Ενθυμήματα από το παλιό Βαλτινό (Ν. 4)

 Από το Ημερολόγιο τοίχου, με τίτλο «Ενθυμήματα από το παλιό Βαλτινό», έκδοση 1998, του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Βαλτινού, με τοπικές εμβληματικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες και με σχετικό εμπλουτισμένο κείμενο για κάθε φωτογραφία από τον Δημήτρη Τσιγάρα, δημοσιεύουμε σήμερα ένα ενθύμημα του χωριού μας, με τίτλο «Ο μόχθος του κάμπου».

Ο μόχθος του κάμπου 

Ο μόχθος του κάμπου είναι ένας διαρκής αγώνας που παραπέμπει στις σκληρές και επίπονες εργασίες που εκτελούνται στις αγροτικές περιοχές, ιδιαίτερα σε εκτάσεις γης με καλλιέργειες, όπου απαιτείται σωματική δύναμη και αδιάκοπη εργασία. Στην παραδοσιακή αγροτική ζωή, του τόπο μας, ο γεωργός υπήρξε το σύμβολο της σκληρής δουλειάς και του αγώνα για την επιβίωση. Στην καρδιά αυτής της έννοιας βρίσκεται η αγροτική εργασία και η στενή σχέση του ανθρώπου με τη γη. Παλαιότερα, οι αγρότες έχοντας ως στόχο την καλλιέργεια της γης και την συγκομιδή των καρπών, εργάζονταν ακούραστα κάτω από τον καυτό ήλιο, στην υγρασία ή τις δύσκολες καιρικές συνθήκες. Αυτή η σωματική καταπόνηση συχνά άφηνε τα σημάδια της τόσο στο σώμα όσο και στο πνεύμα.

Ο μόχθος του κάμπου περιλάμβανε μία ποικιλία εργασιών: από την σπορά και το πότισμα, μέχρι τη συγκομιδή και την μεταφορά των προϊόντων. Η δουλειά ήταν αδιάκοπη, με τις εποχές να προσδιορίζουν την ένταση και τον τύπο των εργασιών που έπρεπε να εκτελεστούν. Η σφοδρότητα του καλοκαιριού, για παράδειγμα, απαιτούσε ατέλειωτες ώρες κάτω από τον ήλιο για την προστασία των φυτών ή τη συγκομιδή των καρπών.

Η έννοια του «κάμπου» σχετίζονταν και σχετίζεται ακόμα και σήμερα επίσης, με την αγωνία της επιβίωσης, αφού η γεωργία δεν είναι πάντα εγγυημένη. Η αβεβαιότητα της παραγωγής, οι φυσικές καταστροφές, οι ασθένειες των φυτών ή τα έντομα μπορούν να απειλήσουν την καλλιέργεια, καθιστώντας τη ζωή των αγροτών ακόμη πιο δύσκολη. Αυτός ο συνεχής αγώνας απέναντι στα φυσικά στοιχεία και τις αναποδιές της γης, έχει δημιουργήσει μία βαθιά αίσθηση σεβασμού για το μόχθο του αγρότη και τη συνεχιζόμενη προσπάθεια για την επίτευξη ενός καλού αποτελέσματος.

Η σκληρή δουλειά στο χωράφι ήταν συχνά συλλογική. Η ανταλλαγή βοήθειας μεταξύ γειτόνων και οικογενειών ήταν πάντα βασικό στοιχείο της αγροτικής ζωής. Οι παραδοσιακές γιορτές που στήνονται μετά τη συγκομιδή ή οι συνεργασίες για τα πιο απαιτητικά έργα ενίσχυαν τη σύνδεση και την αλληλεγγύη μεταξύ των αγροτών.

Αυτός ο μόχθος ήταν ταυτόχρονα μια πρόκληση και μία πηγή υπερηφάνειας. Διότι ο άνθρωπος που εργάζονταν στον κάμπο, αν και ταλαιπωρημένος από τη σκληρότητα του επαγγέλματός του, αισθάνονταν και τη χαρά της δημιουργίας.

Έτσι ο διαρκής αγώνας με τη μάνα γη στα Βαλτσινιώτικα χώματα, δικαιώνονταν με τους καρπούς της συγκομιδής. Γι' αυτό η μούσα αποφάνθηκε με το δίστιχο:

«Γιορτή της γης και έπαινος σε τούτον τον αγρότη,

που πότισε το χώμα της με ιδρώτα και με νιότη».

Το γιόρτασαν στο Λύκειο Βαλτινού την Τσικνοπέμπτη

 

Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων διοργάνωσε μια γιορτούλα για την ημέρα της Τσικνοπέμπης στο Λύκειο Βαλτινού, με διάφορα εδέσματα, όπως το επιβάλλει το έθιμο της ημέρας.

Και όπως αποφάνθηκαν: «Περάσαμε όμορφα δίπλα στα παιδιά μας και στους αξιόλογους καθηγητές! Καλή τσικνοπέμπτη από το Λύκειο Βαλτινού!

Θα θέλαμε ως Σύλλογος να ευχαριστήσουμε το πρατήριο «Άρτος» για το ψωμί, το κρεοπωλείο, Alberto, τον συγχωριανό μας Γιάννη Καραμπάση που πρόσφεραν ένα μέρος από τα σουβλάκια, την εταιρεία «Κλιάφα» για τους χυμούς και τον ψήστη μας, Κώστα Μακρή!»

Τα Βαλτσινιώτικα

 Έτσι κι αλλιώς κι αλλιώτικα

εδώ στα Βαλτσινιώτικα

θα λέμε τον καημό μας,

τα βάσανα, τις πίκρες μας,

τ’ άσχημα απ’ το χωριό μας.

Έρχονται οι Αποκριές, νάτοι κι οι μασκαράδες,

μα οι τσέπες όμως του λαού, δεν έχουνε παράδες.

Οι άνθρωποι κατάντησαν πένητες, φουκαράδες,

το «λίπος» πια τελείωσε, κενοί κι οι κουμπαράδες.

 

Με μαύρα ρούχα και παλιά και μαύρο κομπολόγι…

ντύθηκα, μασκαρεύτηκα κι αρχίζω μοιρολόγι:

Μαύρο παντού…, ψεύτη ντουνιά, δεν νοιάζεσαι καθόλου,

όλα του κόσμου είναι στραβά και παν κατά διαβόλου.

 

Σκοτεινιασμένο το παρόν, το μέλλον μαύρο χάλι,

μαύρη ζωή που κάνουμε, κι η πίκρα μας μεγάλη.

Οι άρχοντες που κυβερνούν μας δίνουν μαύρο γάλα

και στήνουν στο λαό σταυρό, αγχόνη και κρεμάλα. 

 

Μαύρο στην κάλπη τους θα βρουν, σαν πάω να ψηφίσω,

μαύρο στην εξουσία τους, να τους αναχαιτίσω. 

Μαύρα και πέντε φάσκελα στα μούτρα μου θα δώσω,

μυαλό να βάλω μια φορά, την τύφλα μου να νοιώσω,

 

Να πάψει πλέον της ζωής το μαύρο μας το χάλι,

να γίνει κέφι, ξενοιασιά, ξανά το καρναβάλι,

να βγει ο ήλιος στο χωριό, η ελπίδα μας να θάλλει

και το χαμένο όνειρο να ξανανθίσει πάλι.