Οι
παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες αποτελούν σπουδαία ιστορικά τεκμήρια που άλλοτε
συμπληρώνουν προφορικές μαρτυρίες, άλλοτε αποτελούν πηγή ανακάλυψης και άλλοτε
απλά προκαλούν συγκίνηση. Η αξία λοιπόν της παλιάς φωτογραφίας απέναντι στη
λήθη είναι ανεκτίμητη.
Εστιάζοντας
σε δυο παλιές φωτογραφίες του τόπου μας, με χρονολογική σειρά μιας τετραετίας
μπορούμε να κάνουμε μια ενδιαφέρουσα ανάγνωση.
Οι
φωτογραφίες είναι τραβηγμένες στη σκοτεινή εποχή του τόπου μας, το 1954 η μία
και το1958 η άλλη. Ήταν η εποχή που ο Εμφύλιος, η φτώχεια και οι δύσκολες
συνθήκες ζωής στην ύπαιθρο είχαν εξαντλήσει όλο το απόθεμα της υπομονής, της
καρτερικότητας και της ικμάδας των ανθρώπων.
Αυτή
την εποχή, οι Έλληνες στις επαρχιακές πόλεις και τα χωριά, μοιάζουν να ζουν σε
άλλο αιώνα με σχεδόν πρωτόγονες συνθήκες. Ο κόσμος κυνηγά το καινούργιο
θέλοντας να αφήσει πίσω του κάθε τι, που θύμιζε τον πόλεμο και τον
σπαραγμό που προηγήθηκε.
Στην
πρώτη φωτογραφία το ζευγάρι του Βαλτινού, ο Στέργιος και η Στυλιανή, απαθανατίζονται λίγο μετά την τέλεση
του γάμου τους, ενώ στη δεύτερη, η σκηνογραφία μαρτυρεί το αβγάτισμα της
οικογένειας, με την απόκτηση του γιού τους, Σωτήρη.
Χαρακτηριστικά
στοιχεία της εμφάνισης η ένδυση της εποχής. Οι ελληνικές παραδοσιακές
ενδυμασίες, όπως και κάθε άλλη μορφή ενδυμασίας του παρελθόντος, αποτελούν ένα
σημαντικό στοιχείο της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Από
την ένδυση, την υπόδηση, το κόσμημα, το κέντημα και άλλα αξεσουάρ, αποκαλύπτεται
η οργάνωση και ο πολιτισμός ενός ολόκληρου λαού.
Η
φορεσιά καθ’ αυτή κάθε τόπου εκπέμπει το μήνυμα με τα χαρακτηριστικά του τόπου:
εάν αυτός που την φοράει είναι πεδινός, ορεινός, εάν είναι κτηνοτρόφος,
γεωργός, έμπορας, πλούσιος ή φτωχός.
Οι
γυναίκες από την ένδυση εκπέμπουν το μήνυμα: εάν είναι ελεύθερες,
αρραβωνιασμένες, παντρεμένες, χήρες, πλούσιες ή φτωχές, ακόμη από ποια περιοχή
και ποιο χωριό κατάγονται και ποια η θέση τους στην τοπική κοινωνία.
Πέρα
από την καλλιτεχνική και λαογραφική της αξία, η ένδυση συγχρόνως φανερώνει
πολλά για την ιστορία, την κοινωνία και τον πολιτισμό της εποχής.
Γι’
αυτό η λέξη «ένδυση» στα αρχαία ελληνικά είναι συνώνυμη της λέξης «κατάδυσις»,
γιατί δύει (βουτάει,) διεισδύει στα ενδότερα της ψυχής και του χαρακτήρα αυτού
που τη φοράει και του τόπου που κατοικεί.
Δ.Τ.