Η διαδικασία της φωτογράφησης παλαιότερα στο Βαλτινό Α΄ μέρος

Η φωτογραφία αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη μνήμη και στη λήθη και μέσω της εικόνας, αφήνει πίσω αρκετά μνημονικά ίχνη. Ο ρόλος της είναι, να φυλακίσει την κάθε στιγμή και από την άλλη να μας αφηγηθεί ή να μας αφήσει να αναγνώσουμε ή να φανταστούμε όλες τις ιστορίες, τα ενδεχόμενα, ή τις διάφορες πτυχές από τις μυστικές ζωές των εικονιζόμενων.

Στις απαρχές της φωτογραφικής ιστορίας του τόπου μας, η διαδικασία της φωτογράφησης γίνονταν με αφορμή κάποιας γιορτής, ή κάποιου πανηγυριού, ή κάποιου κοινωνικού γεγονότος. Ο πλανόδιος φωτογράφος επισκέπτονταν το χωριό, με τα απαραίτητα φωτογραφικά εφόδια και φωτογράφιζε τους κατοίκους, βγάζοντάς τους σε διάφορες πόζες. 

Για ντεκόρ στη φωτογράφιση αρκούσε για φόντο ένας τοίχος ή μια αναρτημένη κουρελού ή κουβέρτα στο πίσω μέρος.

Άλλες φορές η φωτογράφηση γίνονταν στην πόλη των Τρικάλων. Κατά την μετάβασή τους στην πόλη (συνήθως την Δευτέρα, στο εβδομαδιάτικο παζάρι), οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτονταν τους πλανόδιους φωτογράφους, στην κεντρική πλατεία και φωτογραφίζονταν εκεί. 

Επίσης και την περίοδο της ετήσιας εμποροπανήγυρης, οι κάτοικοι του Βαλτινού επισκέπτονταν τα καταστήματα των φωτογραφείων, και εκεί έβγαζαν τις πιο ποιοτικές και πιο προσεγμένες φωτογραφίες τους. Οι φωτογραφίες με τα πορτρέτα ζευγαριών προέκυπταν σε δεύτερο χρόνο κατόπιν παραγγελίας. Οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτονταν τα φωτογραφεία της πόλη των Τρικάλων και έδιναν την παραγγελία τους. Προσκόμιζαν τις απαραίτητες φωτογραφίες αν υπήρχαν, ή φωτογραφίζονταν επί τόπου και στη συνέχεια ο φωτογράφος επεξεργάζονταν, συνέθετε και δημιουργούσε μέσα στο εργαστήριό του, στον σκοτεινό θάλαμο, τη φωτογραφία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχαν και ντόπιοι φωτογράφοι στο Βαλτινό που έβγαζαν διάφορες φωτογραφίες, κατά καιρούς και ασχολούνταν με τη φωτογράφιση ημι-επαγγελματικά.

Πίσω από τις απλές φωτογραφίες ο κάθε φωτογράφος, συνήθως, έβαζε την σφραγίδα του με τα απαραίτητα στοιχεία της επαγγελματικής του ταυτότητας.

Μια σειρά από τέτοιες σφραγίδες, οι οποίες μαρτυρούν την δραστηριότητα των παλιών φωτογράφων των Τρικάλων, αλίευσα  από φωτογραφίες των κατοίκων του Βαλτινού και τις παραθέτω. 

Το επάγγελμα του φωτογράφου

Το επάγγελμα του φωτογράφου, τα χρόνια εκείνα ήταν πολύ δύσκολο. Οι περισσότεροι ήταν αυτοδίδακτοι, και αρχικά τις φωτογραφίες που τραβούσαν τις έβγαζαν με μεγάλες μηχανές (κάσες) με τρίποδο και φυσούνα, χρησιμοποιώντας ως φιλμ, πρώτα γυάλινες πλάκες ή χαρτιά που γίνονταν αρνητικά, αργότερα τα φλιμπάκ που ήταν από χοντρό διαφανές πλαστικό και στη συνέχεια τα κοινά φιλμ από ζελατίνη, όπως εξελίχθηκαν στη πορεία του χρόνου. Η εργασία μέσα στο εργαστήριο, στο σκοτεινό θάλαμο ήταν δύσκολη, καθώς ο φωτογράφος έμεινε πολλές ώρες στο σκοτάδι να εμφανίσει το φιλμ και να τυπώσει τις φωτογραφίες.

Η παλιά τρίποδη φωτογραφική μηχανή

Πρόκειται για μια φωτογραφική μηχανή, μια κάσα διαστάσεων 40Χ40 εκ. περίπου, που στο μπροστινό μέρος βρίσκεται η φυσούνα με το φακό όπου μαζεύει και ανοίγει για να νετάρει (να καθαρίσει το είδωλο). Στο αριστερό μέρος υπάρχει ένα συρτάρι με δύο θήκες, που περιέχουν μέσα χημικά υγρά. Η μία θήκη έχει υγρό εμφάνισης και η άλλη στερέωσης. Στο μέσα μέρος της κάσας υπάρχει επίσης, ένα κουτάκι με χαρτιά, ενώ από το απέναντι μέρος υπάρχει ένα παραθυράκι με κόκκινο τζάμι, που, όταν ανοίγει το συρτάρι, βλέπεις αν η φωτογραφία είναι έτοιμη. Τέλος,  στο πίσω μέρος υπάρχει ένα μαύρο πανί, το λεγόμενο μανίκι.

Αυτή τη φωτογραφική μηχανή οι μερακλήδες φωτογράφοι την είχαν στολισμένη γύρω γύρω με τις καλύτερες φωτογραφίες τους, σε διάφορες πόζες, σαν μια μικρή βιτρίνα, για να διαφημίζουν την άριστη δουλειά τους, καθώς και με καθρεφτάκια για να καθρεπτίζονται οι πελάτες, πριν από τη φωτογράφηση.

Ολόκληρη η μηχανή στηρίζονταν σε έναν ξύλινο τρίποδο κι ο φωτογράφος κοιτούσε αρχικά μέσα από το μανίκι και τη μηχανή, τοποθετώντας έτσι τους ανθρώπους στη σωστή θέση μπροστά στο φακό. Έβγαζε το φιλμ που ήταν από γυάλινη πλάκα ή φωτογραφικό χαρτί, και φώναζε στους πελάτες: «ακίνητοι, χαμογελάστε παρακαλώ, κοιτάξτε εδώ, θα βγει το πουλάκι» και άνοιγε το καπάκι από το φακό προς τα έξω, μετρούσε από το ένα ως το δέκα, ανάλογα με τον φωτισμό που υπήρχε, και το ξαναέκλεινε. Ακολουθούσε η επεξεργασία μέσα στη μηχανή «κάσα», που λειτουργούσε ως σκοτεινός θάλαμος, και σε λίγο η φωτογραφία ήταν έτοιμη.