Έρωτας και Πολιτική Ορθότητα

 

Δεν είναι λίγες οι φορές που βρεθήκαμε σε φοβερή αμηχανία όταν έπρεπε να συστήσουμε στην παρέα μας ή στους γονείς μας την γυναίκα-κοπέλα που μάς συνοδεύει. Με ποια λέξη να αποδώσεις τη σχέση σου με αυτήν; Μία λέξη που να αποδίδει με πιστότητα το περιεχόμενο της σχέσης και χωρίς να προσβάλλει ούτε τον τυχόν συντηρητισμό της γυναίκας συνοδού αλλά ούτε και την κυρίαρχη ηθική της κοινωνίας ή ακόμη και τον πουριτανισμό κάποιων, έστω και ελάχιστων.

«Από εδώ μία φίλη μου». Η συνήθης αυτή παρουσίαση μπορεί να λύνει πολλά προβλήματα αλλά είναι ήκιστα πειστική-ενημερωτική για τους άλλους, αφού κανείς δεν θα μάς πιστέψει πως η κοπέλα που μάς συνοδεύει είναι απλά μία «μία φίλη». Ίσως κάποιοι να καγχάσουν μέσα τους με το μικρό και αθώο ψεματάκι μας. Ίσως κάποιοι άλλοι να μάς κατηγορήσουν κιόλας για την ατολμία μας και ίσως-ίσως το θεωρήσουν και προσβολή για τη συνοδό μας.
«Από εδώ η σύντροφός μου». H παρουσίαση αυτή σίγουρα εμπεριέχει μεγαλύτερο ποσοστό αλήθειας και προϋποθέτει μία σχετική τόλμη τόσο από την πλευρά του ζευγαριού όσο κι από την πλευρά αυτών που θα την ακούσουν. Κι αυτό γιατί ο όρος «σύντροφος» είναι λίγο ουδέτερος που κρύβει πολλά και ταυτόχρονα λέει όσα θέλεις να αποκαλύψεις, χωρίς να βιάζεις ούτε την αλήθεια, ούτε τα προσωπικά δεδομένα αλλά και ούτε τη νοημοσύνη των άλλων. Σε μία τέτοια παρουσίαση κανείς δεν νιώθει αμηχανία και όλοι αφήνονται να πιστέψουν ό, τι θέλουν για το περιεχόμενο αυτής της σχέσης.
Ίσως κάποιοι πολύ τολμηροί και αρνητές των κοινωνικών σκοπιμοτήτων και κάποιων ηθικών αναστολών και στερεοτύπων να χρησιμοποιήσουν άλλες λέξεις, πιο αποκαλυπτικές, για το πραγματικό περιεχόμενο της σχέσης, όπως τα: «από εδώ το κορίτσι μου» ή το «από εδώ η δικιά μου» ή το «από εδώ το αίσθημά μου». Και τα δύο αυτά δεν εμπεριέχουν μόνον σε υψηλό βαθμό το στοιχείο της ενημέρωσης αλλά απελευθερώνουν τόσο τον πομπό όσο και τους δέκτες από το στοιχείο της αμηχανίας.

Θα ήταν άκρως ενδιαφέρον αν μπορούσαμε να καταγράψουμε τόσο τις αντιδράσεις των δεκτών σε κάθε μία ξεχωριστά από τις παραπάνω παρουσιάσεις της συνοδού μας αλλά και τις λέξεις που χρησιμοποίησαν αυτοί στην ενημέρωση-πληροφόρησή τους προς τρίτους για το περιεχόμενο της σχέσης μας. Κι αυτό γιατί σε μία επικοινωνία σημασία δεν έχει μόνον αυτό που λέμε-κοινοποιούμε αλλά κι αυτό που θέλουμε να κρύψουμε ή υπόρρητα το αποκαλύπτουμε με λέξεις που στην ασάφειά τους λένε και κρύβουν πολλά και δεν προσβάλλουν κανέναν.
Εννοείται πως κανένας άνδρας που σέβεται τον εαυτό του και τη σύνοδό του δεν θα την παρουσιάσει-συστήσει στους άλλους με φράσεις του τύπου: «από εδώ η γκόμενά μου» ή «από εδώ η ερωτική μου σύντροφος». Κι αυτό γιατί οι λέξεις που χρησιμοποιούμε δε είναι μόνον ο ήχος και η εικόνα (το σημαίνον) των εννοιών (το σημαινόμενο) και της σκέψης μας, αλλά και συστατικό στοιχείο της ποιότητας της Ταυτότητάς μας.

Οι λέξεις, δηλαδή, που επιλέγουμε για να κοινοποιήσουμε τη σκέψη, τις επιθυμίες μας και τη βούλησή μας αποκαλύπτουν χωρίς να το συνειδητοποιούμε τις περισσότερες φορές τον αξιολογικό μας κώδικα, το σύστημα αρχών μας , την κοινωνική μας ευαισθησία, την ηθική μας ευπρέπεια και προαίρεση και γενικότερα το πνευματικό μας υπόβαθρο. Όλα αυτά, όμως, συνυφαίνουν το βαθύτερο Εγώ μας και διαμορφώνουν την κοινωνική μας συμπεριφορά και την γενικότερη βιοθεωρία μας.
Ίσως κάποιοι αντιτείνουν πως οι παραπάνω διαπιστώσεις για τον τρόπο και τις λέξεις που επιλέγουμε για να γνωστοποιήσουμε μία ανθρώπινη σχέση – κατά το μάλλον ή ήττον ερωτική σχέση – να μην έχουν βάση στο βαθμό που στις μέρες μας η αποδοχή και η ανεκτικότητα απέναντι σε ό,τι σχετίζεται με το ερωτικό στοιχείο και τις σχέσεις που απορρέουν από αυτό είναι σε υψηλό βαθμό.

Κάποιοι δε, προβληματίζονται και ανησυχούν γι αυτήν την ανεκτικότητα και μιλούν για μία ηθική εξαχρείωση ή ακόμη για μία ερωτική ελευθεριότητα που προσβάλλει όχι μόνον τα «χρηστά» μας ήθη αλλά και την ίδια την ουσία του θεϊκού αυτού και τόσο ανθρώπινου αισθήματος του Ε Ρ Ω Τ Α.
Τον προβληματισμό και την αμηχανία στην γνωστοποίηση της συναισθηματικής ή και της ερωτικής μας σχέσης στις μέρες μας την τροφοδοτούν όχι τόσο η αυταρχικά δομημένη οικογένεια και η κοινωνική σεμνοτυφία αλλά η «Πολιτική Ορθότητα» και το παράγωγο κίνημα Woke ή “Woke Culture”.
Και τα δύο αυτά κινήματα εστιάζοντας την προσοχή τους στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης απέναντι σε διακρίσεις και κοινωνικές αδικίες που υφίστανται κάποιες μειονοτικές ομάδες (μαύροι, μετανάστες, ΛΟΑΤΚΙ…) έφθασαν να λειτουργούν-ανεξάρτητα από τις αγαθές προθέσεις τους- ως απειλή στην ελευθερία λόγου. Λειτουργούν ως άτυποι μηχανισμοί αυτολογοκρισίας και περιορισμού του δικαιώματος της ελεύθερης έκφρασης των απόψεων και των ιδεών μας.
Ο καθένας σε ανάλογες περιπτώσεις διακατέχεται από έναν αόρατο φόβο μήπως τα λεγόμενά του και οι λέξεις που χρησιμοποιεί για την αποτύπωση των πιο ανθρώπινων συναισθημάτων του ή και σχέσεών του θεωρηθούν προσβλητικές ή απαξιωτικές – υποτιμητικές για κάποιο πρόσωπο ή ανθρώπινη ομάδα ή μειονότητα.

Το πρόβλημα του λεκτικού αυτοπεριορισμού γιγαντώνεται στις μέρες μας που κυριαρχούν οι συζητήσεις για τις φυλετικές ανισότητες, για τη γενετική ταυτότητα, το φύλο (βιολογικό, κοινωνικό) και την σεξουαλικότητα. Σε ένα τέτοιο κλίμα αυτολογοκρισίας πώς μπορείς να μιλήσεις ελεύθερα για τον Έρωτά σου χωρίς να κινδυνεύεις να κατηγορηθείς ότι διακατέχεσαι από φαλλοκρατικές και ιδιοκτησιακές αντιλήψεις έναντι του γυναικείου φύλου;
Ποιος μάς διαβεβαιώνει πως το κτητικό «μας» των παραπάνω φράσεων (φίλη μου, σύντροφός μου, δικιά μου…) δεν θα αξιολογηθεί αρνητικά από τους θιασώτες της Πολιτικής Ορθότητας και της Woke Culture με το σκεπτικό πως αυτό το «μας» υποκρύπτει μία παρωχημένη και άκρως συντηρητική νοοτροπία απέναντι στο γυναικείο φύλο;
Σεβαστοί οι αγώνες για την ισότητα των δύο φύλων, για το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό και για ελεύθερη έκφραση της ατομικότητάς μας. Ωστόσο όταν αυτοί οι αγώνες καταλήγουν σε έναν άγονο δικαιωματισμό και σε έναν άκριτο στιγματισμό όσων διαφοροποιούνται λεκτικά στην εξωτερίκευση κάποιων προσωπικών πεποιθήσεων, τότε δεν απέχει πολύ από το να ετοιμαζόμαστε για την επανίδρυση του Οργουελινού «Υπουργείου Αλήθειας».

Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος επιβολής μιας άτυπης αυτολογοκρισίας και επιβολής μιας «Νέας Ομιλίας» με την παράγωγη «Διπλή Σκέψη» όπως τη φιλοτέχνησε ο Όργουελ στο «1984», έστω και για διαφορετικούς λόγους. Ωστόσο ο ολοκληρωτισμός είναι πάντα ο ίδιος, ανεξάρτητα από τις προθέσεις. Εξάλλου πολλοί ολοκληρωτισμοί γονιμοποιήθηκαν και ανθοφόρησαν και κάρπισαν από τις πιο καλές προθέσεις.
Αν δεν προλάβουμε και δεν περιορίσουμε τις στρεβλώσεις της Πολιτικής Ορθότητας και της Woke Culture, τότε υπάρχει ο κίνδυνος γιγάντωσης ενός άλλου αρνητικού κινήματος του Cancel Culture (κουλτούρα ακύρωσης) με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική ειρήνη και ισορροπία.
Η εύκολη και άκριτη θυματοποίηση ανθρώπων με διαφορετική άποψη και ο άγονος μανιχαϊσμός μέσα από την υπεραπλούστευση σύνθετων ζητημάτων και την αναγωγή τους σε ένα επικίνδυνο δυαδικό σύστημα αξιολόγησης του τύπου: Καλό-Κακό, Σωστό-Λάθος, Προοδευτικό-Συντηρητικό, Δίκαιο-Άδικο μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα κοινωνικά προβλήματα από όσα ευελπιστεί πως θα λύσει στο όνομα του σεβασμού και της υπεράσπισης των δικαιωμάτων κάποιων ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.

Είναι αδιανόητο και άκρως πνευματοκτόνο το κίνημα της Πολιτικής Ορθότητας και της Woke Culture στο βαθμό που διαμορφώνουν τους κανόνες ενός δικού τους-άκαμπτου και δογματικού-γλωσσικού οικοσυστήματος. Η αυτάρεσκη ιδεολογική ορθοδοξία αυτών των κινημάτων ενέχει τον κίνδυνο πνιγμού κάθε διαφορετικής άποψης.
Ο άνθρωπος είναι μία πολυδιάστατη ύπαρξη και δεν μπορεί να εγκλωβιστεί σε κάποια γλωσσικά στερεότυπα κάποιων κινημάτων. Η εξωτερίκευση του εσωτερικού μας κόσμου οφείλει να πειθαρχεί σε κάποιους κανόνες χωρίς όμως να αφυδατώνεται ο αυθορμητισμός και η αυθεντικότητά του.
Ο άνθρωπος είναι οι σκέψεις του, τα συναισθήματά του και οι λέξεις που χρησιμοποιεί για να τα αποτυπώνει.
Ο Έρωτας και οι λέξεις που συνοδεύουν την εκδήλωσή του δεν μπορούν και δεν πρέπει να αναστέλλονται από τα παντοειδή φίλτρα κάποιων κινημάτων-έστω και καλών προθέσεων.
Ας μην μολύνουμε κι ας μην αλλοιώσουμε και το τελευταίο και το πιο ανθρώπινο συναίσθημα που μάς έμεινε, τον Έ ρ ω τ α.

Δεν είναι ντροπή στη μετανεωτερική εποχή μας να μείνουμε παραδοσιακοί και σε κάτι.
Στην εκδήλωση των συναισθημάτων μας και ιδιαίτερα στο κορυφαίο αυτών, στον Θεϊκό Έρωτα.

Του Ηλία Γιαννακόπουλου