Απόκριες παλιά στο Βαλτινό

 

Οι άνθρωποι πάντα αναζητάνε την ευκαιρία για ξεγνοιασιά και ξεφάντωμα! Όσα κι αν είναι τα προβλήματα και οι έγνοιες τους, που πάντα θα υπάρχουν και θα ταλαιπωρούν τη ζωή, η ίδια η χαρά της ζωής γυρεύει πάντα το δικό της μερτικό. Έτσι κι εκείνα τα χρόνια τα παλιά, όλοι οι κάτοικοι του χωριού περίμεναν πως και πως αυτές τις μέρες, με τις παραδοσιακές γιορτές, των Απόκριων να ξεδώσουν. Ας θυμηθούμε αυτές τις πατροπαράδοτες συνήθειες του τόπου μας.

Την Κυριακή της Τυρινής μετά την εκκλησία ξεκίναγαν οι επισκέψεις στα σπίτια για τα «Χρόνια πολλά» και για να «συγχωρεθούν» οι χωριανοί αναμεταξύ τους, μιας και θα μπαίνανε στη Σαρακοστή. Οι γυναίκες στρώνονταν από νωρίς στις ετοιμασίες για να φτιάξουν την παραδοσιακή τυρόπιττα και τις υπόλοιπες λιχουδιές για το βραδινό γιορτινό τραπέζι.

Την Κυριακή ξεκίναγε και το παραδοσιακό καρναβάλι που είχε μεγάλο γούστο! Παρέες-παρέες οι χωριανοί, άντρες και γυναίκες, μεταμφιέζονταν σε μασκαράδες. Τότε δούλευε η φαντασία και μ’ ότι είχε ο καθένας στο σπιτικό του σκάρωνε και το δικό του αυτοσχέδιο «μασκαρλίκι»! Και τι δεν έβλεπες! Κάλυπταν τα πρόσωπά τους με χάρτινες ή αυτοσχέδιες μάσκες, φόραγαν περούκες ή καπελαδούρες και φέσια, οι γυναίκες ντύνονταν με παραδοσιακές στολές κι οι άντρες με παλιές κάπες, ή ακόμη με μπουραζάνια και φουστανέλες των παππούδων και ζώνονταν στη μέση με κουδούνια! 

Τα μικρά παιδιά ντύνονταν Καου-μπόυδες και πυροβολούσαν με τα ψεύτικα πιστολάκια τους. Οι νέοι ντύνονταν γριές και παππούδες. Άλλος παράσταινε το γαμπρό, άλλος τη νύφη, άλλος τον παπά, άλλοι κάνανε τα ξωτικά κι ότι μπορεί να βάλει ο νου σου! Οι περισσότεροι κρατούσαν μαγκούρες και πολλοί ήταν φορτωμένοι με διάφορα σακούλια. Όλα τούτα τα συνδύαζαν με τέτοια μαεστρία που γίνονταν κυριολεκτικά αγνώριστοι!

Κι έτσι εξελίσσονταν αυτό το πολύχρωμο καρναβάλι του χωριού, με αστεία καμώματα, χορούς και τραγούδια, περιδιάβαιναν τους μαχαλάδες μπαίνοντας από σπίτι σε σπίτι, για το σχετικό καλαμπούρι και βέβαια για τα κεράσματα! Όλοι προσέχανε ώστε να μην τους αναγνωρίσει κανείς εκεί που θα πήγαιναν. Τα πειράγματα έδιναν κι έπαιρναν και τα γέλια αντηχούσαν σε κάθε σοκάκι.

Το δικό τους μερτικό είχαν και τα σατυροτράγουδα: «πως το τρίβουν το πιπέρι του διαόλου οι καλογέροι» ή το άλλο: «τι να σου κάνω Χάιδω μου, τι να σου κάνω γιέ μου, εγώ ο μαύρος γέρασα κι εσύ θέλεις παιχνίδια»!

Μέχρι αργά το απόγευμα της Κυριακής το ακούραστο καρναβάλι του χωριού είχε την τιμητική του. Οι μασκαράδες συνήθως κατέληγαν σε κάποιο καφενείο όπου συνέχιζαν το ξεφάντωμα!

Το βράδυ της Κυριακής οι οικογένειες μαζεύονταν στα συγγενικά σπίτια, τις περισσότερες φορές στου παππού. Εκεί δίπλα στ’ αναμμένο τζάκι ο γεροντότερος σταύρωνε την κουλούρα κι έδινε πρώτος την ευχή: «Καλή Σαρακοστή»! Ακολουθούσε φαγοπότι γύρω από το τραπέζι, με μπόλικο κρασί και τραγούδια με το στόμα.

Την επόμενη μέρα, την «Καθαρά Δευτέρα», οι νοικοκυρές φρόντιζαν πρώτα απ’ όλα για την καθαριότητα, για να φύγουνε, όπως λέγανε, «τα κακά τα πνεύματα»! Έτσι λοιπόν τα σπίτια άστραφταν, ενώ στη συνέχεια ετοίμαζαν και τα νηστίσιμα: την παραδοσιακή «κλούρα» (κουλούρα) ή λαγάνα, τα φασόλια, τα χορταρικά, το σπιτικό χαλβά και άλλα πολλά…