Η Τρυφερή σκιά του Πατέρα

 

Σε κάποιες οικογενειακές φωτογραφίες του Βαλτινού, πατέρες κρατούν τα παιδιά τους με εκείνη τη σιωπηλή βεβαιότητα πως ό,τι ακουμπάς στα χέρια σου είναι κομμάτι από το ίδιο σου το μέλλον. Στα πρόσωπά τους, άλλα αυστηρά, άλλα φωτισμένα απόν ένα αμήχανο χαμόγελο, διαβάζεις την προσπάθεια να φανούν αντάξιοι στιγμής που ξεπερνά τις λέξεις. Το παιδί, άλλοτε ανήσυχο, άλλοτε ακουμπισμένο στον ώμο τους σαν μικρή υπόσχεση, μοιάζει να τους καθρεφτίζει, μια αντανάκλαση του πατέρα σε χρόνο που δεν έχει φτάσει ακόμη.

Οι φωτογραφίες αυτές λένε ότι η γενεαλογία δεν είναι γραμμένη μόνο σε χαρτιά ή σε προφορικές μνήμες, είναι τυπωμένη στα πρόσωπα, στο σχήμα της παλάμης, στον τρόπο που ο πατέρας γέρνει να ακούσει το παιδί του, ακόμη κι αν εκείνη τη στιγμή το παιδί δεν μιλά. Είναι ένα συνεχές πέρασμα, ο πατέρας κουβαλά μέσα του τους δικούς του πατεράδες, κι ας μην εμφανίζονται στο κάδρο, κι εκείνο το παιδί που τον κρατά από το χέρι, ήδη κρατά άθελά του το μέλλον ανθρώπων που δεν έχουν ακόμη γεννηθεί.

Στις λεπτομέρειες κρύβεται το πιο αληθινό, το χέρι του πατέρα που σφίγγει λίγο πιο πολύ από όσο χρειάζεται, σαν να θέλει να διασφαλίσει πως ο κόσμος δεν θα θρυμματιστεί γύρω τους, το βλέμμα του, που μπερδεύει την περηφάνια με φόβο, τον φόβο μήπως δεν προλάβει να μάθει στο παιδί όσα πρέπει. Γιατί ο πατέρας ξέρει ότι η ζωή δεν μεταδίδεται μόνο με το αίμα, μεταδίδεται με παράδειγμα, με σκιές και φως, με μικρές σιωπές που παιδεύονται να γίνουν σοφίες.

Κι όταν κοιτάζεις αυτές τις φωτογραφίες, χρόνια μετά, νιώθεις πως δεν βλέπεις απλώς ανθρώπους αλλά κρίκους μιας αλυσίδας που δουλεύει αδιάκοπα, το παρελθόν που στηρίζει το παρόν, το παρόν που ετοιμάζει το μέλλον. Η γενεαλογία γίνεται έτσι μια βαθιά ηθική πράξη, να παραδίνεις κάτι καλύτερο από ό,τι πήρες, ακόμη κι αν αυτό το «καλύτερο» είναι ένα μόνο βλέμμα καλοσύνης, μια χειρονομία εμπιστοσύνης, ένας τρόπος να στέκεσαι απέναντι στον κόσμο.

Κι έτσι, μέσα σε λίγες εικόνες του χωριού που θα μπορούσαν να χαθούν μέσα στον χρόνο, μένει η απόδειξη ότι κάθε πατέρας, ακόμη κι αν ποτέ δεν το ομολογεί, γράφει την ιστορία του πάνω στη ζωή του παιδιού του, και το παιδί, χωρίς να το ξέρει, την συνεχίζει. Έτσι λειτουργεί η γενεαλογία, ως μια αδιάκοπη συνομιλία ανάμεσα σε όσους υπήρξαν, όσους υπάρχουν, κι εκείνους που θα έρθουν. Ένα ήσυχο, αλλά ακατανίκητο ρεύμα που ενώνει όλες τις ζωές σε μία.