Γενική εικόνα για το χωριό Βαλτινό

 

Του Δημήτρη Τσιγάρα

Το χωριό Βαλτινό βρίσκεται δώδεκα (12) χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλεως των Τρικάλων, σε υψόμετρο 120 μέτρων. Περιβάλλεται από τη  δαντελωτή οροσειρά του Κόζιακα καθώς βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού, χαμηλά, στην Θεσσαλική πεδιάδα. Βορειανατολικά ρέει ο Πηνειός ποταμός (Σαλαμπριά), ενώ δυτικά του χωριού ρέει ο Ανάποδος ποταμός (Παλιοπόταμος).

Κύριο χαρακτηριστικό του εδάφους του είναι η πεδινότητα με έντονη κάλυψη από γεωργικές καλλιέργειες.

Η συνολική έκταση του χωριού ανέρχεται σε 741,341 στρέμματα.

Συνορεύει ανατολικά με την Κάτω Ελάτη (Μέλιγος, Ασπρόβαλτος, Μεσιακά, Σγάρι), δυτικά με το Δενδροχώρι, βόρεια με το Διαλεχτό, βορειοανατολικά με τη Φωτάδα και νότια με τα Ματσουκαίικα.

Διοικητικά υπάγεται στην Δημοτική Ενότητα Καλλιδένδρου του Δήμου Τρικκαίων, του Νομού Τρικάλων που έχει έδρα τα Τρίκαλα.

Η συγκοινωνία των κατοίκων του χωριού, γίνεται με το οδικό δίκτυο του Νομού Τρικάλων, μέσω των επαρχιακών οδών, Πύλης – Τρικάλων και Ρογκίων – Τρικάλων.

Το Βαλτινό εξυπηρετείται συγκοινωνιακά με την αστική γραμμή του ΚΤΕΛ Τρικάλων.

Η κεντρική επαρχιακή οδός (δημοσιά) διασχίζει τον οικισμό, με φαρδύ ασφαλτοτάπητα και πεζοδρόμηση. Η εσωτερική οδοποιία του οικισμού είναι και αυτή ολοκληρωμένη με άσφαλτο και πεζοδρόμηση.

Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις εξυπηρετούνται με αγροτικούς δρόμους, οι οποίοι έχουν χαραχθεί από παλαιότερα και σήμερα έχουν βελτιωθεί ούτως ώστε να μπορούν να κινούνται σε αυτούς με άνεση τα σύγχρονα καλλιεργητικά εργαλεία και μηχανήματα, καθώς και τα μέσα μεταφοράς των προϊόντων.

Τα περισσότερα σπίτια των κατοίκων έχουν γίνει σύμφωνα με τις σύγχρονες προδιαγραφές δόμησης.

Στο κέντρο και λίγο πριν την πλατεία βρίσκεται το Δημοτικό Σχολείο και απέναντι, στο οίκημα του πρώην Κοινοτικού Γραφείου, στεγάζεται ο παιδικός σταθμός. Δυτικά της κεντρικής πλατείας βρίσκεται το Δημαρχείο του πρώην δήμου Καλλιδένδρου.  Απέναντι ακριβώς από το Δημαρχείο βρίσκεται το Γυμνάσιο και Λύκειο Βαλτινού.

Στο Βαλτινό υπάρχουν δύο πλατείες. Η κεντρική πλατεία και η πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου.

Η κεντρική πλατεία (Γελαδαριά) βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και χωρίζεται σε δύο τμήματα καθώς τέμνεται από την επαρχιακή οδό Τρικάλων - Μεγάρχης.

Το ένα τμήμα έχει τριγωνικό σχήμα, είναι πλακοστρωμένο, έχει ένα σιντριβάνι και το μνημείο του «Αγνώστου Στρατιώτη». Αποτελεί τον χώρο συνάθροισης των κατοίκων, με έμφαση την κοινωνικότητα. Είναι ο χώρος όπου, συνήθως διοργανώνονται και λαμβάνουν χώρα διάφορες εκδηλώσεις και γιορτές. 

Το άλλο τμήμα της πλατείας, το μεγαλύτερο σε έκταση, αποτελεί ένα καταπράσινο πάρκο αναψυχής με  δέντρα, φυτά και χλοοτάπητα. Είναι ο χώρος όπου θα απολαύσει κανείς στιγμές χαλάρωσης. Οι κάτοικοι θα κάνουν τον απογευματινό τους περίπατο, θα πιούν τον καφέ τους με τους φίλους στα παρακείμενα καταστήματα, θα απολαύσουν τα ποτά και τους μεζέδες και τα παιδιά θα εκτονωθούν με το παιχνίδι τους σε έναν ασφαλή χώρο. Το τμήμα αυτό της πλατείας προσφέρει ασφάλεια, χαλάρωση, ξεκούραση κι αναψυχή.

Περιμετρικά της κεντρικής πλατείας υπάρχουν, διάφορα καταστήματα, όπως καφενεία, ταβέρνες, ζαχαροπλαστεία, καφέ- μπαρ κ.ά.

Βόρεια από την κεντρική πλατεία και σε απόσταση 500 μέτρων περίπου βρίσκεται η συνοικιακή πλατεία του Αγίου Αθανασίου με τον ομώνυμο ιερό ναό και το Νηπιαγωγείο.

Η πλατεία της εκκλησίας είναι ένας διαμορφωμένος συνοικιακός ελεύθερος χώρος, που παλαιότερα ήταν η κεντρική πλατεία του χωριού.

Δύο χιλιόμετρα Βόρεια του χωριού βρίσκεται το πανέμορφο δάσος δρυός, της Παναγίας, με το ομώνυμο εκκλησάκι του.

Οδικές συνδέσεις - συγκοινωνίες

Εξαιτίας της πεδινής μορφολογίας της περιοχής και του βατού εδάφους η σύνδεση της κοινότητας Βαλτινού με τα αστικά και μη αστικά κέντρα να είναι εύκολη. Η εξυπηρέτηση των κατοίκων όσον αφορά τις μετακινήσεις προς την πόλη των Τρικάλων, γίνεται με αστικά λεωφορεία και με ιδιωτικής χρήσεως αυτοκίνητα. 

Η εσωτερική οδοποιία

Η εσωτερική οδοποιία του Βαλτινού άρχισε τη δεκαετία του 1980 και ολοκληρώθηκε το 2001, με έργα κατασκευής, βελτίωσης και αποκατάστασης σε κοινοτικούς δρόμους του εσωτερικού οδικού δικτύου σε όλο το χωριό.

Στην αρχή κατασκευάστηκε δίκτυο αποχέτευσης όμβριων με φρεάτια υδροσυλλογής. Στη συνέχεια πεζοδρομήθηκαν εκατέρωθεν των πλευρών και κατά μήκος όλων των δρόμων. Ακολούθησε η εκσκαφή των δρόμων και εξυγίανση αυτών µε θραυστό υλικό λατομείου και τέλος έγινε επίστρωση με ασφαλτικό τάπητα.

Ύδρευση αποχέτευση

Ο υδροφόρος ορίζοντας του Βαλτινού είναι αρκετά πλούσιος και καλύπτει τις ανάγκες της ύδρευσης και της άρδευσης.

Πριν τη δεκαετία του ΄60 οι ανάγκες ύδρευσης των κατοίκων καλύπτονταν από αυτόματα αρτεσιανά τα οποία υπήρχαν στην περιοχή. 

Ο σύγχρονος όμως τρόπος ζωής όπως και η δόμηση των νέων κατοικιών υπαγόρευσαν την κατασκευή σύγχρονου δικτύου ύδρευσης το οποίο μπορούσε να ανταπεξέλθει σε αυτές τις ανάγκες. Έτσι στο τέλος της δεκαετίας ΄70 και στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 κατασκευάστηκε το δίκτυο ύδρευσης. Η άντληση του νερού γίνεται με γεώτρηση και η συγκέντρωσή του γίνεται σε υδατόπυργο. Από εκεί κατανέμεται προς τους κατοίκους με δίκτυο διανομής, το οποίο καλύπτει εξ ολοκλήρου τις ανάγκες των κατοίκων. Και ενώ για την ύδρευση υπάρχει η υποδομή δεν συμβαίνει το ίδιο και με την αποχέτευση. Για την αποχέτευση όμβριων υδάτων υπάρχει υποτυπώδης έως ανύπαρκτη υποδομή η οποία καλύπτει ένα μόνο μικρό μέρος των αναγκών, ενώ η παροχέτευση των νερών γίνεται με υπόγειο δίκτυο. Τα ακάθαρτα λύματα όμως συγκεντρώνονται σε βόθρους οι οποίοι βρίσκονται σε κάθε κατοικία ή διοχετεύονται, παρανόμως, στο δίκτυο όμβριων υδάτων.

Διαχείριση των απορριμμάτων

Πριν τη δεκαετία ΄80 η διαχείριση των απορριμμάτων ήταν ανύπαρκτη. Οι κάτοικοι ανακύκλωναν τα απορρίμματα ζωικής και φυτικής παραγωγής χρησιμοποιώντας τα για τη διατροφή των ζώων που διατηρούσαν στις οικίες τους, ενώ τα υπόλοιπα απορρίμματα τα εναπόθεταν προς χώνευση στους σορούς των κοπριών των ζώων τους.

Από τη δεκαετία του ΄80 η διαχείριση των απορριμμάτων αρχίζει να γίνεται από την κοινότητα, με ιδιώτες έναντι αμοιβής και τα σκουπίδια μεταφέρονται σε καθορισμένο τόπο όπου καίγονται η θάβονται. Πέραν όμως αυτού, η ανεξέλεγκτη εναπόθεση απορριμμάτων δημιουργούσε ανέκαθεν πρόβλημα καθώς γίνονταν σε χώρους οι οποίοι αποτελούσαν εστίες μόλυνσης. Σήμερα η διαχείριση των απορριμμάτων γίνεται από τον Δήμο Τρικκαίων σε συνεργασία με την ΠΑΔΥΘ. Η αποκομιδή των απορριμμάτων και η διάθεσή τους στον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) Τρικάλων, καθώς και οι παρεχόμενες υπηρεσίες καθαριότητας σε όλους τους τομείς, γίνεται με αποτελεσματικό τρόπο.

Αρδευτικά έργα

Εξαιτίας της πεδινότητας της περιοχής και του πλούσιου υδροφόρου ορίζοντα οι ανάγκες άρδευσης καλύπτονται αποκλειστικά από γεωτρήσεις. Στην κοινότητα υπάρχουν ιδιωτικές γεωτρήσεις με ηλεκτροκινητήρες (μοτέρ), από τις οποίες αντλείται νερό το οποίο διοχετεύεται με αγωγούς στους αγρούς και καλύπτονται έτσι όλες οι ανάγκες της άρδευσης.

Αναδασμός

Στην κοινότητα ο αναδασμός πραγματοποιήθηκε το 1974. Με τον αναδασμό έγιναν και οι κατάλληλες υποδομές όπως γέφυρες, δρόμοι και αποστραγγιστικά κανάλια.

Οικονομικά στοιχεία

Σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 1997 παρατηρείται ότι η κύρια πηγή εσόδων είναι οι επιχορηγήσεις από το Υπουργείο Εσωτερικών, ενώ όλοι οι άλλοι πόροι είναι περιορισμένοι. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι μέχρι τότε, στην κοινότητα δεν υπήρχαν έσοδα από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων καλύπτει πάγιες ανάγκες της κοινότητας και ένα μόνο μικρό μέρος κατευθύνεται σε έργα υποδομής. Έτσι οι ανάγκες για την εκτέλεση έργων υποδομής καλύπτονταν από δανεισμό ή από επιχορηγήσεις από διάφορα υπουργεία. Με την δημιουργία του Δήμου Καλλιδένδρου αξιοποιήθηκαν Ευρωπαϊκά Προγράμματα Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, όπως ΕΠΤΑ, ΕΣΠΑ, Ταμείο Συνοχής κλπ.

Διοικητικές υπηρεσίες

Στο Βαλτινό δεν υπάρχουν διοικητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης ούτε καταστήματα ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΛΤΑ, Αστυνομικός Σταθμός, Τράπεζες και άλλα. Η εξυπηρέτηση των κατοίκων όσον αφορά την αστυνόμευση παλαιότερα γίνονταν από τους αστυνομικούς σταθμούς Φήκης και Διαλεκτού. Σήμερα εξυπηρετούνται από την Αστυνομική Διεύθυνση Τρικάλων. Οι υπηρεσίες ταχυδρομείου καλύπτονται από ταχυδρομικό διανομέα με συχνότητα μία φορά την εβδομάδα. Οι υπόλοιπες υπηρεσίες καλύπτονται από τις αντίστοιχες της πόλης των Τρικάλων.

Υπηρεσίες υγείας

Στο Βαλτινό δεν υπάρχει Κέντρο Υγείας και η ιατρική περίθαλψη των κατοίκων πραγματοποιείται από το Νομαρχιακό Νοσοκομείο Τρικάλων, το Κέντρο Υγείας Πύλης και την υγειονομική υπηρεσία του Αγροτικού Ιατρείου που λειτουργεί στην κοινότητα. Για το Αγροτικό Ιατρείο δεν υπάρχει κτιριακή υποδομή, αλλά λειτουργεί σε αίθουσα που έχει παραχωρήσει παλαιότερα η κοινότητα και σήμερα ο δήμος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πρόσφατο παρελθόν, στην κοινότητα υπήρχε αγροτικό κτηνιατρείο, ενώ από τον οργανισμό Εθνικής Πρόνοιας λειτουργούσε ένα Κέντρο Φροντίδας Οικογένειας το οποίο περιλάμβανε το ΚΑΠΗ, τον παιδικό σταθμό και το πρόγραμμα σίτισης μαθητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Εκτός από τα παραπάνω, στο Βαλτινό λειτουργούν από ιδιώτες  ένα οδοντιατρείο ένα κτηνιατρείο και ένα φαρμακείο. 

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Στο Βαλτινό λειτουργεί ένας Παιδικός Σταθμός, ένα Νηπιαγωγείο και ένα Δημοτικό Σχολείο το οποίο είναι οργανικά τριθέσιο αλλά λειτουργεί σαν τετραθέσιο. 

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Οι ανάγκες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καλύπτονται από το Γυμνάσιο και Λύκειο Βαλτινού. Το Γυμνάσιο καλύπτει τις ανάγκες των δημοτικών διαμερισμάτων Βαλτινού, Δενδροχωρίου, Κάτω Ελάτης, Φωτάδας, αλλά και των οικισμών εκτός Δημοτικής Ενότητας Καλλιδένδρου δηλαδή των Παραποτάμου, Γοργογυρίου, Ξυλοπάροικου κ.ά.

Το Λύκειο Βαλτινού καλύπτει τις κοινότητες της Δημοτικής Ενότητας Δήμου Καλλιδένδρου αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Το κτήριο στο οποίο στεγάζεται το Γυμνάσιο και Λύκειο είναι σύγχρονων προδιαγραφών και υπάρχει επάρκεια αιθουσών.

Πρέπει τέλος να επισημανθεί ότι, από την ευρύτερη περιοχή του Βαλτινού, απουσιάζει η τεχνολογική εκπαίδευση, την οποία οι ενδιαφερόμενοι μαθητές την αναζητούν, στην πλειονότητά τους στην πόλη των Τρικάλων.

Η γεωργία

Οι κύριες αροτριούσες καλλιέργειες είναι το καλαμπόκι και το σιτάρι, ακολουθούν, το πολυετές τριφύλλι, τα ζαχαρότευτλα και το βαμβάκι των οποίων η καλλιέργεια έχει μειωθεί. Οι λαχανόκηποι έρχονται σε δεύτερη θέση, ενώ οι δενδρώδεις καλλιέργειες όπως και τα αμπέλια είναι ελάχιστα.

Η καλλιέργεια γίνεται με σύγχρονα γεωργικά εργαλεία αλλά ο μικρός κλήρος που αντιστοιχεί σε κάθε αγρότη-παραγωγό (20 στρέμματα κατά μέσο όρο) αυξάνει τις συνολικές ανάγκες για αγορά γεωργικού εξοπλισμού και άρα ανεβάζει το κόστος παραγωγής.

Χαρακτηριστική είναι η έλλειψη μονάδων επεξεργασίας και τυποποίησης αγροτικών προϊόντων. Παρατηρείται επίσης έλλειψη οργάνωσης και συντονισμένης δράσης σχετικά με το εμπόριο και τη διακίνηση των αγροτικών προϊόντων. Η διάθεση των προϊόντων γίνεται κατά κύριο λόγο στα Τρίκαλα (το 60% έως 90% ) ενώ το υπόλοιπο διατίθεται στην υπόλοιπη χώρα. Οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή δυστυχώς περιορίζουν τις δραστηριότητές τους κυρίως στην προμήθεια γεωργικών εφοδίων, ενώ ομάδες παραγωγών δεν έχουν συσταθεί.

Κτηνοτροφία

Δεν υπάρχουν οργανωμένες και σύγχρονες κτηνοτροφικές μονάδες. Εξαίρεση αποτελεί μόνο η ύπαρξη ελαχίστων ποιμνιοστασίων, χοιροστασίων και βουστασίων. Τελευταία παρατηρείται ότι η κτηνοτροφία βρίσκεται σε φθίνουσα τροχιά καθώς υπάρχει εγκατάλειψη από τους νέους, η οποία οφείλεται στο χαμηλό προσδοκώμενο εισόδημα και στις δύσκολες συνθήκες εργασίας. Στην περιοχή εκτρέφονται οι χοίροι, τα πρόβατα, τα βοοειδή και οι όρνιθες ελευθέρας βοσκής.

Δευτερογενής τομέας

Στο Βαλτινό ενώ οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη Γεωργία και την κτηνοτροφία δεν υπάρχουν ανάλογες βιοτεχνικές ή βιομηχανικές μονάδες οι οποίες να ασχολούνται με την επεξεργασία, τη μεταποίηση και την τυποποίηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων.

Φορείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας στο Βαλτινό είναι κάποιες μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ξυλουργεία, βιοτεχνίες συρματοπλεκτικής και μεταλλικών κατασκευών, αρτοποιεία και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος). Οι επιχειρήσεις αυτές είναι στην πλειονότητά τους οικογενειακής μορφής και απασχολούν ελάχιστο εργατικό δυναμικό.

Εμπόριο – Υπηρεσίες

Περιορισμένη είναι η εμπορική δραστηριότητα στο Βαλτινό αλλά τα υπάρχοντα καταστήματα, είτε τροφοδοσίας (Σούπερ μάρκετ, Κρεοπωλεία, Ζαχαροπλαστεία κ.α.)  είτε παροχής υπηρεσιών (ταβέρνες, καφενεία, φανοποιεία, φαρμακείο, φροντιστήρια, κομμωτήρια κ.ά.),  υπερκαλύπτουν  τις ανάγκες των κατοίκων.

Πολιτισμός

Στο Βαλτινό απουσιάζει η πολιτιστική υποδομή (πολιτιστικά στέκια, υπαίθριο θέατρο, συναυλιακός χώρος, συνεδριακό κέντρο, μουσείο, εκθεσιακός χώρος κλπ.). Ο μόνος φορέας της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ο Πολιτιστικός Σύλλογος, ο οποίος κατά καιρούς δραστηριοποιείται και παρεμβαίνει. Αξιοσημείωτη είναι η έκδοση τοπικής εφημερίδας Βαλτινού από το 1995, στην αρχή έντυπη και στη συνέχεια διαδικτυακή.

Αθλητισμός

Οι μόνες αθλητικές δραστηριότητες είναι αυτές που πραγματοποιούνται στο γήπεδο ποδοσφαίρου από τον Αθλητικό Σύλλογο Βαλτινού και στο γήπεδο μπάσκετ πού βρίσκεται στο χώρο του Γυμνασίου και Λυκείου Βαλτινού. Υπάρχει όμως και ιδιωτικό γυμναστήριο.

Εκκλησίες – Πανηγύρια

Στο κέντρο του χωριού υπάρχει ο ναός Αγίου Αθανασίου Βαλτινού, στη μνήμη του οποίου εορτάζεται στις 2 Μαΐου, ενώ έξω από το χωριό βρίσκεται το εξωκλήσι της Παναγίας Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στη μνήμη της οποίας το χωριό πανηγυρίζει τον Δεκαπενταύγουστο.

Τουρισμός

Ο τουρισμός είναι ανύπαρκτος.