. Μπίτος αναφέρθηκε στην αρχή στην συμβολή του Θ. Νημά στην ανάδειξη και προβολή της πλούσιας ιστορίας και των αρχαιολογικών μνημείων του Πλατάνου όσο και στο περιεχόμενο του Γλωσσαρίου, στο οποίο, εκτός από το πλούσιο λεξιλόγιο (6.500 λέξεις με ερμηνεία και ετυμολογία, γίνεται σύντομη αλλά ουσιαστική αναφορά στην ιστορία και τα μνημεία του Πλατάνου. Στο τέλος ανέφερε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το Γλωσσάριο.

Κατόπιν η εκ Πλατάνου φιλόλογος κ. Κωνσταντίνα Απ. Καμπαγιάννη αναφέρθηκε στο κυρίως περιεχόμενο του βιβλίου τονίζοντας την συμβολή του στην έρευνα και μελέτη της πλούσια θεσσαλικής διαλέκτου. Ειδικότερα μίλησε για τα βασικά γνωρίσματα του γλωσσικού ιδιώματος του Πλατάνου, όπως αυτά παρατίθενται στην Εισαγωγή του «Γλωσσαρίου», καθώς και για το κυρίως περιεχόμενο αυτού. Για να τονίσει την σπουδαιότητα του βιβλίου ανέγνωσε αποσπάσματα από κρίσεις διαπρεπών επιστημόνων:

1) του καθηγητή Γλωσσολογίας Γεωργίου Μπαμπινιώτη, ο οποίος σε σχετική επιστολή του έγραψε: Αλλά και ο πολύ γνωστός στο Πανελλήνιο καθηγητής γλωσσολογίας Γεώργιος Μπαμπινιώτης σε σχετική επιστολή του γράφει:

«Αγαπητέ κ. Νημά,

Σας ευχαριστώ και σας συγχαίρω για το «Γλωσσάριο Πλατάνου (Βάνιας) Τρικάλων» που μου προσφέρατε. Έχετε δουλέψει πολύ, συστηματικά, φιλολογικά και δημιουργικά, πράγμα φανερό στο βιβλίο που συνθέσατε. Χρειαζόμαστε τέτοια ερευνητικά κείμενα – γλωσσάρια των ιδιωμάτων μας που συνεχώς υποχωρούν. Η Θεσσαλική διάλεκτος γίνεται καλύτερα γνωστή με το ερευνητικό έργο σας. Φιλικά. Γ. Μπαμπινιώτης».

2) του αειμνήστου καθηγητή γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θανάση Νάκα, ο οποίος στον προλογίζει το βιβλίο και, μεταξύ άλλων, σημειώνει:

 «Το έργο του Θεόδωρου Νημά που σχετίζεται με την έρευνα και τη μελέτη θεμάτων ιστορίας, τοπικής ιστορίας, λαογραφίας, νεοελληνικής φιλολογίας και γλώσσας είναι ιδιαίτερα πλούσιο, πρωτότυπο και σημαντικό. Το παρόν βιβλίο αποτελεί μια σημαντική συμβολή στον τομέα της νεοελληνικής διαλεκτολογίας και, ειδικότερα, στην έρευνα και τη μελέτη των θεσσαλικών ιδιωμάτων.

Στο Γλωσσάριο Πλατάνου (Βάνιας) Τρικάλων γίνεται μια σφαιρική αποτύπωση του γλωσσικού ιδιώματος του γενέθλιου τόπου του συγγραφέα. Στην αρχή του βιβλίου, σε δύο εισαγωγικά σημειώματα, δίνονται «σύντομα ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία» για το χωριό Πλάτανος (πρώην Βάνια), αφενός, και, αφετέρου, χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη φωνητική και τη γραμματική του ιδιώματος. Στην εξακρίβωση των στοιχείων της έρευνάς του, ο συγγραφέας στηρίχθηκε και σε μαρτυρίες συγχωριανών του, καθώς και σε γλωσσάρια άλλων θεσσαλικών χωριών, ενώ σε ό,τι αφορά την ετυμολογία συμβουλεύθηκε τα πλέον έγκυρα λεξικά (αναφέρονται στη Βιβλιογραφία). Με βάση και την προσωπική μου πολυετή εμπειρία σε θέματα καταγραφής και μελέτης των γεωγραφικών ποικιλιών της γλώσσας μας, ενθάρρυνα τον συγγραφέα να μην αποκλείσει από τη συλλογή του λέξεις που είναι γνωστές και από άλλα γλωσσικά ιδιώματα. Όχι μόνο αθησαύριστες έως τώρα λέξεις, αλλά και μία επιπλέον σημασία ή απόχρωση σημασίας γνωστής ήδη λέξης να διασώζεται στο ιδίωμα του Πλατάνου, το κέρδος για τη γλώσσα είναι μεγάλο. Όπως πολύ σωστά υπογραμμίζει στην εισαγωγή του και ο συγγραφέας: “Και μια ελληνική λέξη να χαθεί είναι κρίμα!».

Κλείνοντας την ομιλία της η κ. Καμπαγιάννη ανέφερε χαρακτηριστικά παραδείγματα λέξεων από το «Γλωσσάριο».

Η εκδήλωση έκλεισε με τις ευχαριστίες του Θ. Νημά προς τους διοργανωτές της και τους ομιλητές κ. Ντίνα Καμπαγιάννη και κ. Γιάννη Μπίτο, καθώς και προς τους συγχωριανούς και φίλους που παρέστησαν σ’ αυτή. Μεταξύ άλλων, είπε:

«Ο κάθε άνθρωπος είναι δεμένος με τον τόπο που γεννήθηκε και τον αγαπά. Και αυτοί που βρίσκονται μακριά τον θυμούνται και τον νοσταλγούν. Εγώ είμαι σε μια ενδιάμεση κατάσταση, είμαι και κοντά και μακριά. Τα παιδικά μου βιώματα εδώ με τους συγγενείς, τους συμμαθητές μου στο Δημοτικό Σχολείο και τους άλλους συγχωριανούς μου είναι βαθιά χαραγμένα μέσα μου και με συνοδεύουν πάντα.

Την αγάπη μου για το χωριό μου την έχω δείξει με έργα, τα οποία οι καλοπροαίρετοι γνωρίζουν και αναγνωρίζουν. Τους ευχαριστώ. [...]Εκτός από το βιβλίο μου που παρουσιάστηκε απόψε ενώπιόν σας, και σε όλα τα άλλα που έγραψα για τον Νομό Τρικάλων αλλά και ολόκληρη την Θεσσαλία, ο Πλάτανος κατέχει ξεχωριστή θέση. Όπως θα δείτε στο Παράρτημα του Γλωσσαρίου, η Βάνια πριν από 600 περίπου χρόνια ήταν το τέταρτο σε πληθυσμό χωριό του Ν. Τρικάλων και αυτό δηλώνει πολλά. Επομένως έχουμε χρέος να αναδείξουμε την πλούσια ιστορία του. Και στα άλλα βιβλία μου καταγράφονται η συμβολή και οι θυσίες των Πλατανιωτών κατά τους εθνικούς αγώνες, καθώς και ο λαογραφικός του πλούτος (δημοτικά τραγούδια, λαϊκά παιγνίδια και έθιμα). Άφησα τελευταίες τις σημαντικές αρχαιότητες που κρύβει η γη του Πλατάνου. Ήδη έχουν γίνει δύο ανασκαφές από τις αρχαιολογικές υπηρεσίες και φάνηκε η σπουδαιότητά τους. Όμως ο μεγάλος καημός μου είναι να γίνουν συστηματικές ανασκαφές σε όλο το εύρος του απέραντου αρχαιολογικού χώρου του Πλατάνου [...], ώστε να αναδειχτούν όλες οι αρχαιότητες και να μάθουμε ποια αρχαία πόλη κρύβεται στα σπλάχνα της γης του χωριού μας. Η αποκάλυψη και ανάδειξή τους θα καταστήσει, πιστεύω, τον Πλάτανο σημαντικό πόλο επισκέψεων και θα δώσει ευκαιρίες για εργασία στους συγχωριανούς μας για πολλά χρόνια. Επιπλέον σε όλα τα σχετικά βιβλία Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων ο Πλάτανος θα κατέχει τη θέση που του αξίζει».

Στο τέλος ευχαρίστησε και εκείνους που τον βοήθησαν στη συγγραφή του Γλωσσαρίου του Πλατάνου.