Το επάγγελμα του λευκοσιδηρουργού – φαναρτζή μέσα από τον Ανδρέα Σταμούλη

 

Ο ήχος του σφυριού πάνω στη λαμαρίνα και το φως που αντανακλά στις λείες επιφάνειες του μετάλλου είναι η καθημερινότητα του λευκοσιδηρουργού – φαναρτζή, ενός επαγγέλματος που κράτησε ζωντανή την τέχνη της επισκευής και της κατασκευής μεταλλικών αντικειμένων μέσα στους αιώνες.

Στη φωτογραφία βλέπουμε τον συγχωριανό μας Ανδρέα Σταμούλη, έναν σύγχρονο λευκοσιδηρουργό, να στέκεται δίπλα σε μια καλαίσθητη, χειροποίητη, ανοξείδωτη κατασκευή του, αποδεικνύοντας πως η παράδοση του επαγγέλματος παραμένει ζωντανή και εξελίσσεται, ακόμη και στην εποχή της μαζικής παραγωγής. Με επιμονή, ακρίβεια και αγάπη για την τέχνη του, ο Ανδρέας κατασκευάζει ψησταριές, σούβλες, και κάθε είδους μεταλλικές κατασκευές που χρειάζεται το ελληνικό σπίτι και η τοπική κοινωνία. Φτιάχνε και επισκεύαζε κάθε είδους μεταλλικό σκεύος: δοχεία, κουβάδες, ποτίστρες, γκιούμια, φανοστάτες, σωλήνες για σόμπες, λούκια - υδρορροές, χρησιμοποιώντας κυρίως λευκοσίδηρο, τον κασσιτερωμένο σίδηρο που είναι φτηνός και ανθεκτικός.

Η δουλειά του λευκοσιδηρουργού απαιτεί δυνατά χέρια και καθαρό μυαλό. Από το κόψιμο και τη διαμόρφωση της λαμαρίνας μέχρι τη συγκόλληση και το τελικό γυάλισμα, κάθε βήμα χρειάζεται μεράκι και εμπειρία. Στο εργαστήριο του Γρηγόρη Κωστόπουλου, στην οδό 25ης Μαρτίου στα Τρίκαλα, εκεί που τα εργαλεία είναι προέκταση του χεριού, ο θόρυβος της ροδέλας και το χτύπημα του σφυριού αποκτούν έναν ρυθμό που θυμίζει τις παλιές αυλές και τα κατώγια των παραδοσιακών λευκοσιδηρουργών.

Σε μια εποχή που τα περισσότερα αντικείμενα κατασκευάζονται μαζικά και είναι αναλώσιμα, η παρουσία ανθρώπων όπως ο Ανδρέας Σταμούλης είναι μια υπενθύμιση πως η τέχνη και η ποιότητα έχουν αξία, ότι τα πράγματα μπορούν να επισκευαστούν και να αποκτήσουν ξανά ζωή. Ο Ανδρέας δεν συνεχίζει απλώς ένα επάγγελμα, αλλά κρατά ζωντανή μια παράδοση που στηρίζεται στην τιμιότητα, την ποιότητα και την ανθρώπινη σχέση με το αντικείμενο.

Η φωτογραφία του, μπροστά στη γυαλιστερή κατασκευή του, είναι ένα παράθυρο στο μέλλον αυτού του επαγγέλματος, που μπορεί να είναι ταπεινό, αλλά είναι αναντικατάστατο, προσφέροντας πρακτικά έργα, εργασία και αξιοπρέπεια σε κάθε γειτονιά και χωριό της Ελλάδας.

Επιστολή για το Χέρι που Έλειπε

 

Αγαπημένε φίλε Θανάση,

Ξημέρωσε 20 του Αη-Λια.
Ξημέρωσε μια ακόμη μέρα χωρίς Εκείνη — κι όμως, μια μέρα γεμάτη από την παρουσία της.
Διάβασα τα λόγια σου και με σταμάτησαν. Όχι μόνο τη σκέψη, μα και την ανάσα.
Ήταν λίγα, μα έλεγαν τα πάντα.

«Χαράματα, έψαξα να βρω το χέρι της. Να το κρατήσω όπως έκανα εδώ και 45 χρόνια. Αλλά δεν ήταν εκεί… είχε φύγει…»

Τούτη η απλή πράξη —του να απλώσεις το χέρι σου στο ξύπνημα— είναι ό,τι πιο ανθρώπινο, ό,τι πιο βαθιά ερωτικό και τραγικά ωραίο έχω συναντήσει. Δεν είναι μια κίνηση συνήθειας· είναι τελετουργία αγάπης, είναι ένας καθημερινός ύμνος στο «μαζί» που χτίσατε με τα χρόνια.

Το χέρι που έψαξες δεν ήταν εκεί. Μα αυτό δεν σημαίνει πως έλειπε.
Ήταν εκεί — στη μνήμη, στη σάρκα, στη συνήθεια, στην ψυχή.
Γιατί έρωτας δεν είναι μόνο το φιλί ή το βλέμμα.
Είναι εκείνη η αθέατη πράξη, όταν ο κόσμος ακόμα κοιμάται,
κι εσύ αναζητάς τον άλλον όχι γιατί πρέπει,
αλλά γιατί δεν γίνεται αλλιώς.

Ξέρεις κάτι;
Αυτό το άπλωμα του χεριού σου, φίλε μου, είναι ύμνος στον Έρωτα.
Όχι σ’ εκείνον τον παροδικό, των λέξεων και των μεγάλων υποσχέσεων.
Αλλά στον άλλον:
τον σιωπηλό,
τον βαθύ,
τον αντρικό,
τον ανθρώπινο.
Εκείνον που αντέχει τις δεκαετίες,
τις αρρώστιες,
τα φθινόπωρα,
τις απώλειες.

Και τώρα, ακόμη κι όταν λείπει το χέρι, εσύ δεν παραιτείσαι.
Απλώνεις το δικό σου — και αυτό είναι αντίσταση στην λήθη.
Είναι υπόσχεση πως η αγάπη δεν τελειώνει με τον θάνατο.
Ότι υπάρχουν πράγματα που συνεχίζουν. Όχι με φωνές, αλλά με σιωπές.

Σε ευχαριστώ που το μοιράστηκες.
Γιατί αυτό που έκανες είναι ένα μικρό θαύμα:
Μας θύμισες τι σημαίνει αγάπη.
Όχι μόνο ως συναίσθημα — αλλά ως πράξη καθημερινή.
Μας έδειξες πως, ακόμη και στο κενό, μπορεί να χωρέσει η μνήμη ολόκληρης μιας ζωής.
Και πως κάποια χέρια, όταν χαθούν, δεν σβήνουν — μεταμορφώνονται σε φως.

Με σεβασμό, αγάπη και συγκίνηση,

Δημήτρης Τσιγάρας