Αξιοθέατα των Τρικάλων. "H ιερά μονή του Τιμίου Σταυρού Δολιανών"

H ιερά μονή του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται μεταξύ Δολιανών και Κρανιάς στην καρδιά της Νότιας Πίνδου. Απέχει από την Καλαμπάκα 50 χιλιόμετρα και την συνδέει με τον κεντρικό δρόμο ένας χωματόδρομος 500 μέτρων. Είναι χτισμένη σε μια ράχη σε υψόμετρο 1.150 μέτρα. Δεν είναι όμως ορατή από τον κεντρικό δρόμο γιατί πραγματικά την κρύβει ένα δάσος από πανύψηλα έλατα.

Πρόκειται για ένα ναό με μεγάλη αρχιτεκτονική αξία. Δείγμα της αρχιτεκτονικής του τέχνης είναι η καλή ηχητική του. Ο ναός είναι κτισμένος εξολοκλήρου με πέτρα και στο δάπεδο είναι στρωμένος με πλάκες. Εξωτερικά και εσωτερικά είναι ασοβάτιστος σαν να μην τέλειωσε ποτέ η κατασκευή του. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του ναού είναι οι πολλοί τρούλοι που υπάρχουν στην οροφή, που προσδίδουν στην εξωτερική του εμφάνιση βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. 

Σήμερα ο ναός έχει δώδεκα τρούλους τρεις στο μεσαίο κλίτος - έναν στο Ιερό και άλλους δύο στον κεντρικό ναό - ενώ οι άλλοι εννέα τρουλίσκοι είναι τοποθετημένοι στις τρεις κόγχες του Ιερού και δεν είναι ορατοί στο εσωτερικό του ναού. 

Εξωτερικά το κτήριο παρουσιάζει επίπεδους τοίχους, πολυγωνικές αψίδες που είναι έντονα διακοσμημένες και ημικυκλικές προεξοχές στους τοίχους που διακοσμούνται με ανάγλυφες παραστάσεις των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης που κρατούν το Σταυρό, του αγίου Γεωργίου που σκοτώνει το δράκο, του αγίου Δημητρίου που σκοτώνει τον Βούλγαρο Σκυλογιάννη και του αρχαγγέλου Μιχαήλ. Οι στρατιωτικοί άγιοι δε φυλάνε μόνο το Σταυρό, αλλά σχετίζονται και με τις δυο γιορτές του έτους, οι οποίες χαρακτήριζαν την κτηνοτροφική ζωή των κατοίκων της περιοχής. 

Η αρχική κατασκευή της μονής χρονολογείται από το 1770, ανακατασκευάστηκε στα 1840-48, ενώ το 1943 κάηκε από τους Γερμανούς, όπου έχασε τον κεντρικό τρούλο του και τα κατηχούμενα του νάρθηκα.
Με το προεδρικό διάταγμα της 9.6.1924 η μονή Δολιανών συγχωνεύεται με τον άγιο Στέφανο Μετεώρων και μέχρι σήμερα είναι μετόχι του. 

Στον ναό του Τιμίου Σταυρού γίνεται το κορυφαίο πανηγύρι, στις 15 Αυγούστου, με μεγάλη προσέλευση κόσμου, αλλά και τοπικών αρχών, ενώ λειτουργία γίνεται και στις 14 Σεπτεμβρίου.

Εσωτερικός χώρος της Μονής Δολιανών