Αύγουστος: Ο Μήνας της Σιγής και της Μνήμης

 

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που δεν βιάζεται. Ο χρόνος μοιάζει να σταματάει κάτω από τον ήλιο που στέκει κατακόρυφος, σχεδόν αδιάφορος για τα ανθρώπινα. Είναι ο μήνας της σιγής, του απλωμένου φωτός, της γης που σιγοψήνεται και των δρόμων που αδειάζουν. Μήνας παράδοξος: η καρδιά του καλοκαιριού, αλλά και η αρχή του τέλους του.

Δεν είναι μόνο μήνας διακοπών· είναι μήνας επιστροφών. Επιστρέφει κανείς στο πατρικό, στο χωριό, στον εαυτό του. Οι άνθρωποι συναντιούνται στις πλατείες, στα πανηγύρια, στα κοιμητήρια. Μιλούν για τους απόντες, θυμούνται, γελούν, συγκινούνται. Η μνήμη είναι πιο ζωντανή τον Αύγουστο – ίσως γιατί η σιωπή των ημερών την αφήνει να ακουστεί πιο καθαρά.

Ο Αύγουστος έχει μέσα του μια μελαγχολία που δεν είναι θλίψη, αλλά στοχασμός. Είναι το βλέμμα που χάνεται στη θάλασσα ή στον κάμπο και σκέφτεται τι πέρασε, τι χάθηκε, τι αξίζει. Είναι η ώρα που κάθεται κανείς στη σκιά μιας συκιάς ή στον ίσκιο του απογεύματος και νιώθει – όχι τόσο σκέφτεται, όσο νιώθει – τον χρόνο.

Τα σύκα ωριμάζουν σιωπηλά. Τα αμπέλια γεμίζουν. Τα στάχυα έχουν κοπεί. Κι εμείς, σαν να μαζεύουμε τους εαυτούς μας πριν την καινούρια αρχή του Σεπτέμβρη. Ό,τι δεν ειπώθηκε, ο Αύγουστος το αφήνει να ακουστεί μέσα μας. Ό,τι μας πίκρανε, το γιατρεύει το φως του δειλινού.

Αύγουστος: μήνας ιερός. Της Παναγίας, της προσμονής, της επιστροφής. Μια στάση πριν τον καινούργιο δρόμο. Ένας βαθύς αναστεναγμός της φύσης και της ψυχής.

Ένας μήνας που δεν μας ζητά τίποτα. Μόνο να μείνουμε λίγο ακίνητοι. Να ακούσουμε. Να θυμηθούμε. Να υπάρξουμε. Καλό μήνα!

Ο «Χάρτης Κοινοταρχών» του Βαλτινού

 

Ο «Χάρτης Κοινοταρχών» του Βαλτινού αποτελεί ένα ιστορικό τεκμήριο μνήμης και τιμής στους ανθρώπους που υπηρέτησαν τον τόπο τους σε δύσκολες εποχές. Η αφίσα αυτή παρουσιάζει φωτογραφικά και ονομαστικά όλους τους προέδρους που διατέλεσαν τη θητεία τους στην Κοινότητα Βαλτινού από το 1930 έως το 1998 — από τότε δηλαδή που διασώζονται επίσημα στοιχεία, καθώς πριν από το 1930 μια πυρκαγιά στο Δημοτικό Σχολείο κατέστρεψε το αρχείο της Κοινότητας, στερώντας μας κάθε τεκμηριωμένη πληροφορία για τους παλαιότερους κοινοτάρχες.

Πρόκειται για μια διαδρομή σχεδόν 70 χρόνων, όπου το χωριό πέρασε από περιόδους φτώχειας, πολέμων, εμφυλίου, μετανάστευσης και σταδιακής ανάπτυξης. Μέσα σε αυτές τις μεταβαλλόμενες ιστορικές συγκυρίες, οι πρόεδροι που απεικονίζονται στον «χάρτη» υπηρέτησαν με πενιχρά μέσα, αλλά με αίσθημα ευθύνης, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στην τοπική κοινωνία.

Η σειρά των πορτρέτων ξεκινά με τον Σταμούλη Κωνσταντίνο (1930) και φτάνει μέχρι τον Σταμούλη Δημήτριο (1991-1995), ενώ το 1998 σημειώνεται η τελευταία αναφορά ως «Δήμαρχος», δηλώνοντας τη διοικητική αλλαγή από Κοινότητα σε Δήμο, (Διοικητική μεταρρύθμιση Ι. Καποδίστριας). Στο ενδιάμεσο παρελαύνουν μορφές που άφησαν το αποτύπωμά τους σε διάφορες χρονικές στιγμές: από τους Καραθανάση Ευθύμιο του 1932, τον Κολοβελώνη Αθανάσιο της Κατοχής και του Εμφυλίου (1940-1954), μέχρι τους μεταπολεμικούς και μεταπολιτευτικούς προέδρους όπως ο Πατήλας Χρήστος (1964), ο Ψύχος Κωνσταντίνος (1968-70), ο Μπαρούτας Βασίλειος (1983), και πολλοί άλλοι.

Ο «χάρτης» αυτός δεν είναι απλώς ένα αρχείο προσώπων· είναι ένα συλλογικό πορτρέτο της πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας του Βαλτινού, ένας καθρέφτης της εξέλιξης της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και των αλλαγών στις συνθήκες ζωής, στη νοοτροπία και στα πρόσωπα που σημάδεψαν τις δεκαετίες αυτές. Κάθε πρόεδρος αντιπροσωπεύει μια εποχή, με τις προκλήσεις της, τις αγωνίες της και τα μικρά ή μεγάλα έργα που έμειναν στη μνήμη των κατοίκων.

Η αφίσα αυτή είναι επομένως και ένα κάλεσμα για συλλογική αναστοχαστική μνήμη: για να θυμηθούμε, να τιμήσουμε και να εμπνευστούμε από εκείνους που υπηρέτησαν τον τόπο τους όταν οι δυνατότητες ήταν λίγες και οι απαιτήσεις πολλές. Ένα τεκμήριο που αξίζει να διασωθεί, να ψηφιοποιηθεί και να παρουσιαστεί στις επόμενες γενιές, ως ένα μικρό παράθυρο στην ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του.