Απεβίωσε η Μαρία συζ. Ευαγγέλου Βαγγελού

Απεβίωσε η συγχωριανή μας Μαρία σύζυγος του Ευαγγέλου Βαγγελού την Τρίτη 30 Απριλίου 2019 σε ηλικία 85 ετών. 

Η Μαρία Βαγγελού, το γένος Δημητρίου Ψύχου γεννήθηκε το 1934 στο Βαλτινό. Παντρεύτηκε με τον Ευάγγελο Βαγγελό (Χριστάκο) και απόχτησαν δύο παιδιά. Την Σοφία και τον Παύλο.

Η εξόδιος ακολουθία έγινε στη Θεσσαλονίκη όπου η εκλιπούσα ζούσε μόνιμα τα τελευταία χρόνια.

Το Μαγιάτικο πανηγύρι του Βαλτινού

Πόσοι από τους παλαιότερους άραγε να θυμούνται, ότι στις 2 Μαΐου το Βαλτινό πανηγύριζε και έδινε, παλιά, σε αυτή την ημέρα ιδιαίτερη σημασία και λαμπρότητα;

Την εορτή της ανακομιδής των ιερών λειψάνων του Αγίου Αθανασίου Πατριάρχου της Αλεξάνδρειας, πανηγυρίζει λοιπόν, σήμερα το χωριό μας, στην μνήμη της οποίας είναι αφιερωμένος, ο ιερός ναός Αγίου Αθανασίου Βαλτινού.

Παλιότερα τη μέρα αυτή, μετά την πανηγυρική θεία λειτουργία ο κόσμος έβγαινε στο προαύλιο της εκκλησίας και γιόρταζε, με χορούς και τραγούδια. Γεμάτος ο χώρος με τραπεζοκαθίσματα όπου κάθονταν παρέες - παρέες και εναλλάσσονταν στο χορό. 

Τα παραδοσιακά «όργανα» έπαιζαν τα δημοτικά τραγούδια και οι νέοι και νέες είχαν την ευκαιρία να επιδείξουν τις χορευτικές ικανότητες και τα κάλλη τους. Οι μεγαλύτεροι καμάρωναν και απολάμβαναν το γλέντι με μπύρες και αναψυκτικά που πρόσφερε το διπλανό καφενεδάκι «Τα χίλια δένδρα».

Το γλέντι κρατούσε μέχρι το απόγευμα και μικροί και μεγάλοι απολάμβαναν το Μαγιάτικο πανηγύρι του χωριού.

Δεν γνωρίζουμε πότε ξέφτισε αυτό το πανηγύρι και έπαψε να εορτάζεται, όμως οι φωτογραφίες αποδεικνύουν πως ο κόσμος τότε συμμετείχε, το χαίρονταν και το τιμούσε…

Βρήκα τον παράδεισο!

Του Χάρη Αγγελή

... εντάξει ...πέρασα κι ωραίες πρωτομαγιές ...όπως π.χ. τότες ...που σου ’πλεξα ένα όμορφο στεφάνι με πρασινάδα και πολύχρωμα λουλούδια, που το «κατέθεσα» στα πυκνά σου τα μαλλιά και καθώς το μεσημεράκι στεκόσουν όρθια πάνω στο λοφίσκο, με τη δεξιά παλάμη κάθετα στο μέτωπό σου, για να σκιάζεις τα μάτια σου από τον ήλιο, που «ρουφούσες» λαίμαργα το πράσινο της γης, το γαλάζιο του ουρανού και το μπλε της θάλασσας και που μ’ έκανες να βροντοφωνάξω, πως ...βρήκα τον ...παράδεισοοοοο...!!!!

ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΤΟΝ ΜΑΝΤΗΛΑ

Του Ηλία Κεφάλα

Στο ερειπωμένο μοναστήρι και ναΐδριο του Αγίου Γεωργίου του Μαντηλά, στα Μετέωρα, περάσαμε τις χθεσινές πρωινές ώρες, χαμένοι μέσα στο αμέτρητο πλήθος από ντόπιους, εκδρομείς και τουρίστες. Οι αναρριχητές ανέβαζαν τα μαντήλια-τάματα των προσκυνητών και κατέβαζαν τα περυσινά για να μοιραστούν στον κόσμο. Διάχυτο παντού το ευχετήριο "Χρόνια Πολλά" σε Γιώργηδες και μη. Είχαμε κι εμείς τον δικό μας Γιώργο, κάπου χαμένον στις πεδιάδες της γηραιάς Αλβιώνος κι έτσι αναγκαστικά τον γιορτάσαμε με το νου μας. Ας είναι καλά ο Γιώργος μας και ο κάθε Γιώργος του κόσμου και μακάρι να σκοτώνουν συνεχώς τους δράκους, όπου τους συναντούν.

Με τον οβελία, την Κυριακή του Πάσχα, στο Βαλτινό.

Το ψήσιμο των αρνιών στο Βαλτινό έχει την τιμητική του.

Στην αρχή όλα ξεκινάνε νωχελικά. Πρωί – πρωί, στις αυλές, ανάβουν οι φωτιές στις ψησταριές και καθώς προμηνύεται το λαμπριάτικο της ημέρας η διάθεση αρχίζει να ανεβαίνει. Η μέρα αυτή είναι ημέρα αγάπης, ανάστασης και ανάτασης. Το πασχαλινό γιορτινό τραπέζι ενώνει τις καρδιές όλων.

Όμως το καλύτερο όλων είναι την ώρα του γυρίσματος της σούβλας, όπου οι παρέες τσουγκρίζουν αυγά, ανταλλάσουν ευχές, συζητάνε, καλαμπουρίζουν, με τη συνοδεία μεζέδων και ποτών και χαίρονται τη φύση. Εκεί δίπλα στον οβελία που περιστρέφεται υπάρχει και το κοκορέτσι ή το κεμπάπ. Σιγά σιγά έρχονται και τα συνοδευτικά τυριά και σαλάτες και ρέει άφθονο το τσίπουρο, το κρασάκι, και η μπύρα. 

Ο ανοιξιάτικος καιρός είναι ιδανικός και προδιαθέτει για άνοιγμα και άγγιγμα ψυχής. Ανταλλάσσονται ευχές και φιλιά.

-Χριστός Ανέστη, Χρόνια πολλά!

-Αληθώς Ανέστη και του χρόνου με υγεία!

Η Ανάσταση στο Βαλτινό 2019

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, στο Βαλτινό, κορυφώθηκαν οι πασχαλινές εορταστικές εκδηλώσεις με την αναστάσιμη Θεία λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού. «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός» έψαλε ο ιερέας Κων/νος Ζαχαράκης, ανυψώνοντας τις λαμπάδες με το φως της αναστάσεως, στον ιερό ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού. «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός» επανέλαβαν θριαμβικά και οι ψάλτες. Οι πιστοί έσπευσαν με τις λευκές λαμπάδες να πάρουν το άγιο φως.

Στη συνέχεια ο κόσμος κατευθύνθηκε έξω από τον ναό για να τελεστεί υπαίθρια η λειτουργία της Αναστάσεως. Και να, μετά την ανάγνωση του ιερού Ευαγγελίου, ακούγεται από τον ιερέα το «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασιν, ζωήν χαρισάμενος»! Και να, οι καμπάνες σημαίνουν θριαμβικά! «Χριστός Ανέστη, Αληθώς Ανέστη»! εύχονται οι άνθρωποι και δίνουν το φιλί της αγάπης στους δικούς τους, και στον διπλανό τους εάν τύχει. Η Αγάπη νίκησε τον θάνατον. Η πίστη στην Ανάσταση μας φέρνει πιο κοντά στην προοπτική μας, μας ξανοίγει σε θεϊκές δυνατότητες, ώστε όπως μας λέγει ο ποιητής, Οδ. Ελύτης, η Ανάσταση κάνει: «βουνά (να) σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους …» 

Χριστός Ανέστη, Χρόνια πολλά!

Η περιφορά του επιταφίου στο Βαλτινό

Με τις υποβλητικές μελωδίες των εγκωμίων της Μεγάλης Εβδομάδας, του «ω γλυκύ μου έαρ» και του «αι γένεαι πάσαι», να εκφράζουν την οδύνη των χριστιανών για τη θυσία του Θεανθρώπου,  οι εκατοντάδες πιστοί βίωσαν τη Μεγάλη Παρασκευή, στον ιερό ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού, την κορύφωση του θείου δράματος.

Μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα, με δέος και συγκίνηση οι πιστοί παρακολούθησαν την ακολουθία της Μεγάλης Παρασκευής και στη συνέχεια, υπό τους πένθιμους ήχους της καμπάνας, ακολούθησαν την περιφορά του ανθοστόλιστου Επιταφίου στην προκαθορισμένη διαδρομή, από τον ιερό ναό του Αγίου Αθανασίου, μέχρι την κεντρική πλατεία Βαλτινού, όπου έγινε η δέηση από τον αιδεσιμότατο Πατήρ Κωνσταντίνο Ζαχαράκη και τους ιεροψάλτες.

Με τους πιστούς να σχηματίζουν πάλι, ένα ανθρώπινο ποτάμι, η περιφορά του επιταφίου μετά την κεντρική πλατεία κατέληξε στον ιερό ναό του Αγίου Αθανασίου Βαλτινού.

Ο Επιτάφιος του Αγίου Αθανασίου Βαλτινού

Ο  Επιτάφιος του Ιερού Ναού Αγίου Αθανασίου Βαλτινού, στολισμένος με λιτό αλλά όμορφο διάκοσμο από ανθοσυνθέσεις, τις οποίες επιμελήθηκαν με μεράκι οι γυναίκες του χωριού.

Ο Επιτάφιος είναι λατρευτικό αντικείμενο που στην κανονική μορφή του αποτελείται από ένα μεγάλο, κεντημένο και συχνά με πλούσια διακόσμηση ύφασμα, το οποίο φέρει επάνω του μια εικόνα του νεκρού σώματος του Ιησού Χριστού, συχνά με απεικονίσεις της μητέρας του και άλλων μορφών, κατά την περιγραφή των Ευαγγελίων.

Συνεκδοχικά, και το ίδιο το κουβούκλιο με τον Επιτάφιο αποκαλείται «Επιτάφιος», ο ακριβής όμως λειτουργικός όρος αφορά μόνο το ύφασμα, το οποίο εντάσσεται στην κατηγορία των ιερών εικόνων, δηλαδή των απεικονίσεων αγίων προσώπων.
Η χρήση του περιορίζεται στις ακολουθίες της Μεγάλης Παρασκευής και του Μεγάλου Σαββάτου.
Πριν από την τελετή της Αποκαθηλώσεως στον εσπερινό, ο οποίος τελείται το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής, ο ιερέας τοποθετεί επάνω στον Επιτάφιο ένα κάλυμμα του Αγίου Ποτηρίου («αήρ») και το Ευαγγέλιο.

Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, γίνεται η περιφορά του Επιταφίου στο χωριό, εντός «προηυτρεπισμένου κουβουκλίου», όπου έχει εναποτεθεί κατά τον Εσπερινό της Αποκαθηλώσεως, που τελείται το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής.

Χρόνια πολλά και Καλή Ανάσταση!

Επιτάφιος θρήνος

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας, η μέρα που γίνεται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονται τα Πάθη του Χριστού και γίνεται η σταύρωση του Χριστού το ξημέρωμα τις ίδιας μέρας.

Απεβίωσε ο Βασίλειος Στ. Σταυρέκας

Απεβίωσε o συγχωριανό μας Βασίλειος Σταυρέκας του Σταύρου και της Γεωργίας, την Πέμπτη 25 Απριλίου 2019 σε ηλικία 71 ετών. 

Η Βασίλειος Σταυρέκας, γεννήθηκε το 1948 στο Βαλτινό. Παντρεύτηκε με την Βάια το γένος Βασιλείου Ρήγα από τους Γόμφους και απόχτησαν δύο παιδιά. Τον Παναγιώτη και τον Νίκο.

Η εξόδιος ακολουθία θα γίνει την Παρασκευή 26-4-2019 στις 5.00 μ.μ. στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού.

Απεβίωσε η Ζωή συζ. Θωμά Ζαμπακά

Απεβίωσε η συγχωριανή μας Ζωή σύζυγος του Θωμά Ζαμπακά την Πέμπτη 25 Απριλίου 2019 σε ηλικία 82 ετών. 

Η Ζωή Ζαμπακά, το γένος Σταύρου Χήρα γεννήθηκε το 1937 στο Βαλτινό. Παντρεύτηκε με τον Θωμά Ζαμπακά και απόχτησαν δύο παιδιά. Τον Ευάγγελο και τον Στέλιο.

Η εξόδιος ακολουθία θα γίνει την Παρασκευή 26-4-2019 στις 1.00 μ.μ. στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Βαλτινού.

Τα Βαλτσινιώτικα

Έτσι κι αλλιώς κι αλλιώτικα

εδώ στα Βαλτσινιώτικα

θα λέμε τον καημό μας,

τα βάσανα, τις πίκρες μας,

τα ωραία απ’ το χωριό μας. 

Όπου περνάς, μοσχοβολούν

της άνοιξης λουλούδια,

στην εξοχή του Βαλτινού

ξεχύνονται αγγελούδια

και στον αέρα ακούγονται

γέλια, χαρές, τραγούδια!

Μαζεύουν άνθη τα παιδιά

και τα κρεμούν γιορντάνια

στολίζουν τα καλάθια τους

και φτιάχνουνε στεφάνια

κι όταν τα δείχνουν χαίρονται

και νοιώθουν περηφάνια!

Άνοιξη, ήρθε η Πασχαλιά

κι εκεί στην Παναγία,

γύρω σκορπά μοσχοβολιά

η φύση, είναι μαγεία!

Γιορτάστε με ανεμελιά,

Χρόνια πολλά, με υγεία!

Οι αλλοτινές Πασχαλιές του Βαλτινού

Το Πάσχα είναι μια από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές γιορτές του Χριστιανισμού, σε ανάμνηση του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού. Όμως, όπως συμβαίνει και με άλλες θρησκευτικές γιορτές, γιορτάζεται, από αρχαιοτάτων χρόνων και έτεινε να συνδυάζει τις επιταγές της θρησκείας με τα έθιμα και τις παραδόσεις του λαού.

Μεγάλη εβδομάδα. Εβδομάδα των παθών.

Όπως σε ολόκληρη την Ελλάδα έτσι και στο Βαλτινό, τα βράδια στις αγρυπνίες λαμβάνουν χώρα τα τελετουργικά της εκκλησιαστικής παράδοσης.
Ο ιερέας, το εκκλησιαστικό συμβούλιο, οι ψαλτάδες και οι πιστοί συμμετέχουν ο καθένας από τη δική του πλευρά, ώστε όλα τα εθιμοτυπικά να πραγματοποιηθούν εις το ακέραιο και να εορτασθεί, μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα, το θείο δράμα και το γεγονός της Αναστάσεως.

Το στολισμό του επιταφίου παλαιότερα, αναλάμβαναν οι κοπέλες του χωριού, που μάζευαν τα λουλούδια και με ιδιαίτερη φροντίδα έντυναν και στόλιζαν τον επιτάφιο, έτσι ώστε κατά την μεταφορά του, αισθητικά να είναι όμορφα στολισμένος και να αρμόζει με το θείο δράμα.

Την πιο ιερή μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας αποτελεί η Παρασκευή, μέρα κορύφωσης του θείου δράματος με την Αποκαθήλωση από το σταυρό και την Ταφή του Χριστού. Λόγω του πένθους της ημέρας οι νοικοκυρές δεν ασχολούνται με τις δουλειές του σπιτιού, αποφεύγοντας ακόμη και το μαγείρεμα. 

Με λουλούδια που μαζεύουν ή αγοράζουν, οι γυναίκες πηγαίνουν στις εκκλησίες και στολίζουν τον Επιτάφιο. 

Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται στην εκκλησία αναπαράσταση της ταφής του Χριστού, ενώ οι πιστοί προσκυνάνε τον Επιτάφιο και τα παιδιά περνάνε από κάτω «για να τους πιάσει η χάρη».

Η αποθέωση

του Κωνσταντίνου Κατσαρού

Από την ποιητική του συλλογή

"ΣΤΑΛΑΚΤΙΤΕΣ"

πλησίασε αβίαστα στη σκέψη μου,

θα σε υποδεχτώ με χαρά στο θρόνο σου,

εκεί που ζω, εκεί που ανήκεις,

περπάτησε σε ονειρεμένους δρόμους,

άνοιξε τις πόρτες της αγάπης και του έρωτα

ανέβα στη ράχη του πήγασου,

στα φτερά του ανέμου,

στους ήχους των ασμάτων,

στα μυστήρια των αοράτων,

στη μουσική της χρυσής βροχής

στις απλωμένες φτερούγες των γλάρων,

στον στιγμιαίο αφρό των κυμάτων,

στο γαλάζιο τ’ ουρανού και της θάλασσας,

στα λευκά σύννεφα ψηλότερα απ’ τη γη,

στο περίγραμμα του ουράνιου τόξου

ανέβα στο άρωμα των λουλουδιών,

στα μυστικά της αιώνιας φύσης,

στους απαλούς ιριδισμούς της διαφάνειας,

στις βελούδινες στιγμές της ύπαρξης,

στου δειλινού τις ανταύγειες

χόρεψε στο ρυθμό της απρόσμενης χαράς,

στο ρυθμό της απόλυτης ευτυχίας,

στο ρυθμό της απέραντης αγάπης,

σε ρυθμούς αγνώστων αισθημάτων,

χόρεψε αυτό που δεν μπορείς να περιγράψεις

απογειώσου, πέταξε ψηλότερα,

στης ζωής τη θέαση, στην αποθέωση της ζωής

ανέβα αβίαστα στη σκέψη μου,

θα σε υποδεχτώ με αγαλλίαση στο θρόνο σου

ν’ ανταλλάξουμε τις ψυχές μας,

ν’ ανταλλάξουμε τα δώρα της ζωής

έτσι τα καλά θα συμβούν,

τα επιθυμητά θα γίνουν,

τα απόμακρα θα σιμώσουν

με ενώσεις και μίγματα

μπορείς ν’ αναμένεις τα καλύτερα,

μπορείς ν’ ελπίζεις στα ωραιότερα,

μπορείς ν’ απολαύσεις τα απίστευτα,

αρκεί ν’ ανοίξεις διάπλατα τα φτερά της καλής προδιάθεσης,

αρκεί ν’ ανάψεις το κεράκι που φωτίζει τα λεπτά αισθήματα!

ΣΧΕΔΟΝ ΛΗΘΑΙΟΣ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ...

Του Ηλία Κεφάλα

«Σ’ όλα του κόσμου τα ποτάμια η θλίψη βαραίνει το ίδιο στην καρδιά μας».
Προς στιγμήν νόμισα πως έφεγγε ὁ Ληθαίος της πόλης μου με αυτήν την αιθερική άχνα των κουτσουπιών που επαίρονται στις όχθες του. Αλλά δεν ήταν. Άλλο ποτάμι ήταν κι αυτό με τις πηγές του κατευθείαν μέσα στο όνειρο. Με τα ήρεμα ακύμαντα νερά και τη νωχελική του βάρκα κάτω από τα φεγγαρογνέματα του σπαταλημένου φούξια. Τι είναι οι κουτσουπιές; Μα ό,τι απέμεινε από τις παλιές νεράιδες.

Η βαθύτατη επικοινωνία με το βλέμμα (Εικόνες του χωριού)

Το πιο εκφραστικό μέρος της ανθρώπινης επικοινωνίας είναι η επαφή με το βλέμμα.

Ο τρόπος που κοιτάζουμε κάποιον ή κάτι και η εντύπωση που προκαλούμε περικλείει την έννοια του βλέμματος.

Οι ποιητές, το βλέμμα, συχνά το περιγράφουν ως «καθρέφτη της ψυχής».

Συνήθως η ανθρώπινη επικοινωνία και επαφή γίνεται με τα λόγια. Όμως τα υπόλοιπα μηνύματα στέλνονται, ηθελημένα ή αθέλητα, στον περίγυρο, εκπέμποντας με τη γλώσσα του σώματος, τη στάση, τις χειρονομίες, τις εκφράσεις του προσώπου και του βλέμματος.

Μια εικόνα που απαθανατίσαμε, με το φακό μας,  παλιότερα στο Βαλτινό, και στην οποία φαίνεται η δύναμη του βλέμματος, ανάμεσα σε δυο ανθρώπους συνομιλητές, είναι η απρόοπτη και τυχαία επικοινωνιακή στιγμή, της απόδοσης σεβασμού από τον νεότερο προς τον γεροντότερο, όπου μαζί με το χειροφίλημα πραγματώνεται και η βαθύτατη επικοινωνία με το βλέμμα.

Το χειροφίλημα και η επαφή με το βλέμμα, είναι μια ισχυρή ένδειξη σεβασμού και προσοχής προς τον συνομιλητή, που αφήνει να εννοηθεί, πως «Αυτή τη στιγμή ενδιαφέρομαι για εσένα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο». 

Χωρίς πολλά λόγια, με δωρική λιτότητα και μοναδική ευαισθησία στην έκφραση και στη λαχτάρα των ματιών, αποτυπώνεται η πανανθρώπινη αναζήτηση της επικοινωνίας του βλέμματος. Αυτού του βλέμματος, που οι δύστυχοι άνθρωποι, σήμερα τείνουν πλέον να το χάσουν…

Καλό Μεγαλοβδόμαδο!

Το λεξικό των τσοπάνηδων

Μια έρευνα και μια συστηματική καταγραφή ελληνικών λέξεων, από τον ποιμενικό βίο, που επιμελήθηκε ο Ηλίας Ζαπαντιώτης, παρουσιάζουμε παρακάτω με αλφαβητική σειρά: 

Αγγειό (το): δοχείο, σκεύος.

Ανάρμεγος: το θηλυκό ζώο που δεν έχει αρμεχθεί. Είναι ανάρμεγο το κοπάδι.

Απλάδι (το): Κλινοσκέπασμα από προβατίσιο μαλλί….

Αποκόβω: απογαλακτίζω.

Αρβάλι (το): Χάλκινο ή τσίγκινο στρογγυλό δοχείο με χερούλι για το άρμεγμα των ζώων.

Αρνάδα: Χρονιάρα προβατίνα που κρατήθηκε για «έχει», δηλ. για αναπαραγωγή. Στα γίδια λέγεται κατσικάδα.

Ασαλά(γ)ητος: αυτός που δεν παίρνει από ορμήνιες, που κάνει ότι του κατέβει στο μυαλό.

Βάκρα: Προβατίνα με άσπρο τρίχωμα στο σώμα της και μαύρες κηλίδες μόνο στο μούτρο της.

Βετούλι (το): Κατσίκι ενός έτους.

Γαλάρια (τα): Τα γεννημένα πρόβατα ή γίδια που κρατούν (έχουν) γάλα. Σε αντίθεση με τα στέρφα που δεν έχουν.

Γάστρα (η): Σιδερένιο θολωτό σκέπασμα. Στη γάστρα ψήνονταν το ψωμί, ορισμένα φαγητά και ολόκληρα αρνιά ή κατσίκια.

Γκιόσα (η): Η γίδα με μαύρο σώμα και άσπρη κοιλιά.

Γκισέμι (το): Τραγί ή κριάρι μουνουχισμένο και μεγαλόσωμο, οδηγός του κοπαδιού που φέρνει το μεγαλύτερο κουδούνι.

Γκλίτσα: Ποιμενική μαγκούρα με σκαλιστή λαβή.

Ζλάπι (το): Η φράση «παρουσιάσκη ζλάπι» σημαίνει ότι εμφανίστηκαν στα πέριξ λύκοι ή τσακάλια και πρέπει να προσέχει ο τσοπάνης.

Ζυγούρι (το): Πρόβατο που μόλις έχει περάσει το πρώτο έτος της ηλικίας του.

Ζωντανά (τα): Τα πρόβατα και τα γίδια συνολικά. Αλλιώς τα πράματα.

Κάδη (η): Ξύλινο ψηλό δοχείο με στενή βάση για το χτύπημα του γάλακτος.

Κακαράντζα (η): Τα περιττώματα, η κοπριά των ζώων.

Κάλεσα: Προβατίνα με σώμα άσπρο, αλλά με μάτια, μύτη και αυτιά μαύρα.

Καπνόγκεσα (η): Κατάμαυρη γίδα με καφέ μούρη.

Καραμάνικη (η): Προβατίνα άσπρη με μαύρους κύκλους γύρω από τα μάτια και φαρδιά ουρά.

Καρδάρα (η): Ξύλινο στρογγυλό δοχείο για το άρμεγμα του γάλακτος.

Κάτσενα: Άσπρη προβατίνα με κόκκινο πρόσωπο.

Κλαπάτσα (η): Αρρώστια των προβάτων.

Κλαρίζω: Κόβω τα κλαδιά δένδρου.

Κλωτσοτύρι (το): Το τυρόγαλο που μένει από το πήξιμο του τυριού, άμα το βράσουμε κάνουμε το κλωτσοτύρι.

Κολήγοι: Σμίξιμο δύο – τριών τσοπάνηδων για κοινή πορεία – συνεταιρισμό εξαμηνιαίο.

Κολλημένα (τα): Πρόβατα με αρρώστια στον πνεύμονα που κολλάει τα παΐδια (πλευρά).

Κολόκουρος (ο): Το πρώιμο μερικό κούρεμα στον αυχένα και στην ουρά του ζώου. Συνήθως γίνεται στο τέλος του Μάρτη.

Κονάκι (το): Αυτοσχέδιο καλύβι από σάλωμα (είδος καλαμιού). Χρησίμευε για καλοκαιρινό κατάλυμα του τσομπάνη, στα ορεινά και το χειμώνα το εγκατέλειπαν για τα χειμαδιά.

Κάπα (η): Χοντρό πανωφόρι από τραγόμαλλο. Φοριέται τους χειμερινούς μήνες.

Κορύτος (ο): ξύλινη και μακρόστενη ταΐστρα ή ποτίστρα για ζώα. Σκαφίδα.

Σαββούλα Ριζαργιώτη και Ντίνα Βότσιου! Δυο προικισμένες γυναίκες από το Βαλτινό

Δυο προικισμένες με ταλέντο, συγχωριανές μας, η Σαββούλα Ριζαργιώτη και η Ντίνα Βότσιου, η μία με το χάρισμα της αφήγησης και η άλλη με το χάρισμα του τραγουδιού, μας γοητεύουν, μας καθηλώνουν και δημιουργούν εικόνες και ταξίδια στο μυαλό μας.

Η Σαββούλα Ριζαργιώτη από το Βαλτινό αφηγείται με τον δικό της εκφραστικό τρόπο ένα παραδοσιακό μύθο, με τίτλο «Ο Άη Γιώργης».

Η αφήγηση αυτή, αποτελεί ένα μέρος από το σύνολο πολλών μύθων και παραμυθιών του κάμπου και του βουνού που ξεδιπλώνονται στο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ, με τίτλο «Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί». Ένα ντοκιμαντέρ που μας ταξιδεύει στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών.

Η Ντίνα Ανδρέου - Βότσιου από το Βαλτινό έμαθε να τραγουδά τα παραδοσιακά τραγούδια και τα μοιρολόγια του τόπου μας από τους γονείς της.

Σε μια προσπάθεια καταγραφής, διάσωσης και διάδοσης των παραδοσιακών τραγουδιών του τόπου μας, η κ. Ντίνα Ανδρέου - Βότσιου, τραγουδάει, με την υπέροχη φωνή της, ακαπέλα, ένα μοιρολόγι του τόπου μας, με τίτλο «Γιώργη μ’ βαρούν τα σήμαντρα».

Τα μοιρολόγια είναι έμμετρα στιχουργήματα με θλιβερή υπόθεση. Τραγούδια θρηνητικά, που τα απαγγέλλουν οι άνθρωποι κατά το θάνατο αγαπημένων τους προσώπων.

Γιώργη μ’ βαρούν τα σήμαντρα

-Γιώργη μ’ βαρούν τα σήμαντρα,

βαρούνε κι οι καμπάνες,

να πας Γιωργή μ’ στην εκκλησιά,

να πας να προσκυνήσεις.

-Εγώ μάνα μ’ αμάρτησα

φαντάρος όταν πήγα,

όλοι τα δέναν’ τ’ άλογα

σε πράσινα λιβάδια

και γω πήγα και το ’δεσα

σε μαυρομάτας μνήμα.

Τα κάλαντα του Λαζάρου (Από την λαογραφία του τόπου μας)

Του Ευαγγέλου Στάθη Φιλολόγου

Τα κάλαντα του Λαζάρου είναι ευχετικά τραγούδια που τραγουδιούνται από κοριτσάκια σχολικής, κυρίως ηλικίας. Σκοπό τους έχουν να αποσπάσουν οι μικρές τραγουδίστριες φιλοδώρημα από τον νοικοκύρη, τον οποίον κολακεύουν με τα παινέματα τους και καλοτυχίζουν με τις ευχές τους. Τα κορίτσια με την καλή διάθεση και την αγνή ψυχή τους είναι «ένα και ένα» για τις ευχές που χρειαζόμαστε, γι’ αυτό και είναι καλοδεχούμενα από όλους. Σπάνια όμως στο χωριό έδιναν φιλοδώρημα δηλαδή νόμισμα στις Λαζαρίνες, έδιναν όμως πολλά καλούδια κόκκινα αυγά, κοκκόσιες  και τσιγάλα, σύκα ξερά, γλυκίσματα, ξυλοκέρατα κ.α.

«Θα παν στο Λάζαρο» λέγαμε στο χωριό, και «θα τραγουδήσουν το Λάζαρο». Γι’ αυτό και τα κορίτσια αυτά τα λέγαμε Λαζαρίνες.

Και οι Λαζαρίνες ετοιμάζονταν αρκετές μέρες πριν, τουλάχιστον όλη την προηγούμενη εβδομάδα μέχρι την Παρασκευή το βράδυ, παραμονή του Λαζάρου. Κύρια προετοιμασία ήταν το καλάθι. Το καλάθι των κοριτσιών έπρεπε να είναι όμορφο, κομψό, και καταστολισμένο με λουλούδια. Πρώτα όμως έπρεπε να βρεθεί το καλάθι. Άλλοτε το είχαν φυλαγμένο από πέρυσι, άλλοτε το δανείζονταν από κορίτσια που μεγάλωναν πια, άλλοτε το αγόραζαν. Τη Δευτέρα της εβδομάδας του Λαζάρου το παζάρι ήταν γεμάτο από τέτοια καλαθάκια, μικρά, μεγάλα, μεγαλύτερα. Μερικά ήταν και χρωματιστά. Κάποιες βέργες τους ήταν χρωματισμένες με λίγο θαλασσί, ροζ ή πασχαλί χρώμα. Ήταν λίγο ομορφότερα αυτά και λίγο ακριβότερα. Πολλές φορές το καλαθάκι της Λαζαρίνας το έφτιαχνε ο παππούς ή ο πατέρας, μπορεί και ο νονός.

«Την Παρασκευή το βράδυ έπρεπε να είναι στολισμένο το καλάθι. Για αυτό την Πέμπτη έπρεπε να μαζευτούν τα λουλούδια. Τα λουλούδια ήταν της εξοχής, αυτά που έβρισκες εύκολα στη μεριά και στα ζευγαρολίβαδα. Πιπιρούνες (έτσι έλεγαν τις ανεμώνες) από τη Βρυσοπούλα, ίτσια και ψηλές μαργαρίτες από τα ζευγαρολίβαδα. Το διαλεσιώτικο το ζευγαρολίβαδο είχε πολλές πιπιρούνες και πολλά ίτσια. Και μέχρι κει έφταναν τα κορίτσια. Έβαζαν και λίγα λουλούδια του κήπου, συνήθως λουλούδια από ανθισμένη κυδώνια λίγη πασχαλίτσα και λίγο αγιόκλημα για πρασινάδα. Τα έκαναν χεριές χεριές τα λουλούδια και τα έδεναν με κλωστή στις βέργες του καλαθιού, τραγουδώντας και κάνα στίχο από το τραγούδι, για παράδειγμα: «με ίτσια, με τριαντάφυλλα, με δύο χειρές λουλούδια».

Το καλάθι είναι έτοιμο. Το κοριτσάκι το χαίρεται, το θαυμάζει και οι μεγάλοι λέν: «πω πω! τι ωραίο καλάθι! ταχιά δεν θα είναι άλλο καλύτερο. Ποιος τόφτιαξε, ποιος το στόλισε;» Ύστερα βάζουν ένα αυγό μέσα και το κρεμάν έξω στην αυλή από το κλαρί ενός δέντρου ή σε ένα στύλο του μπαλκονιού. Εκεί μένει όλη τη νύχτα κρεμασμένο μέχρι τη χαραούλα που θα το πάρει η Λαζαρίνα. Κι η Λαζαρίνα πέφτει γρήγορα να κοιμηθεί, γιατί θα ξυπνήσει πολύ γρήγορα.»

Απεβίωσε ο Στέργιος Δημ. Ρούσης

Απεβίωσε ο συγχωριανός μας Στέργιος Ρούσης του Δημητρίου και της Λεμονιάς, την Τετάρτη 17 Απριλίου 2019, σε ηλικία 90 ετών.

Ο Στέργιος Ρούσης γεννήθηκε το 1929 στο Βαλτινό. Παντρεύτηκε με την σύζυγό του Βασιλική, το γένος Αντωνίου Μπάλτου και απόχτησαν δύο παιδιά. Την Ελένη (συζ. Δημητρίου Θεοδοσόπουλου) και τον Δημήτριο.

Οι παλιές Λαζαρίνες του Βαλτινού

Φτάνει η μέρα του Λαζάρου. Τα κοριτσάκια θα μας πουν τα κάλαντα και με τη γλυκιά φωνούλα τους θα αγαλλιάσουν τις ψυχές μας.

«Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια,

Ήρθ’ η Κυριακή που τρων τα ψάρια.

Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,

Ήρθ’ η μάνα σου από την Πόλη

σού ’φερε χαρτί και κομπολόι.

Και του χρόνου!»

Ο Λάζαρος είναι ένα από τα ζωντανά έθιμα του χωριού μας. Κάθε χρόνο τη μέρα του Λαζάρου, στις αυλές των σπιτιών εμφανίζονται οι κοπελίτσες παρέες παρέες και τραγουδάνε τα κάλαντα. Αυτές οι κοπελίτσες ονομάζονται Λαζαρίνες. 

Από την παραμονή της γιορτής οι Λαζαρίνες ξεχύνονται στους κήπους ή στα χωράφια για να μαζέψουν λουλούδια με τα οποία θα στολίσουν το καλαθάκι τους.

Το Σάββατο του Λαζάρου, πρωί - πρωί τα κοριτσάκια, με καλαθάκια στολισμένα με λουλούδια γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το «Λάζαρο»: 

«Καλώς μας ήρθε ο Λάζαρος εφέτος και του χρόνου

με τη λαμπρή τη Πασχαλιά, με τον καλό το χρόνο

με ίτσια με τριαντάφυλλα με δυο χεριές λουλούδια

τα ίτσια πέφτουν στην ποδιά και τα φλουριά στη τσέπη».

Οι νοικοκυραίοι που ακούνε τα κάλαντα προσφέρουν με μεγάλη προθυμία και χαρά το μικρό φιλοδώρημα που αντιστοιχεί σε χρήματα, αυγά, φρούτα, ή άλλα φαγώσιμα, ευχόμενοι «και του χρόνου!»

Είναι ένα έθιμο που επιβιώνει σε όλο τον ελλαδικό χώρο με πολλές κι ενδιαφέρουσες παραλλαγές στους στίχους των τραγουδιών, αλλά πάντα με βασικό γνώρισμα την αναγγελία της επερχόμενης αναστάσεως μετά το θάνατο και, παράλληλα το καλωσόρισμα της ανοίξεως μετά το χειμώνα. Ένα έθιμο συμβολικό που αρωματίζει τη ζωή με ελπίδα και υμνεί την ανάσταση και την άνοιξη.. της ψυχής και της πλάσης.. του ανθρώπου και της φύσης...

Απεβίωσε η δασκάλα μας Αλίκη Γεωργολιού

Απεβίωσε η συνταξιούχος εκπαιδευτικός Αλίκη Γεωργολιού - Ρόζου την Δευτέρα 15 – 4 – 2019 , σε ηλικία 86 ετών. Η σορός της μεταφέρθηκε στον  Ιερό  Ναό  Αγίου Αθανασίου Μπάρας  Τρικάλων, όπου έγινε η κηδεία της, την Τρίτη 16 – 4 – 2019  και ώρα 4.00μ.μ.

Η εκλιπούσα αφήνει πίσω τα παιδιά της Αλεξία Ρόζου και Γεώργιο Μπλουγούρα, εγγόνια και λοιπούς συγγενείς.

Η Αλίκη Γεωργολιού γεννήθηκε το 1933 στο χωριό Παραπόταμος Τρικάλων. Διατέλεσε παλιότερα, για πολλά χρόνια δασκάλα στο δημοτικό σχολείο Βαλτινού και πολλοί είναι οι μαθητές και μαθήτριες που την θυμούνται με τις καλύτερες αναμνήσεις.
Από την Εφημερίδα μας ευχόμαστε στους οικείους θερμά συλλυπητήρια. 

Παρουσιάζουμε παρακάτω κάποιες σχολικές φωτογραφίες με την αείμνηστη δασκάλα μας.

Πέντε ασημένια μετάλλια για την Ακαδημία Χορού Τέρψις στο Thessaloniki Dance Festival!!!

Με πέντε ασημένια μετάλλια επέστρεψε η αποστολή της Ακαδημίας Χορού Τέρψις από το μεγαλύτερο φεστιβάλ αγωνιστικού χορού στα Βαλκάνια, το «Thessaloniki Dance Festival».

Συγκεκριμένα, το Σαββατοκύριακο 13 & 14 Απριλίου 2019, η Ακαδημία Χορού Τέρψις βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για τη συμμετοχή των Αγωνιστικών Ομάδων Latin, Salsa και Oriental, στο Thessaloniki Dance Festival, που συνδιοργανώθηκε από τη σχολή χορού All Star Dance και από τον Ελληνικό Οργανισμό Διοργάνωσης Διεθνών Εκθέσεων και Εκδηλώσεων ΔΕΘ-HELEXPO.

Οι συμμετέχοντες στους αγώνες του φεστιβάλ ήταν περίπου 2.000 αθλητές όλων των ηλικιών από 35 χώρες. Ενώ  οι θεατές ξεπέρασαν τα 3.000 άτομα.

Η αποστολή της Ακαδημίας Χορού Τέρψις πλαισιώθηκε από όλο το αγωνιστικό δυναμικό της, προσωπικό, καθηγητές, μαθητές, καθώς επίσης από γονείς και φίλους που στήριξαν την προσπάθεια των αθλητών, αλλά είχαν την ευκαιρία να βιώσουν και μια πρωτόγνωρη εμπειρία, ενός διαγωνισμού με ξεχωριστή θέση στα χορευτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα.

Οι επιτυχίες των αγώνων για την Ακαδημία Χορού Τέρψις ήταν οι εξείς: