Η κατασκευή του ναού του Αγίου Αθανασίου Βαλτινού

 

Ο ναός του Αγίου Αθανασίου Βαλτινού αποτελεί το παλαιότερο κτίσμα του χωριού, με την κατασκευή του να χρονολογείται στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, λίγο μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (δεκαετία 1880).

Η ανέγερση του ναού πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό με προσωπική εργασία των κατοίκων. Την πέτρα για την οικοδόμηση την προμηθεύτηκαν από τα ριζά του Κόζιακα, κυρίως από τα χωριά Πρίνος, Πρόδρομο και Γενέσι, τη μεταφορά της οποίας αναλάμβαναν βόδια και αρσενικά βουβάλια, που έσερναν ξύλινα αμάξια. Πολλές φορές, τα αμάξια έσπαζαν λόγω του υπερβολικού βάρους, καθώς μετέφεραν και μεγάλες μονοκόμματες πέτρες, τις οποίες πελεκούσαν οι κτίστες στο χωριό για να τοποθετηθούν ως αγκωνάρια στις γωνίες, τα παράθυρα και τις πόρτες του ναού. Τη ξυλεία την προμηθεύτηκαν από το δάσος του Λόγκου και της Παναγίας.

Το χτίσιμο του ναού ανέλαβαν εξειδικευμένοι μάστορες, πιθανότατα από την Ήπειρο. Πρόκειται για λιθόκτιστο ναό εμβαδού περίπου 200 τ.μ., με τοίχους πάχους 75 εκ. Ο ρυθμός του είναι βασιλική με διπλή στέγη: η άνω στέγη είναι σαμαρωτή και η κάτω επικλινής. Αρχικά, η κεραμοσκεπή καλυπτόταν με βυζαντινού τύπου κεραμίδια, τα οποία αντικαταστάθηκαν αργότερα με ρωμαϊκού τύπου.

Στη νότια πλευρά υπάρχει ανοιχτό υπόστεγο (χαγιάτι) που κατασκευάστηκε το 1958, ενώ στη δυτική πλευρά υπάρχει ένα απλό προπύλαιο. Στη νοτιοδυτική γωνία του ναού υψώνεται το καμπαναριό, ενώ στην ανατολική άκρη προστέθηκε μεταγενέστερα το γραφείο του ναού. Ανατολικά, ο ναός καταλήγει σε ημικυκλική κόγχη με πέντε απλά αψιδώματα.

Η τοιχοποιία

Η τοιχοποιία του ναού ακολουθεί το σύστημα της συνεχούς, ανισοϋψούς στρώσης λίθων, με αργολιθοδομή (λίθοι στη φυσική τους μορφή ή με ελαφρά επεξεργασία), συνδυάζοντας κονίαμα για την καλύτερη στερέωση. Το κονίαμα, πολτώδες παρασκεύασμα από χώμα, νερό και άμμο, χρησιμοποιήθηκε τόσο για την ένωση των λίθων, προσφέροντας σταθερότητα, όσο και για την επικάλυψη της τοιχοποιίας, προστατεύοντας την επιφάνειά της.

Το δάπεδο

Αρχικά, το δάπεδο του ναού ήταν χωμάτινο. Το 1953 στρώθηκε με τσιμεντένια πλακάκια, ενώ τη δεκαετία του 1990 αντικαταστάθηκαν με νέα κεραμικά πλακίδια.

Η ανακαίνιση του 1953

Σημαντικός σταθμός στην κατασκευαστική εξέλιξη του ναού υπήρξε το 1953, όταν, μετά τον θάνατο του συγχωριανού μετανάστη στις ΗΠΑ, Αθανασίου Σταμούλη, η δωρεά που άφησε αξιοποιήθηκε από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο για τη ριζική ανακαίνιση του ναού. Το παλιό τέμπλο μεταφέρθηκε στον ναό της Παναγίας, ενώ στη θέση του τοποθετήθηκε το νέο, σημερινό τέμπλο. Αντικαταστάθηκε η στέγη με νέα κεραμίδια, πλακοστρώθηκε το δάπεδο με τσιμεντένια πλακάκια και πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης, που ενίσχυσαν τη σταθερότητα και την αντοχή του ναού, διατηρώντας παράλληλα την ιστορική του φυσιογνωμία.