Ανοικτή επιστολή προς την Δημοτική Αρχή του Δήμου Τρικκαίων

 

Το περιστατικό στο Βαλτινό, με την αιφνιδιαστική προσπάθεια διακοπής της υδροδότησης σε οικονομικά αδύναμους χωριανούς, φέρνει στην επιφάνεια ένα βαθύτερο ερώτημα κοινωνικής δικαιοσύνης: πού τελειώνει η υποχρέωση του πολίτη και πού αρχίζει το χρέος της πολιτείας απέναντι στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια;

Αναμφίβολα, η συντήρηση των δημοσίων αγαθών – όπως η ύδρευση – απαιτεί εισφορές και η ευθύνη συμμετοχής στα κοινά βάρη δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Όμως τι νόημα αποκτά αυτή η ευθύνη όταν κάποιος, όχι από αμέλεια ή δόλο, αλλά από ανέχεια, αδυνατεί να ανταποκριθεί; Μπορεί να θεωρηθεί «κακοπληρωτής» ένας ηλικιωμένος που ζει με μια πενιχρή σύνταξη, μια οικογένεια που παλεύει για το καθημερινό ψωμί, ή ένας άνεργος που βυθίζεται χρόνο με τον χρόνο στο περιθώριο; Το νερό, στοιχειώδες συστατικό της ίδιας της ζωής, είναι δυνατόν να μετατραπεί σε μέσο πίεσης ή τιμωρίας;

Η κοινωνική συνοχή δοκιμάζεται ακριβώς σε τέτοιες στιγμές. Το δίκαιο δεν εξαντλείται σε ό,τι προβλέπουν οι κανονισμοί∙ αποκτά νόημα όταν επιστρέφει στον πυρήνα του ανθρώπινου: στην προστασία των ευάλωτων, στην αναγνώριση της δυσκολίας, στην δυνατότητα επιείκειας. Δίκαιο είναι όχι μόνο να ζητάς, αλλά και να ακούς· όχι να εκπλήσσεις με καταστολές, αλλά να συνομιλείς δημιουργώντας γέφυρες.

Η δημοτική αρχή οφείλει να σταθεί με σοφία μπροστά σε ένα φαινόμενο που δεν είναι μεμονωμένο, αλλά απότοκο μιας κοινωνίας που φτωχοποιείται. Οι θεσμοί δεν νοείται να λειτουργούν ως ψυχροί εισπράκτορες· είναι – ή θα έπρεπε να είναι – οι πρώτοι που αναζητούν ανθρώπινους διακανονισμούς, στήριξη, σκαλοπάτια ανάτασης. Διαφορετικά, χάνουν τη νομιμοποίησή τους μέσα στις συνειδήσεις των πολιτών που βλέπουν τον νόμο να μετατρέπεται σε μαστίγιο.

Το νερό δεν είναι προϊόν στην αγορά· είναι κοινωνικό δικαίωμα, άρρηκτα δεμένο με την ίδια την έννοια της ζωής. Αν αυτό το δικαίωμα αρχίσει να αφαιρείται με τρόπο απροειδοποίητο και αναλγητικό, τότε η κοινωνία κινδυνεύει να γλιστρήσει σε μια νέα μορφή άνισης ταξινόμησης: αυτήν της «αντοχής στην πληρωμή».

Το πραγματικό δίκαιο, λοιπόν, βρίσκεται στη χρυσή ισορροπία ανάμεσα σε δύο αλήθειες: την υποχρέωση των πολιτών να συμβάλλουν όπου μπορούν, και την ευθύνη της πολιτείας να διασφαλίζει πως κανένας άνθρωπος δεν θα στερηθεί το πιο θεμελιώδες αγαθό – επειδή απλώς δεν έχει. Το νερό μπορεί να ρέει από σωλήνες, όμως η δικαιοσύνη οφείλει να ρέει μέσα στην καρδιά της κοινωνίας: εκεί όπου ακόμα ανθίζει η αλληλεγγύη, η κατανόηση και το ανθρώπινο μέτρο.

Δ.Τ.