Ενθυμήματα από το παλιό Βαλτινό

 

Το 1998 ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Βαλτινού εξέδωσε ένα 14σέλιδο Ημερολόγιο τοίχου, με 12 τοπικές - εμβληματικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Για κάθε φωτογραφία από αυτές γράφτηκε κι ένα σχετικό κείμενο από τον Δημήτρη Τσιγάρα.

Ξεκινώντας από σήμερα, θα δημοσιεύουμε στην εφημερίδα μας κατά καιρούς, εμπλουτισμένο, κι από ένα τέτοιο ενθύμημα του χωριού μας, για να θυμούνται οι παλιοί και να γνωρίζουν οι νεότεροι.

1)      Το αρτεσιανό με την κουπάνα

Παλαιότερα, τα κοινοτικά αρτεσιανά μέσα στο χωριό Βαλτινό ήταν τέσσερα. Η γεώτρηση του πρώτου, που βρίσκονταν στην κεντρική πλατεία, έγινε το 1946 ενώ τα υπόλοιπα τρία έγιναν το 1957.

Στο παραπάνω στιγμιότυπο της φωτογραφίας του 1964, παρατηρούμε το άλλοτε γραφικό αρτεσιανό με την κουπάνα, που βρίσκονταν κοντά στο σπίτι του  αείμνηστου Στέφανου Περιστέρη, (σήμερα Κων/νου Τζιωρτζιώτη), στο Βαλτινό.

Στη φωτογραφία αποτυπώνεται αδρά η ζωή και η φύση του χωριού με τους απλούς ανθρώπους και τα απλά κατασκευάσματά τους. Οι άνθρωποι δίνουν νόημα και υπόσταση στο τοπίο όταν είναι αρμονικά δεμένοι με αυτό, όταν κυριαρχούν επάνω του.

Το υγρό στοιχείο, λίκνο της ζωής και λίκνο πολιτισμών ανέκαθεν, υπήρξε "αντικείμενο" λατρείας και βαθιάς ανθρώπινης έγνοιας. Έτσι, το νερό σ’ όλες τις μορφές του: Θάλασσα, ποτάμι, λίμνη, πηγή, πηγάδι, ή τεχνητή κρήνη, φιλοξένησε πάντοτε δίπλα του τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του.
Για πολλούς αιώνες οι φυσικές πηγές των ποταμών αποτελούσαν για τον άνθρωπο και τα ζώα του τον μοναδικό τρόπο εφοδιασμού του απαραίτητου προς τη ζωή νερό. Οι άνθρωποι το μετέφεραν σε μεγάλα δερμάτινα φλασκιά, σε δοχεία ξύλινα μεταλλικά ή πήλινα και το αποθήκευαν σε αγγεία για τις ανάγκες τους.

Σιγά - σιγά με τις γεωτρήσεις άρχισε η ανόρυξη τουλούμπων και αρτεσιανών, πρώτα σε κεντρικά κοινοτικά σημεία και στη συνέχεια σε ιδιωτικούς χώρους.

Κατά τη δεκαετία του ΄60 σχεδόν όλοι στο Βαλτινό έβγαλαν δική τους Τουλούμπα ή δικό τους ιδιόκτητο αρτεσιανό στις αυλές των σπιτιών τους.

Για τα παιδιά, το αρτεσιανό με τη κουπάνα, ήταν η καλύτερη «παιδική χαρά», για τους άντρες ευκαιρία να ξεδιψάσουν και να στήσουν το κουβεντολόι εκεί.

Ενώ για τις γυναίκες το αρτεσιανό βόλευε για ένα περίπατο ως εκεί, για προμήθεια νερού για το σπίτι, και το κυριότερο, χρησίμευε για την μπουγάδα τους.

Σήμερα με τις σαρωτικές αλλαγές των τελευταίων ετών, ο άνθρωπος προσαρμόστηκε στις καινούργιες συνθήκες που ο ίδιος δημιούργησε.

Βιώματα αιώνων εξοικείωση με τα υλικά και τα στοιχεία της φύσης, απαξιώθηκαν και θυσιάστηκαν στον βωμό του εκσυγχρονισμού.

Η ΚΑΜΠΑΝΑ

 

Κάποτε, στα πρώτα σκαλιά των χρόνων μου, οι χτύποι της καμπάνας με ακολουθούσαν παντού και μάλιστα πολλαπλασιάζονταν νοερώς, συμπληρώνοντας με τη μουσική της όλο το ολόγραμμα της εωθινής μου ηλικίας. Τώρα που μεγάλωσα, οι χτύποι της καμπάνας αδυνάτισαν σε αριθμό και σε ένταση και κάπου μέσα στο βύθος του μυαλού μου έχουν καταβυθιστεί και δεν ακούγονται όσο το θέλω δυνατά. Φταίει τάχα η συνήθεια; Η εξοικείωση; Τα μακρινά μαντάτα που φτάνουν και καταλαμβάνουν το χώρο των εγρηγόρσεών μου; Ω, ας ξαναβρώ εκείνη τη λαγαρή παλιά καμπάνα που τρυπούσε κάθε ουράνια διάσταση και με έφτανε παντού και μ’ αιχμαλώτιζε στα ηχητικά της δίχτυα. Και οι χτύποι της σε συγχρονισμένον αριθμό ήταν όσα και τα ανάλαφρα ημερήσια βήματά μου.

Του Ηλία Κεφάλα