Δυο φωτογραφίες στο ίδιο σημείο με διαφορά μισόν αιώνα

 

Το Ζάππειο είναι ένας υπέροχος χώρος περιπάτου. Οι κήποι του και οι λοιποί χώροι του, καταλαμβάνουν μια έκταση περίπου 80 στρεμμάτων. Το υπέροχο αυτό σύμπλεγμα βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και από κτίσεώς του αποτέλεσε προβεβλημένο χώρο εκδηλώσεων της πόλης και αγαπημένο σημείο αναφοράς και περιπάτου για τους Αθηναίους και όχι μόνο.

Μισόν αιώνα πριν είχα την τύχη να κάνω κι εγώ έναν περίπατο στους χώρους του Ζαππείου και να φωτογραφηθώ με κάποιους συγγενείς μου.

Στηθήκαμε λοιπόν σε ένα σημείο του χώρου κι απαθανατίσαμε τη βόλτα μας.

Έτσι προέκυψε η ασπρόμαυρη οικογενειακή φωτογραφία, στο πίσω μέρος της οποίας αναγράφονται τα ονόματα των εικονιζόμενων και η ημερομηνία λήψεως, (9 -4-1967), διασώζοντας ένα κομμάτι μνήμης από την παιδική μου ηλικία.

Με συγκινούσε πάντα ο απόηχος ενός ονειρεμένου παλιού περίπατου. Είχε τέτοια ποίηση αυτός ο περίπατος, με κατάλοιπα και ίχνη από μισοξεχασμένες ιστορίες και σκιές ανθρώπων, που πολλές φορές τον αναβίωνα μέσα μου. 

Πέρασε μισός αιώνας και επιχείρησα ξανά έναν περίπατο, στον ίδιο χώρο. Βρέθηκα εκεί, στην ίδια διαδρομή, με λιγοστούς διαβάτες. Ξαναέκανα τον περίπατο και προσπαθούσα να αναμοχλεύσω ψήγματα από την παιδική μου μνήμη. Να θυμηθώ στιγμές, μυρουδιές, γεύσεις, ήχους, χρώματα και εικόνες από εκείνον τον ονειρεμένο περίπατο. Πήγα και φωτογραφήθηκα πάλι, ακριβώς στο ίδιο σημείο, εκεί πλάι στη προτομή του Στέφανου Δραγούμη.

Όπως φανερώνει η σκηνογραφία των δύο φωτογραφιών, πίσω και αριστερά μας στέκει η μαρμάρινη μορφή του Στέφανου Δραγούμη, δεξιά φιγουράρει ο κορμός ενός πεύκου, που μας σκιάζει μαζί με τα άλλα δέντρα του κήπου και στο κάτω μέρος, διακρίνεται το παρτέρι που οριοθετεί την πρασιά με το δρόμο.

Βλέποντας και συγκρίνοντας τις δύο φωτογραφίες, συνειδητοποίησα, πώς η Αθήνα μέσα σε μισόν αιώνα έχει αλλάξει άρδην την εικόνα της, στο αστικό περιβάλλον, όμως ο χώρος του Ζαππείου, όπου τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες έμεινε ίδιος κι απαράλλαχτος.

Ίδιος κι απαράλλαχτος ο πεύκος, στέκει εκεί να ομορφαίνει τον χώρο και να σκιάζει τους περιπατητές. Μαρμάρινος και ψυχρός ο Στέφανος Δραγούμης, στη λευκή σιγαλιά του, στέκει σαν κενοτάφιο να ατενίζει τη χώρα. Το έργο της προτομής του ανήκει στη γλύπτρια Ναταλία Μελά, δισέγγονη του Στέφανου Δραγούμη και εγγονή του Παύλου Μελά. Ο Στέφανος Δραγούμης ήταν πατέρας του Ίωνα Δραγούμη και πεθερός του Παύλου Μελά. Διατέλεσε πρωθυπουργός και υπήρξε ένας από τους εναργέστερους δημιουργούς του Μακεδονικού Αγώνα.

Κοίταξα την προτομή για μια τελευταία φορά με ένα φως θλιμμένης ποίησης και απομακρύνθηκα. Ενώ είχα δει τόσα αγάλματα εκεί γύρω, αυτό εδώ ένοιωσα να μου ψιθυρίζει στα χείλη ένα σιγανό τραγούδι:

«Χθες στο Ζάππειο μονάχος κατηφόρισα

και σε σκέψεις βυθισμένος μελαγχόλησα.

Κάποιο άγαλμα που μ’ είδε με θυμήθηκε

και τον πόνο μου να ακούσει δεν αρνήθηκε.

 

Του είπα για μισόν αιώνα, πως τα πέρασα

για το άτεγκτο του χρόνου και πως γέρασα.

Για ταξίδια, για λιμάνια του εξιστόρησα

και του μίλησα για εκείνα που δεν γνώρισα.

 

Κι ύστερα με πιάσαν θεέ μου κάτι κλάματα

που με βρήκανε κουρέλι τα χαράματα.

Με το άγαλμα στο δρόμο προχωρήσαμε

μου εσκούπισε τα μάτια και χωρίσαμε.»

Δημήτρης Τσιγάρας