Ανοιχτό γράμμα σε έναν πανεπιστημιακό

Με αφορμή το κείμενο εκατόν σαράντα πανεπιστημιακών και γλωσσολόγων στο θέμα των φωνηέντων και των φθόγγων της ελληνικής γλώσσας (Γραμματική Ε΄-ΣΤ΄Δημοτικού), που τέθηκε από δασκάλα και προκάλεσε αρκετή συζήτηση
http://www.e-typos.com  και αναδημοσίευση http://syllogikilamia.wordpress.com

Του Στέφανου Βαγγελού

Χαίρομαι που ενεργοποιηθήκατε εκατόν σαράντα (! ) πανεπιστημιακοί για ένα άρθρο περί των φωνηέντων. Πλησιάσατε τους συναδέλφους σας που υπέγραψαν κατά της Δανειακής Σύμβασης!
Δάσκαλος κι εγώ, με διαφορετική άποψη από τη συνάδελφό μου, αντλώ επιχειρήματα από το δημοσίευμά σας για να στηρίξω τις θέσεις μου.
Έχοντας ως εφόδια τις λιγοστές γνώσεις που μου πρόσφεραν πρώην δάσκαλοι και καθηγητές της Δευτεροβάθμιας στη διετούς διάρκειας Παιδαγωγική Ακαδημία της επαρχίας, περιπλανιέμαι- εδώ και είκοσι οχτώ χρόνια- σαν ναυαγός στα βαθιά νερά της εκπαίδευσης. Αναζητώ σε σας μια σανίδα σωτηρίας. Με τα πενιχρά οικονομικά μέσα που διέθετα και διαθέτω, στερήθηκα και στερούμαι, για να μπορώ να σας διαβάζω. Βλέπετε τα δικά σας βιβλία δεν φτάνουν στα σχολεία μας, αν κανείς δεν μπορεί να τα αγοράσει. Γι΄αυτό έτρεχα με ενθουσιασμό στις λιγοστές εκείνες περιπτώσεις δωρεάν σεμιναρίων από πανεπιστημιακούς. Ήταν όμως ελάχιστες...
Επένδυσα έτσι στη μεγάλη στιγμή της «εξομοίωσης» , στους καθηγητές των Παιδαγωγικών Τμημάτων. " Άνθρακες ο θησαυρός" πλην μιας φωτεινής εξαίρεσης που άκουγε στο όνομα Λιαντίνης. Στα χρόνια που ακολούθησαν τα σεμινάρια των πανεπιστημιακών έγιναν ακριβό εμπόρευμα για μας , γιατί σχεδόν όλες οι προσκλήσεις τελείωναν με το ποσό που όφειλε κάποιος συνήθως να προπληρώσει ! Καταφύγιο λοιπόν το διαδίκτυο ...κι ο αγώνας μας συνεχίζεται !
Οι δάσκαλοι γνωρίζουμε πως δεν θα κατακτήσουμε ποτέ το επίπεδο γνώσεων ενός γλωσσολόγου, μαθηματικού, φυσικού, ιστορικού ή αστρονόμου. Άλλος είναι ο δικός μας ρόλος: «Το μυαλό του παιδιού δεν είναι ένα καλάθι για να το γεμίσουμε αλλά μια σπίθα που πρέπει να ανάψουμε», έλεγε ο Πλούταρχος. Κρίνοντας από το αποτέλεσμα αμφιβάλλω, αν κι εσείς κι εμείς τα καταφέραμε. Μάλλον ως καλάθι αντιμετωπίσαμε το νου της νέας γενιάς και τώρα συνειδητοποιούμε ότι η σπίθα αργεί ν’ ανάψει.

Επιτρέψτε μας όμως κι εμάς να ΄χουμε το θεμελιώδες δημοκρατικό δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης χωρίς να τρέμουμε στην ιδέα ότι θα «πέσουν» πάνω μας εκατόν σαράντα πανεπιστημιακοί για το αν τα φωνήεντα είναι πέντε ή εφτά. Όσο για το αν υπάρχει οργανωμένο σχέδιο κατά του λαού μας και κατά των λαών, νομίζω ότι συμφωνείτε. Απλά τα αποδεικτικά στοιχεία διαφέρουν.

Για σκεφτείτε αύριο να συνυπογράψουν το κείμενο της δασκάλας άλλοι χίλιοι δάσκαλοι. Έτσι γίνεται ο δημοκρατικός και επιστημονικός διάλογος; Ο αριθμός των υπογραφών αποδεικνύει την ορθότητα των απόψεων ή η δύναμη και η πειθώ των επιχειρημάτων; Αναρωτιέμαι δεν θα αρκούσε η γνώμη του καθένα σας χωριστά για να μας πείσει; Ο δικός σας λόγος δεν θα έκανε το γύρο του διαδικτύου; Δεν θα σας δεχόμασταν σε σεμινάρια εκπαιδευτικών, αν είχατε τη διάθεση να μας ενημερώσετε ή και να μας επιμορφώσετε; Προς τι αυτός ο πνευματικός ολοκληρωτισμός; Δεν μας φτάνει η δικτατορία του χρήματος; Θα επιβάλλουμε και τη δικτατορία του πνεύματος;

Η συνάδελφος μπορεί να το έκανε από παρερμηνεία ή άγνοια (προσωπικό λάθος) ή διαφορετική ιδεολογική τοποθέτηση. Το ίδιο λάθος θα κάνουν και χιλιάδες άλλοι. Η επίσημη «Γραμματική της Νεοελληνικής Γλώσσας», που διδασκόταν επί δεκαετίες στο Δημοτικό Σχολείο, μιλούσε για τους φθόγγους (σωστά) αλλά και για τα εφτά φωνήεντα (α, ε, η, ι, ο ,υ ,ω).

« Τα φωνήεντα είναι εφτά και φωνάζουν δυνατά» απήγγειλαν ομαδικά τα παιδιά της Α΄Δημοτικού . Φαίνεται αυτή ήταν η κυρίαρχη άποψη και μεταξύ των γλωσσολόγων , του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του Υπουργείου Παιδείας. Άλλαξε κι αυτό…Το ότι η μισή κοινωνία μας είναι συντηρητική και η πλειοψηφία της βραδυκίνητη στις αλλαγές (επιστημονικές και μη) αυτό είναι πασιφανές.

Μάθαμε και διδάξαμε τόσα στραβά, τόσες ιστορικές ανακρίβειες, μισές αλήθειες, ψεύδη… Η εκπαίδευση δεν έπαψε ποτέ να εξυπηρετεί τις «αλήθειες» των ισχυρών! Όμως και καμιά επιστήμη δεν είναι στατική, όλες εξελίσσονται.

Εσείς όμως δεν κάνατε λάθος. Το δικό σας ολίσθημα είναι σημαντικότερο γιατί υπερβαίνει τα όρια του προσωπικού από τη στιγμή που εμφανίζεστε ως ομάδα . Αυτό σημαίνει ότι προηγήθηκε συνεννόηση και προεργασία. Θα κατανοούσα και θα αποδεχόμουνα αυτή την πρακτική σας αν το άρθρο σας παρουσιαζόταν σε επιστημονικό συνέδριο ή σε επιστημονικό περιοδικό. Δεν το εγκρίνω όμως για δημόσια αντιπαράθεση απόψεων με μία (!) εκπαιδευτικό. Να δεχτώ καλοπροαίρετα πως έγινε από υπερβολικό ζήλο ή κεκτημένη ταχύτητα;

Καιρός να διορθωθούμε όλοι μας αρχίζοντας ο καθένας από τον εαυτό του ! Γνωρίζετε, καλύτερα από εμένα, ότι η γνώση έχει αξία όχι όταν την κατέχεις αλλά όταν τη μεταλαμπαδεύεις στην κοινωνία για να υπηρετήσει τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου. Συγχωρέστε μας, λοιπόν, για τις ελλείψεις μας, τα κενά μας, τις ανησυχίες μας και τις εμμονές μας. Δεν σας είχαμε ποτέ πραγματικά δίπλα μας. Η συντριπτική πλειοψηφία σας λειτούργησε στα πλαίσια των εργασιακών σας καθηκόντων ή των στενών οικονομικών συμφερόντων. Δεν σας κατακρίνω! Το ίδιο έκανε κι ο δικός μας κλάδος. Το βόλεμα και η αποχαύνωση είχε εξαπλωθεί σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.

Και τώρα;
Αβοήθητοι και εγκαταλειμμένοι .Στημένοι στον τοίχο κι εσείς κι εμείς και τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα . Απέναντί μας οι «σοφοί» των κυβερνήσεων, τα πειθήνια όργανα του πλούτου, που εξισώνουν την αξία της ανθρώπινης ύπαρξης με νούμερα του υπολογιστή τους. Πασχίζουμε να κρατηθούμε αλλά και να κρατήσουμε όρθιες πανανθρώπινες αξίες χιλιετιών .

Μεγάλες πληγές η δυστυχία, ο φόβος, η απογοήτευση, η πείνα αλλά γίνονται ανυπόφορες όταν αποτυπώνονται στα προσωπάκια των μικρών παιδιών. Οι χορτάτοι μιλάνε γι’ αριθμούς. Εμείς ας μιλήσουμε για ανθρώπινες ζωές. Ας μην αναλωθούμε στα φωνήεντα.

Σήμερα για να γιατρέψουμε -ως κοινωνία- τα τσακισμένα φτερά μας , έχουμε ανάγκη τους νέους «δασκάλους του Γένους» κι ένα νέο κίνημα παγκόσμιου διαφωτισμού σας έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Σας χρειαζόμαστε όχι μόνο για το γνωστικό σας αντικείμενο. Κυρίως για τη μεταφορά προβληματισμών και την καλλιέργεια νέων ιδεών που γεννά η πανεπιστημιακή κοινότητα κι αγκαλιάζει η κοινωνία.

Τελειώνοντας επιτρέψτε μου και μια πρόσκληση-πρόκληση:
Ποιοι από σας αλλά και τους άλλους πανεπιστημιακούς δασκάλους έχουν την κοινωνική συνείδηση κι αντέχουν να σηκώσουν το βάρος του εγχειρήματος ενός σύγχρονου «ελληνικού διαφωτισμού»;
Οι εκπαιδευτικοί, τα συνδικάτα, τα κινήματα, οι συλλογικότητες ας δηλώσουμε λαμπαδηδρόμοι των ιδεών σας ώστε να φτάσουν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Με τη γλυκιά ελπίδα του συνοδοιπόρου

Στέφανος Βαγγελός – Δάσκαλος ( stvaggelos@gmail.com)