Βιβλιοπαρουσίαση

Του Λευτέρη Αθ. Αναστασίου για το βιβλίο του Χ. Αγγελή: Ξυπόλητος Καβαλάρης.

«Καβαλάρης πάνω στους κάμπους της πατρίδας γυρίζω καλπάζοντας στον ψίθυρο της πρωινής δρόσου των άνθεων κρατώντας στη φούχτα μου τη φωνή των προγόνων όταν οι νέοι σύρονται απ΄ τις Σειρήνες του κέρδους αμνήμονες ευτυχείς…»

ΔΗΜ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ: “Διόδια»

Πρέπει να είναι πολύ ικανοποιημένος ο Χάρης Αγγελής, συγγραφέας παραμυθιών και λαϊκών ιστοριών, όταν δυνήθηκε να δώσει στην τόσο αφυδατωμένη - από ξένες επιρροές - πεζογραφία μας, ένα τόσο καθαρά διάστρωμα νέας μυθογονίας, το οποίο να απορρέει από τη ζωή του λαού μας. Γι΄ αυτό η προσφορά του «παραμυθά» αυτού, που θητεύει πάντα σε ένα λόγο προσωπικό, δουλεμένο με άκρα ευαισθησία και διαποτισμένο από την άφατη γοητεία ενός μύθου της καθημερινής τύρβης, δεν είναι μονάχα μοναδικής αξίας, αλλά αποτελεί και ένα άλλο τρόπο γραφής στο χώρο του παιδικού – και όχι μόνο – βιβλίου. Ο ιδιότυπος τούτος πεζογράφος ενανθρωπίζει τη φύση, τα δένδρα και τα ζωντανά πολύ πέρα από τους μύθους του Αισώπου.

Η άρθρωση στις εσωτερικές μεταβάσεις από την πραγματικότητα στο μύθο, στις σκηνές των εικόνων, γίνεται με τόση φυσικότητα και με τόση «πραγματική» μυθολογία που χάνονται τα σύνορα ανάμεσα στην υπέρβαση και στην αντικειμενικότητα. Δηλαδή ο λόγος γίνεται ποίηση σε μια αξιοπρόσεχτη λεξιθηρία, η οποία διευρύνει τα όρια της έκφρασης και πλαταίνει το φάσμα των ιδεών… Στη σελίδα 38 διαβάζουμε:
«Η αγάπη γεννήθηκε στις αγκαλιές των μανάδων και διαδόθηκε σ΄ όλο τον πληθυσμό της γης, θα σταματήσει τον πόλεμο θα διαλύσει τους στρατούς και θα καταργήσει τα σύνορα που χωρίζουν τους ανθρώπους.»

Με οδηγό τη φαντασία και σταθερό προσανατολισμό τη Μνήμη και τη Γνώση διέρχεται από την αιθάλη της σύγχρονης πλαστικής εποχής και αγκυροβολεί ο Χ. Αγγελής στην Ιθάκη των παιδικών του χρόνων. «Ο Έκτορας, ζούσε με τους γονείς του και τη γιαγιά από τον πατέρα του, σε ένα πεδινό χωριό κοντά στα Μετέωρα, αλλά από την άλλη μεριά του Πηνειού ποταμού». Ο τόπος προβάλει ως πρωταρχική πηγή έμπνευσης και το παραμύθι είναι ο άρτος της ψυχής, το εν αρχή ην ο μύθος, είναι η κοσμογονία που τρέφει εν εγρηγόρσει το πνεύμα.

«Προτιμούσε οι γυμνές πατούσες του να πατούν το χώμα, το χορτάρι, τις λάσπες και να νοιώθει τη ζέστη, τη δροσιά το νερό με την αφή των πελμάτων και των δακτύλων των ποδιών». Τη χάρη των αδρών περιγραφών, την τέλεια αίσθηση του ρυθμού των ξωμάχων προγόνων του δεν θολώνουν φολκλόρ διηγήσεις και βλαχομπαρόκ εικόνες…

Ο «Ξυπόλυτος Καβαλάρης» συνιστά μαρτυρία, εκτός των άλλων, για τα ήθη, τις νοοτροπίες και την κοινωνιολογική θεώρηση ενός λαού σε κάποια εποχή. Το παράδοξο είναι ότι αυτή η μαρτυρία δεν έχει μόνο ιστορική και κοινωνική αξία. Ο συγγραφέας ενδύει το λογοτεχνικό του πάθος με παιδικό νηφάλιο στοχασμό. Δεν θέλει να συναγελάζεται με αμερικανότροφα θηρία και τέρατα – Μπάτμαν, Σούπερμαν – που προξενούν τρόμο και αηδία. Επαφίεται στη γιαγιά του ήρωά του, η οποία μεγαλώνει τον εγγονό της με χάριτες και της Ιερής Εστίας αγαθούς ήρωες και άτια πανέμορφα και περήφανα. Το άλογο «Ερμή» το βάφτισε… και καβαλάρης ο Έκτορας με την …Αντιγόνη. Εδώ δικαιώνεται ο λόγος του Καρτέσιου: «Ο κόσμος είναι ένα γοητευτικό παραμύθι».

Είναι το τέταρτο παραμύθι του συντοπίτη συγγραφέα. Ο νέος αναγνώστης του στο «Ξυπόλυτο Καβαλάρη» ίσως διακρίνει πολλές από τις κρυφές σκέψεις, τις επιθυμίες, τις απορρίψεις και λιγάκι τους ανεκπλήρωτους έρωτες του ίδιου του δημιουργού. Και φυσικά θα διακρίνει πως δειλά και με αβέβαια βήματα μια εφηβική αγάπη μεταξύ Έκτορα και Αντιγόνης προσεχτικά χτίζεται…

Ωραίες εικόνες, σκίτσα επιμελημένα, σεβασμός στην ιερότητα των αισθημάτων. Συνδρομή μεγάλη στη γνώση για τα ζώα, τα δένδρα, τα λουλούδια. Στη Σελ. 24: «Οι φοράδες, εξηγούσε υπομονετικά η γιαγιά, κάνουν 12 μήνες να γεννήσουν… Μην ανησυχείς είναι προικισμένες με αντοχή». Και στη σελ. 25 διαβάζουμε: «Τον ουρανό διέσχιζαν την ημέρα ασταμάτητα Σπουργίτια, Χελιδόνια, Πελαργοί, Καρακάξες Γεράκια,,, Πολύχρωμα έντομα και πανέμορφες πεταλούδες έδιναν το δικό τους τόνο… Στο έδαφος φίδια, σαύρες, χελώνες, μυρμήγκια πήγαιναν και έρχονταν το καθένα για το δικό τους σκοπό… Το άλογο με βλέμμα ήρεμο, τα μικρά αυτιά τεντωμένα και την ουρά αεικίνητη να μαστιγώνει τις ενοχλητικές μύγες έτρωγε το τρυφερό γρασίδι…».

Φανταστείτε τώρα πόσο λίγος είναι μπροστά στον «παραμυθά» συγγραφέα, τούτος ο εσμός των οικολόγων της πολιτικής. Ο πρώτος παιδεύει, οι άλλοι νιτερέσα υπηρετούν… Η πλοκή του βιβλίου διαθέτει έντονη δράση, συγκρούσεις ψυχικές με συναισθηματικές μεταπτώσεις και διακυμάνσεις. «Ο ξυπόλυτος Καβαλάρης έβλεπε τη γη να φεύγει… κάτω από τα πόδια του… Ο Έκτορας φαρμακώθηκε. Κοίταξε τον πατέρα και τη γιαγιά του μ΄ ένα παράπονο στα μάτια και βγήκε από το δωμάτιο…» (σελ. 52).

Τούτο το… «παραμύθι» ανδρώθηκε φίλε Χάρη… δεν είναι μόνο για τα παιδιά, είναι και για όσους πεισματικά στο χρόνο αισθάνονται… ώριμα παιδιά. Είναι αυτοί για τους οποίους η Ali Smith έλεγε: «Κανείς δεν μεγάλωσε χωρίς μύθους. Αυτό που μετράει είναι το τι κάνουμε με τους μύθους που μεγαλώνουμε μαζί τους».

Θα πρέπει, τέλος, να σημειώσουμε τον καλλιεργημένο λόγο, την πληρότητα της αφήγησης, τον ειδικό χρωματισμό στην αναπαράσταση του παραμυθιού, την εξαίρετη ποιότητα διείσδυσης στα τρίσβαθα της παιδικής ψυχής.

Θαυμάσια η εικονογράφηση της Μαίρης Στίνη με σωστό αισθητήριο. Προσεχτική η επιμέλεια της έκδοσης από τις «Γραφικές τέχνες Δ. Τσιγάρας».

Αγαπητέ Χάρη τώρα που άλλαξες ρότα περιμένουμε και άλλα… πολλά και γόνιμα… παραμύθια…

Έτσι;