Η νοηματοδότηση της ζωής

 

Το ερώτημα «τι είναι ευτυχία;» θα παραμένει εσαεί ανοιχτό και θα αποτελεί κεντρικό ερώτημα στη ζωή κάθε ατόμου μεμονωμένα. Όμως το ερώτημα της ευτυχίας δεν είναι το μείζον, όσο κι αν είναι κεντρικό και σημαντικό. Το κεντρικότερο ερώτημα είναι το ερώτημα του νοήματος. Να μπορεί κανείς να νοηματοδοτεί τη ζωή του. Τα παιδιά, δηλαδή, στην πλειονότητά τους τουλάχιστον, είναι ευτυχισμένα, αλλά δεν μπορούν να δώσουν νόημα στη ζωή τους. Δεν μπορούν να είναι αυτόνομα, δεν μπορούν να διαχειριστούν την ελευθερία τους. Επίσης άνθρωποι που είναι ανόητοι, πιθανότατα είναι ευτυχισμένοι ή τουλάχιστον συχνά χαμογελούν, δείχνουν να ζουν με γαλήνη, αλλά δεν είναι αυτόνομοι, ούτε ελεύθεροι. Άρα η ευτυχία δεν είναι τόσο σημαντική. Πιο σημαντικό είναι να μπορεί κανείς να δίνει νόημα στη ζωή του. Κάποιος θα μπορούσε να εργάζεται λόγου χάριν σε ένα νοσοκομείο, σε αντίξοες συνθήκες, να κουράζεται, να κινδυνεύει να νοσήσει ο ίδιος από τον κοροναϊό, να θέτει σε κίνδυνο την οικογένειά του και τους αγαπημένους του και παρ’ όλα αυτά να βιώνει τη ζωή του με ένα αίσθημα βαθιάς πληρότητας και ικανοποίησης. Αυτό είναι διαφορετικό από το αίσθημα της Ευτυχίας, γιατί εμπεριέχει οδύνη. 

Το νόημα είναι σημαντικότερο. Αν νοηματοδοτήσει κανείς τη ζωή του μ’ έναν τρόπο αυθεντικό και αναστοχαστικό θα βιώνει και στιγμές ευτυχίας, αλλά θα απαλλαγεί και απ’ αυτή την σημερινή κατηγορική προσταγή: «γίνε ευτυχισμένος», που εντέλει μας οδηγεί πιθανότατα στο να δυστυχήσουμε, παρά στο να ευτυχίσουμε. Η ευτυχία δεν μπορεί να είναι μια κατάσταση με διάρκεια. Και δεν είναι βέβαιο αν θα μπορούσε κανείς να ανταποκριθεί, να είναι ευτυχισμένος για πάνω από τρεις, τέσσερες μέρες. Η ευτυχία, όπως και ένας ήχος αντλεί τη δύναμή της από την οδύνη. Όπως σε μια μελωδία την ακούμε επειδή εμπεριέχονται οι παύσεις, έτσι κι η ευτυχία γίνεται αντιληπτή από τις στιγμές όπου απουσιάζει ή όπου υποφέρουμε.

Αν μπορούμε λοιπόν να νοηματοδοτούμε τη ζωή μας, αυξάνουμε και τις πιθανότητες να είμαστε ευτυχισμένοι, αν αυτό είναι σημαντικό, αλλά το κυριότερο είναι ότι γινόμαστε περισσότερο αυτόνομοι και περισσότερο ανθρώπινοι.

 

Του Θεοφάνη Τάση