«Με τη γλώσσα του τόπου μας»

Με τη γλώσσα του τόπου μας

"Σταυρούλα Κλιάκου, η Μαμή του Βαλτινού"

Αφηγήσεις, εξιστορήσεις, καταθέσεις βιωμάτων από ανθρώπους που διατηρούσαν ή διατηρούν το γλωσσικό μας ιδίωμα ατόφιο, όπως ακριβώς το παρέλαβαν από τους προγόνους μας. Αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο ομιλίας και προφοράς του τόπου μας θέλουμε να τον καταγράψουμε να τον αναδείξουμε και να τον διασώσουμε.
Την παρακάτω αφήγηση μας έκανε η Σταυρούλα Κλιάκου την οποία παρουσιάζουμε ατόφια, χωρίς να αλλάξουμε ή να διορθώσουμε κάτι, διατηρώντας έτσι την ιδιωματική προφορά και την αυθεντικότητα της γλώσσας του τόπου μας.

Η Σταυρούλα Κλιάκου, η οποία σήμερα δεν ζει, έδωσε την συνέντευξη αυτή στον Δημήτρη Τσιγάρα τον Ιούλιο του 1996.

-Κυρά Σταυρούλα, γνωρίζουμε ότι παλαιότερα υπήρξατε η μαμή του χωριού. Πείτε μας τι θυμόσαστε από τότε, πως ξεγεννούσατε τις έγκυες γυναίκες;
Πρώτη φορά ξικίντσα σε μια νυφαδιά μ'. Τό'βγαλα του μικρό κι απού κεί άρχισα συνέχεια να ξιγεννάου. Έχω βγάλει 380 παιδάκια. Τρία έβγαλα πιθαμένα. Ήταν όμως πιθαμένα μέσα στη μάνα τ'.
Η μια ζήλεψι μπακαλιάρο με ρύζι - η Μαγκάτινα - κι πέθανι του κούτσκου μέσα. Τρεις μέρες φουσκουμένου, μαύρισε μέσα. Ερχετι μι λέει ο Μαγκάτος
«Τι λες»; Θα του βγάλου, λέου. Το 'βγαλα κι δεν έπαθι τίπουτα η γυναίκα.
Ένα έβγαλα τ'ς Στέφου Ψύχου. Το ίδιο κι αυτό, φουσκουμένου μέσα, μαύρο.
«Τι λες αξαδέλφη»; λέει ο Μήτσιους Ψύχου. Του λέου θα του βγάλου.
«Θα το βγάλ'ς»; λέει. Το 'βγαλα κι αυτό.
Ένα τ'ς Ηλία Τσιμπώνη. Πάεινει στη Τύρνα απάνου, με τη γυναίκα τ' κι την ήρθε να κάνει 'μετό. Έβγαλε του κεφάλι απ' έξω να κάνει 'μετό και σπάζει του κεφάλι απ' του κούτσκου. Έρχετι εδώ, μι λέει: «Συμπεθέρα αυτό κι αυτό»...
Του λέου: Θα 'ρθού. Πήγα εκεί, να πούμι, του λέου: Τήρα να δεις, συμπέθερε. Πιάνου μαλλιά και κεφάλι π' θενά.
«Κάν'τη δ'λειάς κι θα σε πω αργότερα», λέει. Του βγάνου του κούτσκου, μ'σουζοντανό του καημένου.
Λέου: Δεν του βαφτίζουμι κιόλας, στουν αέρα, αφού είναι ζοντανό;
Του βάφτσαμαν στουν αέρα κι πέθανι. Αφού του κεφάλι ήταν τσιάτσιαλα, ντιπ.
Στη Χριστοφορίνα έμειναν τα στρώματα μέσα. Είχαν άλλη μαμή. Έρχετε εδώ ο Νικόλας.
«Τι λες Σταυρούλα»; Πλημμύρα... κακό, 'κείνο το βράδυ. Του λέου: Άμα δεν έκλεισε η μήτρα θα του βγάλουμι. Παένου εκεί, την είχαν τα ρούχα σκισμένα κι την έβαναν πανιά κρύα, εδώ στη κοιλιά. Αυτή, ούτε έβλεπε ούτε... Όσο έπαιρνε ανάσα. Καμιά φορά τηράου. Α! είμαστε εντάξει λέου. Φέρτε... Καθαρίζου τα χέρια καλά, τα αλοίφου λάδι, βάνου του χέρι μέσα, του βγάνου του ένα του στρώμα, ξανά του βάζου, βγάζου κι τ' άλλο. Λέει αυτή:
«Χριστόφορε, ποιός μ'έκανε αυτό του καλό»;
«Η σταυρούλα», λέει αυτός. «Θα πάρ'ς τη γιλάδα να πας να τη δέσεις στ' αχούρι τ'ς… Για μένα αυτή είναι θεός», λέει, « μ' έσουσε τη ζωή»!
Τι να σι που! Έχου βγάλει κι διπλάρκα, τέσσερα-πέντε.
Έβγαλα τ'ς Χρύσου, έβγαλα τ'ς Μήτσινα αυτού την Πετρέικη, έβγαλα απ' του Βάλτου, απ' τη Παπαράντζα, που δεν πήγα!!!
-Μόνη σας μάθατε να ξεγεννάτε, ή σας έδειξε κάποιος άλλος;
Όχι, μόνη μ'. Δεν ξέρου κι γράμματα. Δεν πήγα σε σχολείο. Ήμαν κι ψυχουκόριτσου κι μ' έστελναν στα γίδια, στα πρόβατα, στα γρούνια, στουν Τσίλια του Σταυρέκα, να πούμι, κι μαναχιά μ' ξικίντσα σ' αυτό του πράμα.
-Θυμάστε κάποια άλλη ιδιόμορφη περίπτωση; Κάπου να δυσκολευτήκατε...;
Καλά δυσκολία μεγάλη! Από βραδύς μέχρι το πρωί, την άλλη μέρα τύχαινα.
-Δηλαδή, η γέννα διαρκούσε και δυο ημέρες;
Ναι, ναι έκανα κι δυο μέρες, αλλά όμως δεν τ'ς πείραξα τ'ς γυναίκες καθόλου. Ούτε σφάλμα δεν τ'ς άφ'σα.
Με παραδέχθηκε... έμαθε ο Προυσουλίδης κι μ' ειδοποίησε, κι πήγα.
-Ο Προυσουλίδης ποιός είναι;
Γιατρός. Ήταν μάμος αυτός κι λέει:
«Εσύ είσαι η Κυρά Σταυρούλα»;
Ναι, του λέου. «Συγχαρητήρια!» λέει, «έμαθα ότι είσαι άριστη μαμή»!
«Συγχαρητήρια απού μένα»! λέει «κι δίχως να πας π'θενά να μάθεις, να τχιός, ντίπ!!!»
Ύστερα, γιλάδες...
-Δηλαδή, ξεγεννούσατε και ζώα;
Ναι! Τ' ανάποδα ερχόταν τα μ'σχάρια, θα τα 'βγανα. Τα ίσια ερχόταν θα τά 'βγανα. Έβγαινε η κίτη όξου, ίσια μι ένα καζάνι έχουν αυτές οι γιλάδες κίτη, την καθάρ'ζα καλά, την άλοιφα λάδι, την έβανα μέσα, την έραβα, εντάξει η γιλάδα.
Μια τ' Χήτα, μιά τ' Κουλιό εδώ δας και δεν θυμάμαι τίνος άλλη ήταν. Έχου βγάλει πολλά. Ζώα κι κόσμου.
-Κυρά Σταυρούλα, σ' ευχαριστούμε πάρα πολύ για όσα μας είπες!
Παρακαλώ μάνα μ'.