Η Εισήγηση του Ποιητή Ηλία Κεφάλα, στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, στον Μύλο Ματσόπουλου

Την Τρίτη 21 Μαρτίου 2017 στο Μύλο Ματσόπουλου, τέσσερις σημαντικοί Έλληνες ποιητές τιμώντας την παγκόσμια ημέρα ποίησης, τίμησαν και τον τόπο μας με την παρουσία τους, διαβάζοντας ποιήματα τους: Ο  Αντώνης Κάλφας, ο Γιώργος Μαρκόπουλος, ο Νικος Λάζαρης, και ο Αντώνης Φωστιερης.

Την εκδήλωση που οργάνωσε το Δημοτικό Θέατρο Τρικάλων, προλόγισαν ο Διευθυντής του Δημοτικού θεάτρου Τρικάλων κ. Στέφανος Νταλάσης και η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Τρικκαίων κα. Έφη Λεβέντη, ενώ τα βιογραφικά των τεσσάρων ποιητών και τα στοιχεία από την εργογραφία τους διάβασαν οι κυρίες Φανή Μπαλαμώτη και Γεωργία Κολοβελώνη.

Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο Τρικαλινός ποιητής και συγγραφέας Ηλίας Κεφάλας, ο οποίος προλογίζοντας την εκδήλωση αναφέρθηκε στα ακόλουθα:

Κυρίες και Κύριοι σας καλωσορίζω στην όμορφη αυτή εκδήλωση, που γίνεται με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης και ταυτόχρονα καλωσορίζουμε τους αγαπητούς ποιητές που απάντησαν θετικά στην πρόσκλησή μας και προσήλθαν στην πόλη μας για να συμβάλλουν με την παρουσία τους στην επιτυχία της ποιητικής αυτής βραδιάς.

Η ποίηση λοιπόν είναι και πάλι στο προσκήνιο, είναι και πάλι μαζί μας, βρίσκεται πάλι μέσα στη σκέψη και τη προσοχή μας. Τι ρόλο άραγε παίζει η ποίηση στην καθημερινότητά μας και γιατί να μας απασχολεί επετειακά και όχι την κάθε στιγμή μας και μάλιστα με έναν πλήρως συνειδητό τρόπο; Λέω συνειδητό, επειδή ασυνείδητα και χωρίς να μπορούμε να την ορίσουμε επακριβώς, η ποίηση είναι παρούσα και συνιστά τον υπερθετικό βαθμό κάθε σπουδαίου επιτεύγματός μας. Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν ωραίο κήπο, σε ένα καλομαγειρεμένο φαγητό, σε ένα καταπληκτικό τοπίο και αναφωνούμε: «Ω! μα αυτό είναι ένα ποίημα!». Όμως η ποίηση εάν ήταν μόνο αυτό θα ήταν πολύ υποτιμητικό. Η ποίηση είναι όλα αυτά, αλλά και κάτι άλλο, πολύ πιο διαφορετικό. Για να το πούμε εντελώς απλοϊκά: Η ποίηση συνδέεται με κάτι αόριστο, κάτι ασύλληπτο και κρυφό, που ενίοτε όμως γίνεται συγκεκριμένο και απτό προασπιζόμενο την παρουσία του μέσα στις όμορφες αλλά καθόλου εξεζητημένες διαστάσεις του. Υπάρχουν χιλιάδες ορισμοί για την ποίηση, αλλά κανένας δεν την ορίζει τελειωτικά, οριστικά,  επειδή από τη φύση της είναι αόριστη. Υπάρχουν χιλιάδες στίχοι που προσπαθούν να την ορίσουν ενδοποητικά, αλλά δεν επιτυγχάνουν τίποτα περισσότερο από το να καταδείξουν μόνο κάποιες της ιδιότητες ή κάποιες της προεξέχουσες όψεις. Υπάρχουν ποιήματα που μας αρέσουν χωρίς να κατανοούμε ποτέ αυτούς τους βαθύτερους λόγους για τους οποίους μας αρέσουν και ούτε είναι απαραίτητο άλλωστε.

Η ποίηση, όπως και κάθε άλλη ανώτερη τέχνη επιτελεί πολύ απλά πράγματα. Δεν έρχεται για να μας λύσει τα μυστήρια του σύμπαντος, ή να μας αποκαλύψει κρυμμένες αλήθειες. Η ποίηση στέκεται δίπλα μας και μας ψιθυρίζει με τον πιστικό της τρόπο, δείχνοντάς μας αυτό που δεν είμαστε ή αυτό που δεν θέλαμε ποτέ να είμαστε. Τίποτε άλλο. Και αυτό είναι αρκετό, επειδή από μόνο του μας συμφιλιώνει με τον εαυτό μας και με τον περιβάλλοντα κόσμο και κυρίως μας παρηγορεί. Η ποίηση δείχνει τα αρνητικά στοιχεία του κόσμου, αυτά που προκαλούν τη δυσαρμονία, και που πρέπει πάσει θυσία να τα αποφύγουμε.

Έχουμε σήμερα κοντά μας τέσσερις από τους πιο άξιους ποιητές των γραμμάτων μας. Η πρόσκλησή ήταν για πέντε ποιητές, ήταν και ο Αναστάσης Βιστωνίτης, δημοσιογράφος του Βήματος, αλλά ξαφνικά αρρώστησε και δεν μας ήρθε, εμείς όμως νοερά τον έχουμε μαζί μας. Αυτή τη στιγμή οι ποιητές αυτοί βρίσκονται στο απόγειο της δημιουργικότητά τους, και με σχεδόν συμπληρωμένο το κύριο σώμα του έργου τους. Και οι τέσσερίς τους, Βάζοντας και τον Βιστωνίτη, πλην του μόλις νεότερου Κάλφα, ανήκουν στη γενιά του ΄70 και μάλιστα στον αρχικό της πυρήνα. Ο Κάλφας στην αμέσως επόμενη. Και οι πέντε όμως, συγκαταλέγονται στη χωρία των πολύ αγαπητών ποιητών, των ποιητών που συμμετέχουν ενεργά σ’ αυτό το γεγονός που ονομάζεται σύγχρονη λογοτεχνική ζύμωση, λογοτεχνική κίνηση και κυρίως λογοτεχνική ζωή.

Προσωπικά μ’ έχουν τιμήσει με τη φιλία τους εδώ και πολλά χρόνια, καθώς η γνωριμία μας έχει να ανακαλέσει μόνο ευτυχείς στιγμές και καμία δυσάρεστη. Θυμάμαι τον Αναστάση Βιστωνίτη όταν πρωτοσυναντηθήκαμε στα γραφεία του περιοδικού «Τομές» κατά το 1985 και τον εκτίμησα αμέσως επειδή το λογοτεχνικό του όνομα περικλείει αγαπητικά τον τόπο καταγωγής του. Ήθελα να το κάνω και εγώ, αλλά με πρόλαβε ο Γιάννης Τρίκκης.

Με τον Αντώνη Φωστιέρη η γνωριμία μας κρατάει από τα πρώτα τεύχη του περιοδικού «Η λέξη» που εξέδιδε μαζί με τον Θανάση Νιάρχο, όπου αργά και πού συνεργαζόμουν για ειδικά θέματα, κανένα ποίημα, καμιά νεκρολογία , κανένα χαιρετισμό, αφού εγώ με άλλους συνεργάτες μου εξέδιδα άλλο περιοδικό, τις «Τομές» και έπρεπε να γράφω σε εκείνο. Φυσικά κρίκοι γνωριμία μας ήταν και τα βιβλία μας που ανταλλάσαμε  και οι συναντήσεις μας σε κοινούς χώρους. Με τον Γιώργο Μαρκόπουλο υπήρχε μια πιο στενή γνωριμία, σχεδόν οικογενειακή αφού δουλεύαμε και οι δύο στο λογιστήριο μιας εταιρίας και όταν βγαίναμε για εξωτερικές δουλειές, δεν αφήναμε βιβλιοπωλείο ή εκδοτικό οίκο που να μην επισκεφτούμε. Με τον Νίκο Λάζαρη η γνωριμία μας αρχικά ήταν μέσω των βιβλίων μας και αργότερα ευτύχισε να γίνει και προσωπική. Με τον Αντώνη Κάλφα τέλος η γνωριμία μας είναι επίσης παλιά από τη δεκαετία του ΄80 στην Αθήνα και τώρα τελευταία καθώς και οι δύο γυρίσαμε στις επαρχιακές μας αφετηρίες η φιλία και  συνεργασία μας έγινε πολυεπίπεδη.

Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους για την προσέλευσή σας εδώ και κυρίως να ευχαριστήσω το Δημοτικό Θέατρο Τρικάλων με τους ιθύνοντές του, δηλαδή την κυρία Λεβέντη και τον κύριο Στέφανο Νταλάση που είχαν την ευγενή πρωτοβουλία να οργανώσουν την μικρή μας αυτή γιορτή και να παράσχουν την φιλοξενία στους ποιητές.

Αλλά στους ποιητές επιτρέψτε μου για λίγο να γυρίσω. Οι ίδιοι βέβαια θα απαγγείλουν και θα δώσουν το στίγμα της τέχνης τους με τα ποιήματα που εκείνοι έχουν επιλέξει.  Εγώ όμως θέλω να σας προϊδεάσω επιλέγοντας εξ όνυχως λίγους στίχους από τον καθένα δίνοντας έτσι προκαταβολικά και αποσπασματικά μια όψη του έργου τους.

Δεχθείτε την άποψη του απόντα απόψε Αναστάση Βιστωνίτη όπως αποφαίνεται για το αντικείμενο της τέχνης του που είναι το ποίημα. Λέει:

«Το ποίημα δεν είναι σαν τα φύλλα

που ο άνεμος σέρνει στους δρόμους.

Το ποίημα είναι ένα καρφί στην καρδιά του κόσμου.

Το ποίημα δεν είναι φωνή

είναι πυροβολισμός,

είναι βαλσαμωμένος πόνος».

Αφουγκραστείτε τον Αντώνη Κάλφα σε μια εκ βαθέων ειλικρινή του εξομολόγηση: «Κοιμάμαι, παράξενος ύπνος

ετούτα τα ξερά βραδινά σπάνε στα δυο τους ποιητές

απ’ το παράθυρο θα ανεμίζει ο χρόνος το πεθαμένο περίστροφο του Καρυωτάκη

σιωπές αγαπημένες της μελάνης».

Ατενίστε τον Νίκο Λάζαρη σε ένα τρυφερό παραλήρημα προς την αιώνια αγαπημένη: «Κράτα με στην μνήμη σου

σαν ένα χόρτο τρυφερό που άκαιρα φύτρωσε μες στα χαλάσματα

κι εκεί έχασε το πρόσωπό του

καθώς δάσος ανθισμένο μετά από δυνατή βροχή

Κράτα με όπως την άσπρη γραμμή που αφήνει πίσω του το πλοίο σαν φεύγει».

Πονέστε μαζί με τον Γιώργο Μαρκόπουλο την ώρα που ενεός στέκεται μπροστά στον ερειπιώνα του έρωτα και θρηνεί άφωνος:

«Κουβαλώ την ισοπεδωτική οργή της πλημμύρας

με την κουφαμάρα του προϊστορικού ζώου

στάθηκα στην καρδιά σου, στα χαλάσματα μετά την καταιγίδα και κοίταζα».

Και ακούστε τέλος την ετυμηγορία του Αντώνη Φωστιέρη μπροστά στη θεώρηση της ποιητικής του διεργασίας:

«Αρχίζοντας ένα γραπτό τι θέλουμε;

να μπούμε στο κουκούτσι αυτού του κόσμου;

ένα γραπτό είναι ένα σύμπαν από τίποτα

και πως αυτό τ’ ατέλειωτο γραπτό, το γραφτό μας».

Από δω και πέρα αφήνουμε την βραδιά να εξελιχθεί κάτω από τις απαγγελίες των ποιητών τους οποίους παρακαλώ να ανέβουνε στο τραπέζι.