Μνήμες περιβάλλοντος

Του Κων. Ε. Κατσαρού

Πολιτικού Μηχανικού – τ. Διευθυντού Τ.Υ.  Δήμου Τρικάλων

Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος η 5η Ιουνίου, ημέρα περισυλλογής, αυτοκριτικής και θεώρησης ανάμεσα στη σχέση αιτίου και αιτιατού και με την ακαταμάχητη παρεμβολή και σχέση του χρόνου.

Συνήθως οι μέρες αναφοράς που έχουν υιοθετηθεί και έχουν πολιτογραφηθεί διεθνώς τα τελευταία χρόνια έχουν σαν στόχο να αφυπνίσουν την παγκόσμια κοινότητα για κάτι που δεν πορεύεται πλέον καλά και χρειάζεται προστασία.

Την παγκόσμια κοινότητα την αποτελούν μεγάλα και μικρά κράτη, ομάδες επιχειρήσεων, πολυεθνικά συγκροτήματα, βιομηχανικές συγκεντρώσεις, περιοχές πρωτογενούς παραγωγής, όπου κυρίαρχο  και πρωταρχικό ρόλο παίζει ο παράγων άνθρωπος, με τα μέσα και τους τρόπους που διαθέτει και προς τον οποίο επιμερίζεται αναγωγικά η αντίστοιχη ευθύνη των επιλογών και αποφάσεων του.

Ο άνθρωπος ζει και αναπτύσσει τις δραστηριότητες του μέσα στο φυσικό περιβάλλον - κυρίως επίγειο αλλά και υπέργειο και υπόγειο- με συνέπεια να το επηρεάζει και να επηρεάζεται άμεσα από αυτό. Δημιουργήθηκε έτσι η αμφίδρομη σχέση ανθρώπου- περιβάλλοντος, η διατάραξη της οποίας οφείλεται στην καταχρηστική δραστηριότητα του παράγοντα άνθρωπος εις βάρος του περιβάλλοντος ώστε να έχουμε σήμερα το υπαρκτό πλέον πρόβλημα της διαταραχής της ισορροπίας του περιβάλλοντος.

Τους τελευταίους αιώνες η ανθρώπινη εξέλιξη παρουσίασε τεράστια πρόοδο χάρις στις δυνάμεις που απελευθερώθηκαν η πολλαπλασιάστηκαν μέσα από τις ίδιες τις ανθρώπινες επινοήσεις, χαρακτηριστικές σαν μεγάλες ανακαλύψεις και επιστημονικά επιτεύγματα, που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις της βιομηχανικής εποχής και των καθοριστικών αλλαγών στον τρόπο ζωής των ανθρώπων.

Κανένας δεν αμφισβητεί τα θετικά στοιχεία αυτού του πολιτισμού, ούτε διανοείται κάποιος ότι η πλημμυρίδα των εφευρέσεων επέδρασε δυσμενώς στην ανθρώπινη φύση.

Στην προσπάθειά του όμως ο άνθρωπος να δαμάσει το μη φιλικό περιβάλλον, έδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα στην παραγωγή και στην κατανάλωση των αγαθών, στην βελτίωση και απόλαυση των επιτευγμάτων του και δεν υπολόγισε τους κινδύνους από τις ανεπιθύμητες και βλαπτικές παρενέργειες.

Δεν υπολόγισε την βραδεία φθορά του περιβάλλοντος από τα κατάλοιπα της πρωτογενούς παραγωγής και των λοιπών δραστηριοτήτων με συνέπεια να υποσκάπτει με το χρόνο τα θεμέλια του πολιτισμού που ο ίδιος δημιούργησε.

Η διαχείριση των άχρηστων και αποβλήτων παρέμεινε σαν ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ και αλυσιτελής δραστηριότητα, το δε περιβάλλον ήταν ο αποδέκτης και το χωνευτήρι όλων των χημικά και βιολογικά επιβαρυμένων ουσιών στον αέρα - διοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου, χλωροφθοράνθρακες, οξείδια του θείου και του αζώτου, που προέρχονται από την λειτουργία των πάσης φύσης εργοστασίων, την κίνηση των αυτοκινήτων και αεροπλάνων, την λειτουργία των κλιματιστικών, τις κεντρικές θερμάνσεις, την καύση  των πετρελαιοπηγών κλπ., δημιούργησαν σήμερα το φαινόμενο του θερμοκηπίου, της τρύπας του όζοντος και της όξινης βροχής με δυσμενείς και καταστρεπτικές προοπτικές για το μέλλον της πανίδας, της χλωρίδας και της ανθρώπινης ζωής στον πλανήτη μας.

Η συγκέντρωση επίσης των πάσης φύσεως αποβλήτων στο έδαφος, στα ποτάμια στις λίμνες, στη θάλασσα - φυτοφάρμακα, βιομηχανικά απόβλητα, οικιακά απορρίμματα, τοξικά απόβλητα, κτηνοτροφικά παράγωγα, πυρηνικά απόβλητα κλπ., - δημιούργησαν αντιοικολογικές συνθήκες που συντελούν στην υποβάθμιση και στην προϊούσα καταστροφή των οικοσυστημάτων και του αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος.

Το πρόβλημα σήμερα είναι πλήρως εντοπισμένο, όπως είναι γνωστές επίσης και οι αιτίες που το προκαλούν. Οι επιστήμονες κρούουν καθημερινά τον κώδωνα του κινδύνου και οι στατιστικές προβλέψεις είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικές. Τα αυτιά όμως τα διαθέτουν οι πολιτικοί, όπως το δικαίωμα και την ευθύνη λήψεως σοβαρών πολιτικών αποφάσεων με άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία των χωρών τους. Οι ηγέτες των βιομηχανικών και αναπτυσσόμενων χωρών στις ετήσιες συνεδριάσεις τους, (φέτος στο Ρίο) πρέπει επιτέλους να συμφωνήσουν σε μια κοινή στρατηγική λήψης μέτρων για την σωτηρία της γης μέσα από την προστασία του περιβάλλοντος.

Υπάρχουν επιστημονικά εφαρμόσιμες και παραδεκτές λύσεις όπως αυτό καταγράφεται με σαφήνεια στην έκκληση της Χαϊδελβέργης που υπογράφουν 226 επιστήμονες από όλο τον κόσμο μεταξύ των οποίων και 41 Νομπελίστες.

Υπάρχει επίσης μια βασική αρχή, όπως λένε οι  Άγγλοι, πως στον κόσμο αυτό απλώς διαχειριζόμαστε το περιβάλλον και υποχρέωσή μας είναι να το κληροδοτήσουμε καλλίτερο στους επιγόνους μας.

Αν μέχρι σήμερα το περιβάλλον ήταν η τελευταία παράμετρος της οποιασδήποτε διαδικασίας, με τις νέες ντιρεκτίβες της ΕΟΚ και άλλων παγκόσμιων οργανισμών αλλάζει η διαδοχή και προτάσσονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις για οποιαδήποτε επέμβαση στη φύση.

Όλα τα πράγματα περνούν σε μια φάση νέας αντίληψης καθώς βρισκόμαστε στο λυκόφως του αιώνα μας. Νέα αντίληψη οικονομικών δεδομένων, νέα αντίληψη παραγωγής, νέα μορφή εταιρειών, όπου μέσα στο συνολικό κόστος των επενδύσεων πρωταρχικό ρόλο διαδραμματίζει η διαχείριση των αποβλήτων και η εν συνεχεία αβλαβής διάθεσή τους στο περιβάλλον.

Το ίδιο το περιβάλλον απειλητικά εκδικούμενο, μας οδηγεί στην αντιστροφή της ροής των πραγμάτων μέσα στην χωροχρονική διαδικασία.

Είμαστε ωστόσο στα πρώτα στάδια και τα βήματα που γίνονται είναι δειλά και μικρά. Χρειάζονται γενναίες συλλογικές και τολμηρές αποφάσεις και επι πλέον χρειάζεται ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ στον τομέα ευθύνης του κάθε ατόμου.

Ο κόσμος προετοιμάζεται για την ανατολή του 21ου  αιώνα και στον αιώνα  αυτό θα ζήσουν τα παιδιά μας.

Πρέπει να εγκύψουμε με διάθεση μαθητείας και να ρωτήσουμε τους νέους αυτούς ανθρώπους πως θέλουν τον κόσμο τους.

- Θέλουν τα φυτά και τα δένδρα να μαραζώνουν και να ξηραίνονται;

- Θέλουν τα νερά να είναι μολυσμένα και τα ψάρια νεκρά;

- Θέλουν δηλητηριώδη αέρια και πνιγηρά νέφη;

- Θέλουν να αυξάνεται η μέση θερμοκρασία του πλανήτη και να πνίγονται οι παραθαλάσσιες πόλεις από την τήξη των πάγων;

- Θέλουν πλημμύρες, ανεμοθύελες και τυφώνες;

- Θέλουν ανίατες ασθένειες και τερατογεννήσεις;

- Θέλουν τη χαρά της ζωής ή την απειλή του αφανισμού;

Στις προφανείς απαντήσεις των παραπάνω ερωτήσεων η απάντηση η δική μας βρίσκεται στο επίπεδο της αυτοκριτικής και του προβληματισμού για την προσφορά μας στον τομέα επιρροής και ευθύνης μας και στην μικροκλίμακα της πόλης μας, της γειτονιάς μας, του σπιτιού μας.

Έχουμε κάνει το καθήκον μας, ενεργήσαμε σωστά, συμβουλεύσαμε σωστά, περάσαμε, προς κάθε κατεύθυνση και ιδιαίτερα προς την νεολαία, ιδεολογικά και ΠΡΑΚΤΙΚΑ μηνύματα προστασίας του άμεσου και έμμεσου περιβάλλοντος, της καθαριότητος των δρόμων μας, της αντιρρύπανσης των ποταμών μας, της προστασίας των πάρκων μας, των λουλουδιών και των κήπων μας, των ανεκτίμητων δασών μας, της προστασίας του υπόγειου και εναέριου περιβάλλοντος;

Κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, θα μας δίδεται η ευκαιρία ενός μικρού προσωπικού απολογισμού. Μακάρι η επόμενη μέρα να είναι καλλίτερη από την προηγούμενη. Κάθε μεγάλο πράγμα αποτελεί την συνισταμένη μικρών επι μέρους σωστών επιλογών και χειρισμών ιδιαίτερα στην περίπτωση της προστασίας του περιβάλλοντος.

                                               

 Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Η : Δημοσιεύθηκε στον Τοπικό Τύπο στις 5 Ιουνίου 1992.