Τα φασόλια στο Βαλτινό (Από τη σπορά μέχρι το μπορμπολόι)

Μια ξεχασμένη καλλιέργεια άρχισε να κάνει την εμφάνισή της δειλά, δειλά στο Βαλτινό και μάλιστα με τον παλιό αγνό και παραδοσιακό τρόπο.

Πρόκειται για την καλλιέργεια άσπρων ξερών φασολιών.

Ο Θανάσης Ζαμπακάς απαθανάτισε την τελευταία εργασία της παραγωγικής διαδικασίας των φασολιών, τη συγκομιδή του καρπού και το αλώνισμα και μας δίνει την ευκαιρία να την θυμηθούμε αλλά και να την γνωρίσουμε καλύτερα.

Η σπορά των φασολιών, γίνεται την άνοιξη όταν ο καιρός είναι κατάλληλος. Ο σπόρος που χρησιμοποιείται είναι παραδοσιακός κι έρχεται από τους προγόνους μας.

Τα φασόλια φυτρώνουν, ανάλογα με τη θερμοκρασία και την υγρασία του εδάφους περίπου σε 14-15 ημέρες.

Για ένα στρέμμα απαιτούνται περίπου 4 με 5 κιλά σπόρου φασολιού με κόστος περίπου τα 20-25 ευρώ το κιλό.

Η Συγκομιδή των φασολιών. 

Όταν ωριμάσουν οι λοβοί, κατά τον μήνα Αύγουστο, αρχίζει η διαδικασία της συγκομιδής φασολιών.

Η συγκομιδή των φασολιών γίνεται όταν κιτρινίσουν οι λοβοί και με πολύ προσοχή για να αποφευχθεί η υποβάθμιση του προϊόντος από ατυχείς χειρισμούς.

Στη συνέχεια παραμένουν για λίγο διάστημα για ξήρανση. Απλώνουν τους λοβούς στο έδαφος, πάνω σε νάιλον φύλλα και τους αφήνουν, μέχρι να στεγνώσουν στον ήλιο. Όταν επιτευχθεί αυτό σε ικανοποιητικό βαθμό, αρχίζει ο αλωνισμός.

Αλωνισμός

Παλιότερα χτυπούσαν με ξύλινες βέργες, τους απλωμένους λοβούς συνεχώς, ή τους πατούσαν με το τρακτέρ για να απελευθερωθούν οι σπόροι, οι οποίοι απαλλαγμένοι από τα περιβλήματα λιχνίζονταν, κοσκινίζονταν και ξεδιαλέγονταν.

Αν όμως η ποσότητα της παραγωγής είναι μεγάλη, τα αλωνίζουνε με ειδικές αλωνιστικές μηχανές.

Μια τέτοια ρυμουλκούμενη αλωνιστική μηχανή κατέχει εδώ και πολλά χρόνια ο Νίκος Ζαχαράκης από τον Ασπρόβαλτο, με την οποία αλωνίζονται σχεδόν όλα τα φασόλια της περιοχής.

Η απόδοση σε ξερά φασόλια είναι 300-600 κιλά ανά στρέμμα.

Μετά τον αλωνισμό τα σακιά με τα φασόλια τα πηγαίνουνε στις αποθήκες για διαλογή. Μια διαδικασία κατά την οποία ξεχωρίζουν σπυρί - σπυρί το καλό φασόλι από το σκάρτο και τέλος, τα συσκευάζουν σε σακιά και ή τα αποθηκεύουν ή τα πωλούν στην αγορά.

Πολλοί είναι αυτοί που θα θυμούνται «το μπορμπολόι» που γίνονταν στο χωράφι μετά τη συλλογή της παραγωγής. 

Από τα πεσμένα φασόλια στο χωράφι, οι πιτσιρικάδες μάζευαν σπυρί, σπυρί μέσα σε νάιλον σακούλες τα φασόλια και τα πουλάγανε στο μπακάλικο. Έβγαζαν έτσι το χαρτζιλίκι τους και το ξόδευαν για παιχνίδια και διασκέδαση στα παζάρια των Τρικάλων.