Ο Σάκης, το μπουζούκι και ο καημός της πατρίδας

 

Μέσα στην αίθουσα του καταστήματός του, στη Γερμανία, καθισμένος σε ένα τραπέζι με τα τσιγάρα και το ποτό του, ο Σάκης Παπακώστας κρατά στην αγκαλιά του ένα μπουζούκι. Δεν το παίζει καλά· τα δάχτυλά του είναι άτεχνα, κουρασμένα από τα χρόνια της δουλειάς. Όμως το κρατά σαν βρέφος, με τρυφερότητα και ιερότητα. Σαν να κρατά κομμάτι από τη μάνα του, από το χώμα που τον γέννησε. Και προσπαθεί, σιγά, διστακτικά, να βγάλει μια μελωδία – όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να ανασάνει.

Ο Σάκης είναι μετανάστης. Χρόνια τώρα ζει στη Γερμανία, στέλνει λεφτά πίσω, μεγαλώνει παιδιά με προφορικές αναμνήσεις και φωτογραφίες στα συρτάρια. Η πατρίδα, για εκείνον, δεν είναι τόπος πια – είναι ήχος. Και πιο πολύ απ’ όλους τους ήχους, είναι η φωνή του Καζαντζίδη. Εκείνη η φωνή που σπαράζει, που δεν τραγουδά αλλά ξεριζώνει. Δεν ξέρει να παίζει μπουζούκι, αλλά ξέρει να πονά. Και αυτό, κάποιες φορές, αρκεί.

Όταν ακουμπά τις χορδές, δεν βγαίνει μελωδία· βγαίνει ψίθυρος. Ένα είδος προσευχής. Δεν είναι μουσικός, είναι προσκυνητής. Το μπουζούκι για τον Σάκη είναι κάτι παραπάνω από όργανο· είναι παρηγοριά, σύνδεσμος, μνήμη. Είναι ένα δέντρο ριζωμένο στην καρδιά του ξεριζωμένου.

Κάποιοι μπορεί να γελούν, να λένε πως δεν πιάνει νότα. Αλλά ο Σάκης δεν παίζει για να τον ακούσουν. Παίζει για να θυμηθεί. Παίζει για να μη χαθεί. Κάθε χτύπημα στη χορδή είναι και μια ανάμνηση: ο ήλιος στη Θεσσαλία, οι Κυριακές με το ραδιόφωνο, το παράπονο του πατέρα του που δεν πήγε σχολείο, το δάκρυ της μάνας όταν τον αποχαιρέτησε την πρώτη φορά. Όλα είναι εκεί, μέσα στο άτεχνο παίξιμο, στο χαμηλό μουρμουρητό, στη φλόγα που σιγοκαίει.

Και έτσι, μέσα στη μοναξιά της ξένης χώρας, το μπουζούκι γίνεται γέφυρα. Όχι προς το παρελθόν μόνο, αλλά και προς ένα όνειρο: πως κάποτε θα γυρίσει· πως κάποτε θα μάθει να παίζει σωστά το "Υπάρχω" και να το χαρίσει στους φίλους του στο καφενείο· πως κάποτε θα πάψει να νιώθει ξένος.

Γιατί ο καημός, όταν γίνεται τραγούδι, δεν σκοτώνει. Σε κρατά ζωντανό. Και ο Σάκης, με ένα μπουζούκι στην αγκαλιά και τον Καζαντζίδη στην καρδιά, συνεχίζει να παλεύει. Όχι για να κατακτήσει τη μουσική – αλλά για να μη χάσει τον εαυτό του.