Έθιμα της Κυριακής της Τυρινής

Η Κυριακή της Τυρινής ήταν ημέρα συγχώρησης.
Τη μέρα της Αποκριάς όλοι μαζεύονταν στης γιαγιάς το σπίτι. Κι αυτή -πρώτη φορά- δεν τους καρτερούσε στην πόρτα. Στεκόταν ορθή στη μέση του οντά, επιβλητική και δεσποτική μορφή και τους περίμενε έναν έναν να περάσουν από μπροστά της. Πρώτα οι γιοι, ύστερα οι νύφες, στο τέλος τ’ αγγόνια, με σειρά ηλικίας, σεμνή πομπή, κατά πως ταίριαζε στην περίσταση. Της φιλούσαν το χέρι σιωπηλοί κι ύστερα αγκαλιάζονταν αναμεταξύ τους και συγχωρούνταν, για όσα είχαν κάμει, για όσα είχαν πει.
Ενωνόταν πάλι η οικογένεια, έκλειναν οι ρωγμές της έχθρας κι έμπαιναν με καθάρια την καρδιά, δίχως κακίες και μικρότητες, στη Σαρακοστή που ξημέρωνε.
Το βράδυ έβγαιναν όλοι στην πλατεία του χωριού. Έπιναν, εύχονταν, χόρευαν και γελούσαν γύρω απ’ τη μεγάλη φωτιά που έκαιγε τα κρίματα κι όλα όσα σαν σκιές πλανιόντουσαν απάνω στη ζωή τους. Κι όσο η φλόγα θέριευε κι έφτανε ίσαμε τον ουρανό, γινόταν δρόμος νοητός, στράτα που ένωνε δυο κόσμους. Τον ταπεινό κι ασήμαντο των θνητών μ’ εκείνον του Θεού, του σπλαχνικού Πατέρα που ήξερε ν’ ανοίγει αγκαλιά και να γαληνεύει την ψυχή σαν γύρευε συγχώρεση από Εκείνον, απ’ το συνάνθρωπο, απ’ τον εαυτό της.
Μεγάλο πράμα η μετάνοια. Σαν ρούχο καινούργιο που το φοράς, όταν πετάς από πάνω σου τ’ αποφόρια που σου βαραίνουν την ψυχή.
Τελετουργία εξιλέωσης η μέρα της Αποκριάς στον τόπο μου, μου ‘μαθε- δίχως να το καταλαβαίνω τότε- ότι για να πλησιάσεις τον άνθρωπο, φτάνει να του απλώσεις το χέρι και να προφέρεις μια λέξη. Ότι για να σ’ ακούσει ο Θεός, φτάνει να σηκώσεις τα μάτια ψηλά και να τον αναζητήσεις.

της Ιόλης

Η παραδοσιακή λαγάνα

Η λαγάνα είναι ο άζυμος άρτος (ψωμί), ο οποίος φτιάχνεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα μόνο μια μέρα του χρόνου, την Καθαρή Δευτέρα, ενώ το όνομά της προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό "λάγανον", μια πλακωτή ζύμη που παρασκευάζεται από αλεύρι και νερό και σηματοδοτεί την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής. Η λαγάνα αναφέρεται ως έδεσμα σε πολλά κείμενα της Αρχαιότητας. Ένα από αυτά είναι οι Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη, όπου αναφέρεται η φράση λαγάνα πέττετται δηλαδή λαγάνες γίνονται. Μια θεωρία θέλει η λαγάνα να παρομοιάζεται με τον άρτο που κατανάλωσαν οι Ισραηλίτες κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο, από τότε και μέχρι τη στιγμή που ο Χριστός ευλόγησε τον ένζυμο άρτο. Τα αρτοποιεία μένουν ανοικτά τη συγκεκριμένη μέρα, αντίθετα με τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα, αποκλειστικά για την παρασκευή και διάθεση λαγάνας.

Και επειδή Καθαρά Δευτέρα δίχως λαγάνα δεν γίνεται. Αυτό που γίνεται, ωστόσο, είναι Καθαρά Δευτέρα χωρίς τον... φούρναρη!

Παρακάτω δίνουμε μια συνταγή για την παρασκευή σπιτικής λαγάνας:

Υλικά (βγάζουν 3 – 4 λαγάνες ανάλογα το μέγεθος του ταψιού): 

800 γραμμάρια αλεύρι (σκληρό για ψωμί – για ζυμωτό / ή και μείγμα από μισό αλεύρι για όλες τις χρήσεις και μισό για ζυμωτό)

2 φακελάκια ξηρή μαγιά 

450 – 500 ml χλιαρό νερό 

2 κουταλάκια αλάτι

2 κουταλιές σούπας ελαιόλαδο

2 κουταλιές σούπας ζάχαρη 

Σουσάμι (μπόλικο)

Λαδόκολλες

Προαιρετικά: πέστο, πάστα ελιάς, πάστα λιαστής ντομάτας, ξηρή καρποί κ.λπ. 

Θέλει «εργασία» μόλις... 20 λεπτών! 

Η διαδικασία για τις τραγανές αλλά και αφράτες λαγάνες μας έχει ως εξής: