Βιβλιοπαρουσίαση «Το παλιό Μπεζεστένι (Καπάν) των Τρικάλων» (Μανάβικα - Χασάπικα) ΤΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΚΛ. ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ

Τρίκαλα 2023, σσ. 187. Σχ. 24×17

Ακούραστος και ανήσυχος πάντα ο αγαπητός φίλος Νεκτάριος Κατσόγιαννος συνεχίζει τις έρευνές του και φέρνει στο φως και άλλα στοιχεία σχετικά με την ιστορία και τα νεώτερα μνημεία της πόλης των Τρικάλων. Πρόσφατο πόνημά του «Το παλιό Μπεζεστένι (Καπάν) των Τρικάλων (Μανάβικα - Χασάπικα)», ένα  βιβλίο 187 σελίδων το οποίο μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την παλιά λαϊκή αγορά (μανάβικα) και τα χασάπικα, καθώς είναι εμπλουτισμένο με πολλές παλιές φωτογραφίες και σχέδια που διατηρεί ο ίδιος στο πλούσιο αρχείο του.

Στην αρχή αναφέρεται στην σημαντική προσωπικότητα του αρχιτέκτονα - πολεοδόμου Μένανδρου Ποτέσσαρου, ο οποίος κατά την διετία 1884-1885 συνέταξε και κατέθεσε το νέο ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης των Τρικάλων που με την εφαρμογή του τα Τρίκαλα απέκτησαν όψη σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης με άρτια οικοδομικά τετράγωνα και φαρδείς δρόμους, με βασικούς άξονες τις οδούς Ασκληπιού, Κονδύλη, Σαράφη και Τσιτσάνη, που σχηματίζουν έναν σταυρό με κέντρο την Κεντρική πλατεία.

Στην ενότητα αυτή παρατίθενται δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής μέσα από τα οποία παρέχονται ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την επικρατούσα τότε περιβαλλοντική κατάσταση στην πόλη των Τρικάλων. Χαρακτηριστικό το παρατιθέμενο (σ. 12) απόσπασμα από την εφημερίδα «Εργάται» (φ. 28-1-1884): «Τα Τρίκκαλα, πόλις μεσόγειος και φέρουσα εν πάσι τον τουρκικόν τύπον, είναι σήμερον εστία παντοίων ακαθαρσιών και λίμνη σεσηπότων υδάτων. Αι στενοί οδοί αυτής, μη επιτρέπουσαι ουδέ αυτού του αέρος την ελευθέραν κυκλοφορίαν, όχουσι διαφόρων αναθυμιάσεων, υγρασία δ’ αφόρητος και επιβλαβεστάτη συγκρατεί εν αυταίς διότι αι ακτίναι του Ηλίου δεν εισχωρούσιν εις τας δυσώδους αυτάς τρώγλας. Εις τα κακά δε ταύτα προστίθενται τα κύκλωθεν αυτής έλη τα εκ του ποταμού σχηματιζόμενα και τοιουτοτρόπως καταντά ακατοίκητος σχεδόν εν ώρα μάλιστα θέρους».

Τα κείμενα του Ν. Κατσόγιαννου, τα αποσπάσματα από δημοσιεύματα του τύπου, τα διάφορα δημόσια έγγραφα και τα σχέδια, τεκμηριώνονται με τις αντίστοιχες φωτογραφίες αυτών.

Στις σελίδες 41-68 και 70-75 παρατίθενται σπάνιες φωτογραφίες οδών και καταστημάτων των Τρικάλων, καθώς στιγμιοτύπων από διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις καταστηματαρχών της δημοτικής αγοράς. Εν συνεχεία (σελ. 75-90) εξετάζεται το ιστορικό ιδρύσεως και λειτουργίας της Παλιάς Αγοράς (Χασάπικων) που εμπλουτίζεται με πλήθος φωτογραφιών (σελ. 92-105). Ακολουθούν το ιστορικό κατεδάφισής της (σελ. 117-130) και εικόνες από την νέα δημοτική αγορά (σελ. 131-143). Το κύριο μέρος του βιβλίου κλείνει με την παράθεση της αρχιτεκτονικής μελέτης της παλιάς δημοτικής αγοράς που είχε συντάξει η Τρικαλινή αρχιτέκτων Θεοδώρα Ζήτρου-Τίγκα (σελ. 144-167) και με 14 εικόνες ζωγραφικής σχετικές με τα καταστήματα που λειτουργούσαν σ’ αυτή (σελ. 168-175).

Στο επιλογικό Παράρτημα (σελ. 177-186) παρατίθεται ένα συμβόλαιο που περιλαμβάνει την συμφωνία του Μένανδρου Ποτέσσαρου και του Χρίστου Τζιτζόπουλου, κατοίκου Τουρναβών (Χρυσαυγής) με αντικείμενο την αποτύπωση του κτήματός του.

Το βιβλίο είναι αυτοέκδοση, σχεδιάστηκε και στοιχειοθετήθηκε από τον Δημήτρη Τσιγάρα (Αμαλίας 26 - Τρίκαλα) και τυπώθηκε στο τυπογραφείο Αφών Χαρ. Μπέκου (Αμαλίας 16 - Τρίκαλα).

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Α. ΝΗΜΑΣ, δ.φ.

Βιβλιοπαρουσίαση «Η ιστορία της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων (1896-2020)»

Μια μνημειώδης έκδοση του ΟΔΥΣΣΕΑ ΧΡ. ΤΡΑΝΤΟΥ - Τρίκαλα 2022, σσ. 659. Σχ. 28×28 (Εκδόσεις Κρούπη).

Με καθυστέρηση άρχισα να μελετώ το μνημειώδες σύγγραμμα του αγαπητού μου Οδυσσέα Χρ. Τράντου, το οποίο φέρει τον τίτλο «Η ιστορία της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων (1896-2020)», το οποίο εκδόθηκε στα Τρίκαλα από τις Εκδόσεις του φίλου Δημήτρη Κρούπη το 2022, αποτελείται δε από  659 σελίδες μεγάλου σχήματος (28×28 εκατοστά).

Μόλις το πήρα και το κράτησα στα χέρια μου, μου φάνηκε «ασήκωτο». Για να το μελετήσω, σκέφτηκα, χρειάζεται πολύς χρόνος, και τότε, λόγω άλλων προτεραιοτήτων, το άφησα στην άκρη γι’ αργότερα. Το αργότερα όμως έγινε αργά, αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ, που λέει και ο λόγος.

Όταν λοιπόν άρχισα να το μελετώ, η μία έκπληξη διαδεχόταν την άλλη. Τί να πρωτοθαυμάσεις σ’ αυτό το βιβλίο! Το περιεχόμενο; Ένας απέραντος πλούτος πληροφοριών. Τις εικόνες; Σωστός θησαυρός. Την σχεδίαση του βιβλίου; Σκέτη αποκάλυψη η σχεδιαστική ικανότητα του Δημήτρη Τσιγάρα. Το κόστος της έκδοσης; Δυσβάστακτο. Κι όμως ο Δημήτρης Κρούπης ανέλαβε το ρίσκο αυτού του μεγαλειώδους μεν, πολυδάπανου δε βιβλίου. Όσο για τον συγγραφέα Οδυσσέα Τράντο, χαλάλι τα είκοσι (20) και πλέον χρόνια που αφιέρωσε για την συγκέντρωση αυτού του πολύτιμου υλικού, το οποίο θα είναι σημείο αναφοράς και πηγή πλούτου για όσους άλλους στο εγγύς και στο απώτερο μέλλον θελήσουν να ασχοληθούν με την ιστορία των Τρικάλων. Κι αυτό γιατί στο βιβλίο του παράλληλα με την ιστορία της Δημοτικής Φιλαρμονικής Τρικάλων καταγράφονται όλα σχεδόν τα γεγονότα, μεγάλα και μικρά, που συνέβησαν στην πόλη και στην περιοχή Τρικάλων για μια περίοδο εκατόν είκοσι (120) χρόνων περίπου (1896-2020), τα περισσότερα ακατάγραφα μέχρι σήμερα από τους Τρικαλινούς ερευνητές και ιστορικούς.

Ας τα πάρουμε τώρα με τη σειρά.

Στην αρχή παρατίθενται προλογικά σημειώματα των χορηγών της εκδόσεως, ήτοι του πρώην δημάρχου Τρικκαίων Δημ. Παπαστεργίου, του αντιπεριφερειάρχη Τρικάλων Χρ. Μιχαλάκη, του «Ιδρύματος Λεωνίδα Κ. Μακρή-Ιατρού» και του εκδότη Δημ. Κρούπη, και εν συνεχεία ένα σύντομο βιογραφικό του συγγραφέα Οδ. Τράντου, πρόλογος και εισαγωγικό σημείωμα του ιδίου, καθώς αναφορά στη μεθοδολογία που ακολούθησε για την συγγραφή του βιβλίου.