Οι Δραγασιές

Παλαιότερα, σχεδόν σε κάθε χωριό του θεσσαλικού κάμπου, υπήρχαν απλές αυτοσχέδιες καλύβες «Δραγασιές» που τις έφτιαχναν οι κάτοικοι για τις ανάγκες της επιτήρησης των αγροτικών καλλιεργειών τους.
Σε κάθε πεδινό χωριό λοιπόν υπήρχαν αυτές οι απλές αλλά πρακτικές καλύβες οι Δραγασιές, οι οποίες ήταν σε ψηλό σημείο με θέα, όπου καθόταν ο αγροφύλακας (δραγάτης) και επιτηρούσε την περιοχή.

Ήταν εντυπωσιακά κτίσματα, τα οποία κατασκευάζονταν από ξύλα και κλαδιά και φτιάχνονταν σε διάφορα περίοπτα σημεία, σε κεντρική θέση μέσα στα χωράφια ή αμπέλια, ώστε να μπορεί ο δραγάτης, να παρατηρεί, από ψηλά όλη τη γύρω περιοχή.
Τα ξύλα της εξέδρας τα «έστρωναν» με πολλά κλαδιά και έτσι, δημιουργούνταν ένα είδος πατώματος, όπου μπορούσε να κάθεται και να κοιμάται κάποιος με μεγάλη άνεση.

Εκεί ψηλά λοιπόν, ο δραγάτης έστηνε το παρατηρητήριό του, τη «δραγασιά του» όπως τις έλεγαν, για να παρατηρεί και να έχει τον απόλυτο έλεγχο της περιοχής.
Εκεί ξάπλωνε όλη τη μέρα ο δραγάτης και παρατηρούσε τα αμπέλια και τα σπαρτά, προστατεύοντάς τα από τους κλέφτες, τα πουλιά και τα ζώα.
Για να ανεβαίνει εύκολα ο δραγάτης στη δραγασιά κατασκεύαζε ξύλινα σκαλοπάτια, τα οποία τα κάρφωνε στο σώμα της δραγασιάς.
Τέτοιες δραγασιές υπήρχαν στο Βαλτινό στη γεωργική περιοχή «Αμπέλια», στις Χαλκιές (στο αμπέλι του Ψύχου), και στο Παπατσέτσου (στο αμπέλι του Τσιγάρα).

Ο Δραγάτης ήταν ένα είδος αγροφύλακα. Ήταν πάντα εποχιακός και σκοπός του ήταν η φύλαξη των αμπελιών την περίοδο της ωρίμανσης των σταφυλιών, των καρπουζιών και άλλων σπαρτών.
Η πληρωμή του γινόταν από την κοινότητα ή τους καλλιεργητές αμπελιών ή μποστανιών.

[ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ :‹ δραγάτης] Δραγασιά η (ουσιαστικό) πρόχειρη καλύβα του δραγάτη, συχνά πάνω σε δέντρα. Αλλιώς δραγατσά, δραγατσούλα
Προέρχεται από τη λέξη δραγάτης < από τη σύνθετη βυζαντινή λέξη αρχιδραγάτης, από την οποία αποσπάστηκε η λέξη δραγάτης = ο αγροφύλακας και ειδικά ο φύλακας των αμπελιών. Πιθανόν επίσης, να προέρχεται από τη λέξη αμπελιδεργάτης, της Τσακωνικής διαλέκτου, από την οποία αποσπάσθηκε το δεργάτης και μετατράπηκε σε δραγάτης. Κατ΄ άλλους προέρχεται από τη Σλάβικη λέξη draga.