Ο ζευγάς με το ζευγάρι του

 

Είναι η εποχή που οι αγρότες θα προετοιμάσουν τα χωράφια τους και θα σπείρουν τα χειμερινά σιτηρά. Η κατεργασία του εδάφους από τη μεγάλη πλειονότητα των αγροτών μας, γίνεται με όργωμα. Περιμένουν τις πρώτες βροχές να φέρουν το έδαφος σε εύθρυπτη κατάσταση και ακολουθεί το όργωμα με αλέτρια συνδεδεμένα πάνω σε γεωργικούς ανελκυστήρες (τρακτέρ).

Παλαιότερα όμως το όργωμα γίνονταν με ξύλινο αλέτρι (το Ησιώδιο αλέτρι) που το έσερναν τα ζώα.

Ακολουθώντας τα βήματα των παλιών ζευγάδων, θα μας πάνε σταθερά στις καλές εποχές, τότε που ο ζευγολάτης έκανε το σταυρό του και πήγαινε για δουλειά. Μαζί με το ζευγάρι του και ο ίδιος ήταν απαραίτητο «εργαλείο» της μάνας γης, για να δώσει απλόχερα τα αγαθά της. 

Ο ζευγάς αγαπούσε την δουλειά του και την έκανε με μεράκι και όπως έπρεπε, γιατί από εκεί περίμενε να ζήσει τη φαμελιά του. Γνώριζε πολύ καλά τι χρειάζεται το χώμα για να αφρατέψει και να καρποφορήσει αποτελεσματικά.

Πάνω στο χωράφι έζευε το ζευγάρι, συνήθως δύο βόδια, ή δυο άλογα ή μουλάρια ή γαϊδούρια, με τον ζυγό και όργωνε με το ζευγάλετρο, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Ο ζυγός είναι το εξάρτημα που ζευγαρώνει τα ζώα. Ήταν ξύλινος και οι άκρες του ακουμπούσαν στο σβέρκο των ζώων ώστε να τα κρατάει σε σταθερή απόσταση.

Λίγο μετά, έκανε την εμφάνιση του το πρώτο σιδερένιο αλέτρι. Πέρα από το βάρος, το σιδερένιο αλέτρι είχε κι εντελώς αντίθετη τεχνική κι αυτή μάλλον ήταν που το ’κανε πιο κουραστικό. Το ξύλινο αλέτρι έπρεπε να το πιέζεις στις λαβές προς τα κάτω, ενώ στο σιδερένιο αντίθετα έπρεπε ν’ ανασηκώνεις τις λαβές προς τα πάνω, ώστε η μύτη του να χώνεται μέσα στο χώμα. Τα 30 μόλις, στρέμματα, που διέθεταν κατά μέσον όρο οι φτωχοί χωρικοί του τόπου μας, ήταν διαχειρίσιμα.

Ο όρος ζευγάρι αποτελούσε και μονάδα μέτρησης ενός χωραφιού. Συχνά ακούγονταν από τους παλαιότερους χωριανούς να λένε στην κουβέντα τους ότι το τάδε χωράφι είναι τόσων ζευγαριών κι εννοούσαν μ' αυτό ότι για το όργωμά του χρειάζονται τόσες μέρες. Είναι όντως περίεργη αυτή η μέτρηση του χώρου με το χρόνο.

Στις αγοραπωλησίες επίσης, ο μεσίτης ή ο πωλητής περιέγραφε το χωράφι σαν τόσων ζευγαριών ή τόσων εργατών, κι έτσι ο υποψήφιος αγοραστής έπαιρνε μια ιδέα για την έκταση του. Πήγαινε στη συνέχεια και το ’βλεπε κι η αγοραπωλησία γινόταν στη βάση αυτής της οπτικής εντύπωσης.