Οι παλιές Λαζαρίνες του Βαλτινού

Φτάνει η μέρα του Λαζάρου. Τα κοριτσάκια θα μας πουν τα κάλαντα και με τη γλυκιά φωνούλα τους θα αγαλλιάσουν τις ψυχές μας.

«Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια,

Ήρθ’ η Κυριακή που τρων τα ψάρια.

Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,

Ήρθ’ η μάνα σου από την Πόλη

σού ’φερε χαρτί και κομπολόι.

Και του χρόνου!»

Ο Λάζαρος είναι ένα από τα ζωντανά έθιμα του χωριού μας. Κάθε χρόνο τη μέρα του Λαζάρου, στις αυλές των σπιτιών εμφανίζονται οι κοπελίτσες παρέες παρέες και τραγουδάνε τα κάλαντα. Αυτές οι κοπελίτσες ονομάζονται Λαζαρίνες. 

Από την παραμονή της γιορτής οι Λαζαρίνες ξεχύνονται στους κήπους ή στα χωράφια για να μαζέψουν λουλούδια με τα οποία θα στολίσουν το καλαθάκι τους.

Το Σάββατο του Λαζάρου, πρωί - πρωί τα κοριτσάκια, με καλαθάκια στολισμένα με λουλούδια γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το «Λάζαρο»: 

«Καλώς μας ήρθε ο Λάζαρος εφέτος και του χρόνου

με τη λαμπρή τη Πασχαλιά, με τον καλό το χρόνο

με ίτσια με τριαντάφυλλα με δυο χεριές λουλούδια

τα ίτσια πέφτουν στην ποδιά και τα φλουριά στη τσέπη».

Οι νοικοκυραίοι που ακούνε τα κάλαντα προσφέρουν με μεγάλη προθυμία και χαρά το μικρό φιλοδώρημα που αντιστοιχεί σε χρήματα, αυγά, φρούτα, ή άλλα φαγώσιμα, ευχόμενοι «και του χρόνου!»

Είναι ένα έθιμο που επιβιώνει σε όλο τον ελλαδικό χώρο με πολλές κι ενδιαφέρουσες παραλλαγές στους στίχους των τραγουδιών, αλλά πάντα με βασικό γνώρισμα την αναγγελία της επερχόμενης αναστάσεως μετά το θάνατο και, παράλληλα το καλωσόρισμα της ανοίξεως μετά το χειμώνα. Ένα έθιμο συμβολικό που αρωματίζει τη ζωή με ελπίδα και υμνεί την ανάσταση και την άνοιξη.. της ψυχής και της πλάσης.. του ανθρώπου και της φύσης...

Οι παραπάνω φωτογραφίες είναι τραβηγμένες πριν από μια εικοσαετία καθώς ο φακός έτυχε, τότε, να καταγράψει τα κοριτσάκια του Βαλτινού που πηγαίνανε στον Λάζαρο.

Κοιτάζοντας σήμερα αυτές τις φωτογραφίες, συνειρμικά, μας έρχεται στο μυαλό το τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου με τίτλο: «Τα κορίτσια που πηγαίνουν δυο δυο». 

Είναι ένα τραγούδι αγάπης και τρυφερότητας, αλλά ξαφνικά μες στο τραγούδι ξεπροβάλλει αβίαστα μπροστά το ερώτημα: πώς να είναι αυτά τα ίδια κορίτσια μετά από τόσα χρόνια.

Όταν θα ’ναι παντρεμένα, δηλαδή συμβιβασμένα, και όταν θα έχει μαραθεί αυτή η ομορφιά πια. Όχι από τα χρόνια, αλλά από τη συμβατικότητα. Και μόνο των κοριτσιών άραγε; Ολονών μας νομίζω ...

Να, τι λένε οι στίχοι του τραγουδιού: 

«Δυο, δυο, πέρασαν να‘τα τα κορίτσια
Όλο ντρέπονται, ντρέπονται τα κορίτσια
Τα κορίτσια, τα κορίτσια, δύο δύο βιαστικά
στρίβουν από τη γωνία για να μπουν στο σινεμά

Στέκουν πίσω από το τζάμι και ζητάνε παγωτό
τα κορίτσια που `χουν γίνει δεκατέσσερα χρονώ
Σε λευκώματα όμορφα γράφουν τα κορίτσια
Πριν πλαγιάσουν κλείνουν, κλειδώνουν τα κορίτσια

Στον καθρέπτη κάθε βράδυ στα κρυφά
βλέπουνε να μεγαλώνουν μ’ ένα φόβο στη καρδιά
Τη μαμά τους τη ρωτάνε κάθε μήνα μια φορά
τα κορίτσια που περνάνε δύο δύο βιαστικά

Πόσα όμορφα βλέπεις τα κορίτσια
Πόσο άτυχα βλέπεις τα κορίτσια

Την ασχήμια των γονιών τους θα πληρώσουνε ακριβά
Κάποια μέρα σαν χαμένα θα σταθούν στην εκκλησιά
Η μαμά τους θα δακρύζει συγγενείς, πεθερικά
Τα κορίτσια τα καημένα κι ούτε λέξη πια γι’ αυτά».