Ο χορός και η διδασκαλία των χορευτικών τμημάτων

 

Με αφορμή την συγκρότηση χορευτικών τμημάτων του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Βαλτινού και την οργάνωση μαθημάτων ελληνικών παραδοσιακών χορών για όλες τις ηλικίες, υπό την καθοδήγηση του χοροδιδασκάλου κ. Παναγιώτη Μάνου, καθώς και με την πρόσφατη Πασχαλινή εκδήλωση που πρωτοεμφανίστηκαν τα νεοσυσταθέντα χορευτικά τμήματα, χορεύοντας επαξίως παραδοσιακούς χορούς, αξίζει να σημειωθούν τα ακόλουθα:

Ο χορός είναι μία από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις τέχνης, ο οποίος στηρίζεται στην ευκινησία, την εξωτερική ισορροπία, καθώς ειδικεύει διάφορες σωματικές κινήσεις που μορφοποιούνται με βάση συγκεκριμένους όρους και κανόνες. Δεν είναι μόνο βήματα, είναι η έκφραση του προσώπου και του σώματος, η φορεσιά και η αλληλεπίδραση με τους χορευτές της υπόλοιπης ομάδας. 

Οι παραδοσιακοί χοροί δεν σχεδιάστηκαν από κάποιον ειδικό, δεν τους γέννησε η φαντασία ενός ειδήμονα, αλλά τους έπλασε η ψυχή του λαού. Έγιναν από ανθρώπους οι οποίοι μη γνωρίζοντας καν ανάγνωση και γραφή και μη διαθέτοντας άλλη μόρφωση, χόρευαν και τραγουδούσαν για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.

Παλαιότερα η διδασκαλία του χορού γινόταν κυρίως επιτόπια με την διαδικασία της μίμησης των νεώτερων από τους παλαιότερους. Οι γονείς μάθαιναν τη κινησιολογία στα παιδιά τους, είτε στο σπίτι είτε στις τοπικές γιορτές. Αργότερα διαμεσολάβησαν θεσμοί κυρίως επαγγελματικοί, πολιτιστικοί και εκπαιδευτικοί. Συγκεκριμένα, οι επαγγελματίες δάσκαλοι υπό την στέγη των πολιτιστικών συλλόγων και τα ιδιωτικά διδασκαλεία χορού άρχισαν να διαμορφώνουν μία νέα συνθήκη, όπου παρατηρήθηκαν αλλοιώσεις στα βήματα και στην υφολογική διαφοροποίηση της κάθε περιοχής, χάριν μίας ομοιομορφίας που εξυπηρετούσε το στόχο του θεάματος και όχι την μεταλαμπάδευση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε περιοχής.  Σήμερα αυτό τείνει να αλλάξει, καθώς υπάρχουν επιτόπιες λαογραφικές έρευνες και δάσκαλοι που είναι διασώστες της αυθεντικής παράδοσης ενός τόπου, εργάζονται με μεράκι και γνώση του αντικειμένου. Έτσι, χάριν των οπτικοακουστικών μέσων και των εργαλείων της τεχνολογίας, ο αυθεντικός χορός των χωριών από ντόπιους κατοίκους έχει αποτυπωθεί, έχει μελετηθεί και διδάσκεται ατόφιος στις επόμενες γενιές.

Ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρείται αμελητέο το ότι στη σημερινή εποχή υπάρχουν και τα δύο και εξελίσσονται παράλληλα. Για παράδειγμα, στα πανηγύρια, συναντά κανείς την αυθεντικότητα του χορού με τη συνοδεία παραδοσιακής μουσικής, ενώ στα εκπαιδευτικά μαθήματα αυτό βασίζεται πάνω σε κανόνες, ώστε να αποφεύγονται τα λάθη. 

Οι παραδοσιακοί χοροί με τα δημοτικά τραγούδια αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα και ζωντανά στοιχεία του λαϊκού μας πολιτισμού. Με τη διδασκαλία παραδοσιακών χορών οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με τα ήθη και τα έθιμα των προγόνων μας, καλλιεργούν τις ρυθμοκινητικές τους ικανότητες, γίνονται κάτοχοι των ιστορικών και αισθητικών αξιών και συμβάλλουν στη διατήρηση και τη διαιώνιση της λαϊκής μας παράδοσης.